Anatin’ny fikarohana ireo lavanila mahazaka ny fiovaovan’ny toetr’andro sy ireo aretina samihafa ny « Centre de coopération internationale en recherche agronomique pour le développement (Cirad). Tanjona ny hampiroborobo ny vokatr’ireo mpamboly ka ha­ha­tohitra ireo karazan’aretina mety hiseho. Hanampy an’i Ma­dagasikara hitazona hatrany ny toerana amin’ny maha mpamokatra lavanila azy eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena ity fandaharanasa ity. Tanjona ny hampaharitra ny vokatra na eo aza ny fiovaovan’ny toetr’andro misy amin’izao fotoana. Mi­ara-miasa amin’ireo mpiara-miombon’antoka maro eto an-toerana toa ny Fofifa sy avy any ivelany ny fikarohana ataon’ny Cirad izay iarahany amin’ny Félicien Favre ao Toamasina.
Mandray anjara amin’ny fampandrosoana ny toekarena aty amin’ny ranomasimbe Indianina ny lavanila ary miantoka ny 80% ny vokatra maneran-tany. Loharanon-karena ho an’i Madagasikara ity la­lam-pihariana ity. Na izany aza, nihena 15,4% ny vola azo tamin’ny lavanila noho ny fihenan’ny vidiny ho 74% na niakatra 224,9% aza ny vokatra ny taona 2024.

Henintsoa H.

Fanoitra amin’ny fampandrosoana ny toekarena ny fizahantany. Hizara mari-pankasitrahana ireo mpisehatra mendrika, ao anatin’izany ny Tropic’Awards.

Hotanterahina eny amin’ ny Canal Olympia Ando­hatapenaka, ny 1 marsa, ny Tropic’Awards. He­tsika voalohany hanomezana mari-pankasitrahana ireo mpisehatra mendrika indrindra eo amin’ny tontolon’ny fizahantany. « Nosy manana ny lanjany i Madagasikara ka anisan’ny fanoitra amin’ny fampandrosoana ny toekarena ny sehatry ny fizahantany, antony indrindra nanaovana ny fifaninana», hoy ny mpikarakara ny hetsika sady tale jeneralin’ny Agence Tropi’Com, Andria­miarintsoa Joceline. Misy sokajy 12 ireo mpisehatra manerana ny Nosy notsongaina tamin’ny fifaninanana ka nojerena ireo izay tena mendrika. Hisitraka ny amboara aorian’ny fifidianana atao kosa ireo nisongadina sy naharesy lahatra ny mpitsara sy ny daholobe.

Fifanakalozan-kevitra

Hanamarika ny hetsika ihany koa ireo fifanakalozan-kevitra samihafa iarahana amin’ireo matihanina eo amin’ ny sehatry ny fizahantany. Ani­san’ireo lohahevitra ho voaboasana amin’izany ny fanararaotra amin’ny fampiasana ny haitao ara-kajy mirindra ho fampiroboroboana ny sehatry ny fizahantany. Hi­fampizara ireo paikadim-pampandrosoana ny sehatra ihany koa izy ireo hanatsarana izany ka ho fitaovana enti-manatanteraka ny asa sy hisarihana ireo mpizahatany ho tonga eto Madagasikara ny niomerika.
Ankoatra izay, hitondra fa­nazavana mahakasika ny lo­kanadin’ny fizahantany sy ny tontolon’ny asa ary ireo fa­nam­by hanatsarana ny lalam-pihariana ireo manana traikefa momba an’izany. Hetsika hi­sarihana indrindra ireo mpianatra sy ireo liana ao anatin’ny tontolo.

Henintsoa Hani

Nanatanteraka fivoriambe fanao isan-taona ny eo anivon’ ny Federasiona malagasin’ny Jiu-jitsu, ny faran’ny herinandro lasa teo, teny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina. Fotoana nanaovan’ny mpitantana ny tatitra ny zava-bita tamin’io izay natrehin’ny ligim-paritra 2 (Atsinanana sy Boeny) amin’ ny telo ary ny eo anivon’ny minisiteran’ny Tanora sy fanatanjahantena. Ankoatra ireo ligim-paritra roa ireo, ligy telo hafa no eo an-dalam-pananganana, ahitana ny ligin’ Analamanga, Vakinankaratra ary Atsimo Atsinanana. Tao­rian’ny nanolorana ny mpikambana anatin’ny federasiona no nanaovana ny tatitra ara-moraly, ara-teknika ary ny ara-bola ka nankatoavin’ireo ligy nanatrika tamin’ny alalan’ ny tsangan-tanana izany. Anisan’ny fahombiazana goavana ho an’ny federasiona ny fitomboan’ny mpikatroka, izay tafakatra 1000 amin’izao raha toa ka 400 izany tamin’ny nandraisan’izy ireo ny fitantanana. Teo amin’ny vokatra kosa, tsara izany, nahazoan’ny Malagasy mpikatroka ny tompondaka maneran-tany roa, niampy laharana fahatelo iray. Teo amin’ny lafiny fiofanana, nahavita fiofanana ho an’ny mpitsara miisa 15 ny federasiona ary ho hampitomboina sy hitarina hatrany ivelany izany, araka ny nambaran’ny filohan’ny federasiona, Ra­kotozafy Johary. Hisy ny fiofanana hatrehin’ny Malagasy any Maraoka, amin’ny volana jolay, hanatsarana izay lafiny teknika izay. Mikasa ny handray fifaninanana iraisam-pirenena koa i Madagasikara ary hisy ny manam-pahaizana manokana ho avy eto hizara traikefa.
Ny «Open Africa» hatao ny volana avrily izao no fifa­ninanana iraisam-pirenena akaiky indrindra miandry ny Malagasy mpikatroka ary mikendry ny haka medaly volamena maro izy ireo.

Mi.Raz

Hotontosaina ny 22 febroary, eny amin’ny Kianja Makis Andohatapenaka, ny fifaninanana Rugby lalaovin’olona fito, lahy sy vavy, sokajy zandriny U18. Araka izany, nisy ny fivoriana ara-teknika nataon’ireo klioba sy ny mpitantana eo amin’ny federasiona, omaly, mahakasika ity fifaninanana ity. Tsiahivina fa natao hiatrehana ilay «Aroi 2025» izany.

Nahintsan’ny Feynoord Rotterdam, ekipa holandey, afakomaly, ny ekipan’ny AC Milan, Italie, nandritra ny lalao sakan’ny «Ligue des champions 2025». Tsiahivina fa nisaraka ady sahala 1 no ho 1 ny roa tonta, saingy efa nahazo tombon’isa 1 no ho 0, ny Feynoord, nandritra ny lalao mandroso.

Hotanterahina ny 22 sy 23 febroary izao, any Toamasina, ny fifaninanana beach-volley «Tama beach volley», andiany faha-8. Fifaninanana misokatra ho an’ny sokajy rehetra ary natao ho fampivelarana ity taranja ity. Eo amin’ny morontsiraka ampitan’ny Hopitalibe Toamasina no hanaovana ny fifaninanana.

Hatao ny alahady 23 febroary izao ilay fifaninanana karakarain’ny Lion Force ho famohazana ny taranja Boxe anglaise, andiany faha-2. Fifaninanana izay hatao eny amin’ny Kianja mitafon’i Mahamasina, ahitana ny fandraisana anjaran’ireo kalaza maro amin’ ity taranja ity sy ireo efa nitondra avo ny voninahi-pirenena.

Hotanterahina any Maroc, ny 22 hatramin’ny 30 avrily ho avy izao, ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja baolina kitra anaty efitrano, “Can Futsal 2025”, sokajy vehivavy. Manoloana izany, efa miomana ny ligin’Analamanga, ka hikarakara fifaninanana eto an-drenivohitra, ahitana sokajy vehivavy sy lehilahy.
Araka ny vaovao navoakan’izy ireo, omaly, hatao ny 28 febroary hatramin’ny 2 marsa ho avy izao izany. Efa misokatra ny fisoratana anarana, ho an’ireo klioba maniry ny handray anjara.
Marihina fa ity lalao eny anivon’ny ligy ity, dingana iray amin’ny telo, tafiditra amin’ny drafitrasan’ny federasiona mala­gas’inny baolina kitra, ahafantarana ny mpilalao handrafitra ny ekipam-pirenena Barea Ladies, hiatrika ny “Can Futsal”. Aorian’izany, hisy ny fifanintsanam-pirenena ka izay mpilalao voafantina eo, hiatrika ny fampivondronana avy hatrany rehefa vita ny fifaninanana nasionaly. Ampahafantarina fa ao amin’ ny sokajy “C” no misy an’i Madagasikara, hifandona amin’i Sénégal sy i Tanzanie.

F.R

Taranja vao haingana ny Padel saingy efa manenika an’i Madagasikara, amin’izao fotoana izao. Tsy nisalasala ny banky BNI Madagascar, hiara-kiasa amin’ny fanatontosana ny fifaninanana « Orange MPP Tour » ho an’ity taom-pilalaovana 2025 ity.

Notanterahina ny talata 18 febroary lasa teo, tetsy amin’ny Parklife Alarobia, ny fifanaovan-tsonia, manamarika ny maha mpiara-miombon’antoka ny BNI Ma­dagascar amin’ny Premium Orange amin’ny MPP Tour, taranja Padel, ho an’ny taom-pilalaovana 2025. Araka izany, manolo-tena ity banky ity, amin’ny fampiroboroboana ny Padel izay efa mielipatrana manerana ny Nosy.
Nanatrika izany ny avy ao amin’ny Federasiona malagasin’ny Padel sy ireo mpilalao ao anatin’ny «Top 5» niatrika ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, farany teo.
Hamafisin’ny BNI Mada­gascar ao anatin’izao fiaraha-miasa izao, ny amin’ny soatoavina, dia ny fiaraha-mien­tan’ny ekipa sy ny ezaka ary ny fivoarana.
Maneho ihany koa fa na ao anatin’ny faha­samihafana aza ny sehatra hiasan’ny banky dia manakaiky ny mpanjifa hatrany izy ireo ka anisan’izany ny fanatanjahantena.
Hanamafy ny sariny amin’ ireo fifaninanana miisa 15 ao anatin’ny «circuit orange 2025» izy. Nanomboka ny volana jolay 2023, mihoatra lavitra noho ny fikarakarana fifaninanana tsotra ny Ma­lagasy Pro Padel Tour izay mikendry ny fampivondronana ireo mpankafy. Maniry hatrany ny BNI hanohana ny fanatanjahantena eto an-toerana. Ity fiaraha-miasa ity dia maneho ny vina iombonan’ny roa tonta, ny BNI Madagascar, andaniny, sy ny Orange MPP Tour, ankilany, eo amin’ny fampandrosoana ny padel eto Madagasikara ary koa hanambarana ny hery mba hampivelarana ity taranja ity, hisian’ny fahafahan’ireo mpilalao mi­songadina sy mivoatra.

Torcelin

Raha hofantarina dia manaraka an’iny lalam-pirenena faharoa iny, eo amin’ny kaominina ambanivohitra Fanadrana no misy lalana miditra mankany Ambodilazana, 33,8 kilometatra ny elanelan’izany, mandeha lalan-dratsy. Ankoatra io kaominina ambanivohitra roa voalaza etsy ambony io, mbola tafiditra, voakasiky ny tetikasa Volobe II, ny kaominina ambanivohitra Satrandroy sy Ifito. Anatin’ny fokontany Ambodimanga, kaominina ambanivohitra Ambodilazana, no hanorenan’ny CGHV ny tetikasa Volobe II, ilan-tanin’ny Jirama io faritra io. Tsy mifanalavitra eny ihany koa no misy ny ivontoeran’ny volobe voalohany, izay misy ny toeram-pamokarana herinaratra manazava ny tanànan’ i Toamasina hatramin’ izay, naorina ny taona 1930. Vokany, 94 taona aty aoriana, mbola maizina ambodin-jiro izany tanàna izany. Amin’izao, mbola ao ihany no haorina ny tetikasa Volobe faharoa izay hamokarana herinaratra 120 megawats ka heverina handrakofana faritra maro eto amin’ny Nosy, raha tsy hilaza afa-tsy ny tambajotra iraisan’Antananarivo. Hatramin’ny vanim-potoana hanoratana ny lahatsoratra, mbola baka tarihina tanana no mampitsaka fiara eo amin’ny reniranon’Ivondro. Hatao baka manara-penitra avokoa ireo ary ho tetezana mafy sy mahazaka kamiao lehibe no hapetraka amin’ny renirano sasany. Hizara roa ny lalana amboarina, ny iray tsy azon’ny fiara tsotra aleha mba hisorohana ny loza mety hitranga. Ny faharoa kosa, ny lalana teo aloha hatsaraina ho an’ny rehetra. Hatramin’ny nisian’ny tetikasa Volobe II, mbola tsy nisy niharan-doza ny mpiasa. izay hanamafisana fa tratra ny tetiandro ary voasoroka hatreto ny loza.

Anisan’ny hanamarihina ny fankalazana ny faha-35 taonan’ny UASC (Union amicale et sportive des Che­minots), taranja Judo, ny fananganana amin’ny fomba ofisialy ny dojo ho azy manokana amin’ity taona ity. Mbola vitsy ny klioba eto Antana­narivo, indrindra ny any amin’ny faritra, no manana dojo ho azy manokana fa voatery tsy maintsy mindrana na ihany koa manofa, rehefa hanao fanazaran-tena. Tsara ihany koa ny manamarika fa mamolavola judokas an-jatony ny UASC ary antony tsy maintsy hananganana ny dojo izany ho fanatsarana ny fampianarana ity taranja ity eo anivon’ ny klioba, araka ny nambaran’ ny filohany, Andriamiha­rivola­mena Liva Zavamanitra.

Tsiahivina, vao nanokatra ny fankalazana ny faha-35 taona nijoroany, ny sabotsy lasa teo, teny amin’ny Tanàna Soa Ambohimanga, ny klioba ary hitohy mandritra ny taona ny fankalazana amin’ny alalan’ny hetsika isan-kazarany sy ny fanatanterahana vinanasa ho fampandrosoana ny klioba sy ny taranja Judo. «Tsy miova ny teny filamatra ho an’ny klioba Sahia manova, sahia miova ary hampiharina amin’ny fitantanana ny klioba izany», hoy ny filohany. Tan­jona kosa ny hamerina ny hasin’ny Judo, ny hampiakatra ny lafiny teknika ho an’ny ankizy ary ny hanomana sahady ireo fifaninanana rehetra ho avy, amin’izao fankalazana ny faha-35 taonan’ny klioban’ny UASC izao.

Mi.Raz

Hotontosaina ny alahady 23 febroary ho avy izao, etsy Mahitsy, ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja Moto, sokajy “Enduro”. « Endurance Cram” moa ny anaran’ny hetsika. Tsiahivina fa ity ny fifanintsanana voalohany amin’ity taom-pilalaovana 2025 ity.

Tontosa ny herinandro lasa teo ny fifaninanana fanokafana ny taom-pilalaovana 2025, ho an’ny taranja Echecs. Fifaninanana natao teny amin’ny ACSA Ambohidahy ary nisokatra ho an’ny sokajin-taona rehetra, lahy sy vavy, mixte ary ny ho an’ny ekipa. Hitohy amin’ny fifaninanana ho an’ny orinasa ny fandaharam-potoan’ny federasiona.

Hotanterahina ny 15 marsa izao ny fifaninanana “Big Miami”, taranja Bodybulding. Fifaninanana rezionaly ho an’ny ligin’Atsinanana izy ity izay tsy maintsy vitaina mialoha ny hiatrehana ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara amin’ny volana avrily ho avy izao. Ao amin’ny Amphithéatre CJST Toamasina no hanaovana ny fifaninanana.

Mipetraka eo amin’ny laharana voalohany amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Espagne, « La Liga », ny ekipan’ny FC Barcelone, afakomaly. Samy manana isa 51 izy ireo sy ny Real Madrid FC, saingy manatombo amin’ny famonoam-baolina ny Barça. Eo amin’ny fahatelo kosa no misy ny Atletico Madrid.

Hotontosaina any Tunisie, ny 25 hatramin’ny 27 febroary ho avy izao, ny fiadiana ny amboaran’i Afrika, taranja tenisy ambony latabatra, “Ping Pong”, sokajy lahy sy vavy. Araka ny fanadihadiana natao teo anivon’ny Federasiona malagasin’ity taranja ity (FMTT), omaly, mpilalao enina, efatra lahy sy roa vavy, no hiaro ny voninahitr’i Madagasikara, mandritra izany.
Raha ho an’ny lehilahy, handrafitra ny ekipa nasionaly Razafindralambo Lino Zo Andrianina, tompondakan’i Madagasikara farany teo, sy Razafindrakoto Itokiana. Eo ihany koa Rakotoarimanana Fabio sy Razafinarivo Antoine, Malagasy mpilaravinahitra any Eoropa. Rakotondrazaka Océane sy Andriantahina Gracia kosa, Malagasy vehivavy handray anjara amin’ity lalao afrikanina ity.
Nilaza moa ny tale teknika nasionalin’ny federasiona, Razakarisoa Patrick, fa hisy ny fifaninanana isan-tarika ka ry Lino sy Itokiana, no hiady ho an’ny lehilahy raha toa ka ry Gracia sy Oceane, ho an’ny vehivavy. Eo amin’ny olon-tokana, ireo mpilaravinahitra, Fabio sy Antoine, hifanintsana amin’ireo afrikanina mpilalao. Izy mirahavavy ihany kosa ny an’ny vehivavy amin’ity sokajin-dalaon’ny tsirairay ity.

Tompondaka

Nivoaka omaly ny lisitra ofisialin’ireo mpilalao mandrafitra ny ekipan’ny Ankoay, hiatrika ny dingana faran’ny fifanintsanana amin’ny “Afrobasket 2025”, hatao ny 21 hatramin’ny 23 febroary izao, eny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina.

Telo andro tsy higadonan’ny fifaninanana, vonona ary efa feno ireo mpilalao 12 mirahalahy voafantina handrafitra ny ekipa nasionaly Ankoay. Izy ireo no hiatrika ny dingana faran’ny fifanin­tsanana amin’ny “Afrobasket”, hatao eny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahama­sina. Omaly io lisitra io no nivoaka. Azo lazaina ho efa nampoizina ihany ny mpilalao voatsonga, raha jerena izany lisitra izany. Tafiditra avokoa ireo mpilalao milaravinahitra 6 mirahalahy, ahitana an’i Mathias M’Madi, Rabibisoa Jerry Pépin, Raharimananto­anina Sitraka, Razanamahe­nina Kiady, Randriamananjara Johan ary Lahontan Rija. Efa tonga eto an-tanindrazana avokoa izy 6 mirahalahy ireo ary efa miatrika ny fampivondronana eny amin’ny Cnaps Vontovorona. I Mathias M’ Madi no tonga farany, omaly.
Ankoatra azy 6 mirahalahy, mpilalao tsy zoviana eo amin’ny tontolon’ny basikety avokoa ny ankamaroan’ireo mpilalao ambiny, ahitana an-dRandriamampionona Elly, So­lon­drainy Arnol, Ratiana­rivo Livio, Faralahy Romain ary Rasolomanana Anthony, izay samy andrarezina eo amin’ny lalao basikety 3×3 avokoa. Rasolonandrianina Hasina no mpilalao faha-12 manampy azy ireo izay azo lazaina ho sambany handrafitra ny ekipa nasionaly. Mahakasika ny fandaharam-potoana eo amin’ny fanazarantena, anio sy rahampitso no tena hanamafy izay ireto mpilalao ireto miaraka amin’ny mpanazatra, Ravonimboka Jeannot sy Rakotonanahary Ndranto.

Mi.Raz

Ireo mpilalao 12 handrafitra ny Ankoay Seniors

1-Mathias M’Madi
2-Lahontan Rija
3-Ratianarivo Livio
4-Razanamahenina Kiady
5-Randriamampionona Elly
6-Randriamananjara Johan
7-Faralahy Monja Romain
8-Raharimanantoanina Sitraka
9-Solondrainy Arnol
10-Rasolomanana Anthony
11-Rabibisoa Jerry Pépin
12-Rasolonandrianina Hasina

Hotontosaina, anio, ao amin’ny kianja Santiago Bernabeu Espagne, ny lalao miverina hifanandrinan’ny Real Madrid FC sy ny Manchester City, ekipa anglisy. Fihaonana tena andrasan’ny maro izy ity. Tsy maintsy hiady mafy ny Man City, hitady ny tapakila hiakarany, saingy, hiezaka ny hitazona ny fandresena efa azony ny klioba espaniola, Real Madrid.
Tsara ny mampahatsiahy fa manantombo amin’ny isa efa azo ny Real Madrid amin’izao fotoana. Efa nandresy tamin’ny isa 3 no ho 2 ny Manchester City ry zareo ny talata 11 febroary lasa teo, tany amin’ny Etihad Stadium.
“Kely ny fanantenana handresenay ny Real Madrid. Hiezaka ihany izahay mba handavo azy ireo. Manoloana ny zava-misy anefa, milaza aho fa mbola lavitry ny tokony ho fahaizanay anaty fifaninanana rehetra izahay tamin’ity taom-pilalaovana ity”, hoy i Pep Guardiola, omaly, tao anaty vaovaon’ny Figaro.fr.
Etsy ankilany, ny teknisianin’ny Real Madrid, Carlo Ancelotti, nilaza fa vokatra fandrika ihany ny azon’izy ireo teo amin’ny fifandonana voalohany ka tsy hanao ity lalao ity ho ambanin-javatra mihitsy.

Fitia Randria

Hotanterahina ny 25 feb­roary hatramin’ny 1 marsa ho avy izao, any amin’ireo faritra telo : Ihosy sy Antsirabe ary Mahajanga, ny dingana faharoan’ny fifaninanam-pirenena, sokajy vehivavy, taranja baolina kitra. Nozaraina tamin’ireo toerana telo ireo ny klioba 12 tafita amin’ity dingana ity. Anisan’ireo tafaray vondrona any Antsirabe, amin’izany, ny Askam Afa Itasy, sy ny AC Sabnam Analamanga. Ny ekipan’Itasy izay tsy mitsahatra ny manomana ity fifaninanana ity, ary tanjon’izy ireo ny handrombaka ny amboara.
Araka ny vaovao voaray, omaly, dia ireo roa voalohany isaky ny vondrona no miakatra amin’ny dingana manaraka, izay hotanterahina ny 19 hatramin’ny 23 avrily ho avy izao, eto Antananarivo. Ampahafantarina fa hatao amin’io fe-potoana io ihany koa ny lalaon’ireo sokajy zandriny, U17, vehivavy. Tsara marihina fa ity fifanintsanana nasionaly ity, mbola ao anatin’ny taom-pilalaovana 2024.

Fitia Randria

Ireo vondrona telo sy ireo klioba mifaninanana ao anatiny :
Antsirabe :
Askam Afa Itasy, AJSM Analamanga, AC Sabnam Analamanga, La Perousse Canon FC Analamanga
Ihosy :
As Myeco Anosy, As Comato Atsimo Andrefana, Ascuf Matsiatra Ambony, As Ammi Amoron’i Mania.
Mahajanga :
Disciples FC Vakinankaratra, Samba DS Diana, FC Melaky, Tsaramandroso FC Boeny.

Araka ny fikarohana natao omaly, mitana ny laharana voalohany hatrany ny AS Fanalamanga, amin’ny fifaninanana nasionaly « World Cola-PFL ». Ma­nana isa fito izy ireo. Manaraka azy aoriana kosa ny Elgeco Plus, isa dimy ary ny Fosa Juniors FC, isa efatra. Ratsy kosa ny toerana misy ny Tsaramandroso FC, izay mitana isa tokana.

Efa tonga eto Madagasikara avokoa ireo mpilalao basikety milaravinahitra hanatevin-daharana ny Ankoay, amin’ny fiatrehana ny dingana faran’ny fifanintsanana amin’ny “Afrobasket 2025”, izay hanomboka afaka andro vitsy. I Mathias M’Madi no nandrasana farany izay higadona eto Madagasikara, anio.

Miatrika fiofanana ara-teknika eo amin’ny taranja Muay Thai, any Thailande, ny Tale teknika nasionaly eo anivon’ny Federasiona malagasin’ny Muay Thai, Razanajatovo Gildas. Ny alahady alina teo izy no niala teto an-tanindrazana ary haharitra iray volana izany fiofanana hatrehany any Thailande izany.

Taorain’izay andro maro niverenan’ilay brezilianina, Neymar JR, tao amin’ny klioban’ny Santos FC Brezila izay, nahatafiditra baolina voalohany ho azy ihany izy. Nahazo fandresena 3 no ho 1, teo anatrehan’ny Agua Santa, ry zareo. Marihina fa mbola “penalty” ihany aloha ity baolina nampidiriny ity.

Araka ny vaovao efa nampitain’ny Federaasion’ny karate-do malagasy, hisy ny fampiofanana hahazoana ny « Diplôme d’animateur fédéral” karakarain’izy ireo, natokana ho an’ny mpampianatra ity taranja ity. Ny alatsinainy 24 febroary izao no hanomboka izany, eny amin’ny Akademia nasionalin’ny spaoro, eny Ampefiloha. Mpampianatra 25 mianadahy no hanaraka izany, amin’ity andiany voalohany ity, izay hiarahan’ny federasiona sy ny ANS misalahy ny fikarakarana. Nambaran’ny filohan’ny federasiona, Ratefinanahary Emile, fa tafiditra tanteraka anatin’ny vina napetrany ny fiatrehana fiofanana toa izao, ka tanjona ny mba hananan’i Madagasikara mpampianatra na “Maître de salle” manana fahaiza-manao amin’ny fampianarana. Nohamafisiny fa efa nisy hatrany ny fampiofanana ho an’ny mpitsara sy mpanazatra nomen’ny vahiny manam-pahaizana ary ho hampitomboina izany.
Tsiahivina, hiatrika ny fiadiana ny amboaran’i Mada­gasikara, ho an’ny ankizy (U-8, U-10, U-12, U-14) sy ny sokajy vehivavy ny federasiona, aorian’izao fampiofanana izao. Ny 1 sy 2 marsa izao no hatao ka karatekas hatramin’ny 500 no andrasana eny amin’ny Kianja mitafon’i Mahamasina.

Mi.Raz

Anisan’ireo taranja mijoro ara-dalàna eto Madagasikara ny golf. Nizara ny tetikasany teny anivon’ny minisiteran’ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), tetsy Mahamasina, ny Federasiona malagasin’ny golf (FMGolf), omaly.

Nanatanteraka fitsidihana ara-pomba fifanajana teny amin’ny biraon’ny minisitry ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), i Marson Moustapha Abdulah, tetsy amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina, omaly, ny filohan’ny Fede­rasiona malagasin’ny taranja golf (FMGolf), Ravatomanga Maminiaina. Anton-dian’ity rafitra federalin’ny golf ity teny an-toerana ny hametraka ny fandaharanasany eny anivon’ny minisitera. Nilaza ny mpitarika ny taranja fa misy ny tetikasa maro hataon’izy ireo, amin’ ity taona ity, sy mandritra ny fe-potoana hiasan’izy ireo. Ny volana avrily ho avy izao, hiatrika ny fifaninanana golf ho an’ny sokajy vehivavy “Ladies Cup”, i Madagasikara. Araka ny fanazavana voaray, ireo firenena aty amin’ny ranomasimbe Indianina sy ny kaontinanta afrikanina no hifanintsana amin’izany. Noma­rihin’ny filohan’ny golf malagasy fa tsy tokony hisy olana ny fidiran’izy ireo ao anatin’ ny Komity Olimpika malagasy (COM) satria taranja iraisam-pirenena izany. Efa nanao fangatahana izy ireo ary miandry ny valiny izany ankehitriny. Ankoatra izay, tsy asiana ny fanavahana eo amin’ireo federasiona. “Hatao mitovy tantana avokoa ny Fede­rasiona rehetra eto Mada­gasikara. Fanolorana ny drafitrasa ho an’ny taona ihany no fomba hahazoana fanampiana avy amin’ny minisitera”, hoy ny minisitra.

F.R

Tontosa tany Douala Cameroun, ny alahady lasa teo, ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja badminton, sokajy Senior.

Noho ny tsy fahampian’ny nenti-manana, tsy nisy afa-tsy atleta iray ihany no afaka niatrika izany ho an’i Madagasikara, tamin’ny alalan-dRamanana Rahary Lalaina. Mpilalao mipetraka any Frantsa ny tovolahy.
Fandresena roa sy faharesena iray, teo amin’ny dingana ampahavalon-dalana, no vo­katra azony, nandritra ity fi­fa­­ni­nanana aty amin’ny kaontinanta afrikanina ity. Raha tsiahivina nandresy tsy niady nanoloana ilay senegaley, Ahmad Abdul–Samad, teo amin’ny ampaha-32-ndalana avy eo mbola nanilika ilay renioney, i Xavier Chan, tamin’ny seta 2 no ho 1 nandritra ny lalao ampaha-16-ndalana saingy niondrika teo anatrehan’ilay maorisianina, i Georges Julien Paul, tamin’ny seta 2 no ho 0. Mbola vato misakana ho an’ny Malagasy hatreto ry zareo maorisianina amin’ity taranja ity.
Nanaporofo izany ny Lalaon’ny Nosy, natao teto Madagasikara, izay nanjakan-dry zareo ary nandraofany medaly volamena maro. Na izany aza, efa traikefa goavana ho an’i Lalaina ny fiatrehana iny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika iny. Zava-dehibe ihany koa izany satria misy filaharana eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena. Iny lalao ho an’olon-tokana iny ihany koa ny anjaran’ny Malagasy tamin’ity.

Tompondaka

Miankina tanteraka amin’ ny fampiasana ny arina fandrehitra sy kitay avokoa ny 95% ny tokantrano malagasy. Mbola lafo vidy ho an’ny vahoaka kosa anefa ny fampiasana gazy, fatana mandeha amin’ny herinaratra…, raha ny fanadihadiana natao. Anisan’ny antony iray tena manimba ny tontolo iainana sy ny ala anefa izany. Vokany, mihamaro ny famoronana ny arina maitso na ny arina ekolojika mba hiarovana sy hanahenana ny fampiasana arina tsotra. Amin’ny ankapobeny, tsy mbola marisika amin’ ny fampiasana ny arina ekolojika ny ankamaroan’ny Malaga­sy. Antony mahatonga izany ny tsy fahampian’ny fahafantarana sy ny tsy faharesen-dahatra eo amin’ny tsirairay. Ani­san’ny angovo azo havaozina maneran-tany ny arina ekolojika. Efa ahitana azy io avokoa ny firenena mandroso rehetra, eny fa na ny andalam-pandrosoana aza. Matetika vita amin’ny vovoka arina tsotra, poti-kanina, fako, ravinkazo, bozaka, apanga ary afangaro amin’ ny vovoka mangahazo ny akora ampiasaina.
Maro tombontsoa ny fampiasana ity arina maitso ity. “Anisan’izany, ny fiarovana ny tontolo iainana sy ny fanenana ny fanapahana ala”, hoy i Mi­andrisoa Andrinirina, tale ara-barotra eo anivon’ny orinasa mpamokatra arina vanja ao amin’ny Mada ecolojy. Mana­he­na ny fandaniana eo amin’ny vola mivoaka isan-tokantrano koa izany. Mitsitsy no sady maharitra am-patana ary tsy mandoto ny arina ekolojika. “Mampihena ny fandaniana ihany koa satria tsy mila manapoka be intsony fa arina kely ihany dia mahamasaka sakafo”, hoy izy. Tsy misy voka-dra­tsiny amin’ny fahasalamana ihany koa, raha ny fanazavana voaray hatrany.

Lasa 1 600 Ariary ny 6 000 Ariary teo aloha

Varotana amin’ny kilao ny arina ekolojika eny anivon’ny mpivarotra. Manodidina ny 800 hatramin’ny 1 000 Ariary eo izany. Raha ho an’ity orinasa mpamokatra arina iray ity, ma­havokatra arina manodidina ny 5 t isan’andro ary mampiasa olona 26 izy ireo. Anisan’ny mpanjifa ny vokatra ny mpivarotra hani-masaka, ny toeram-pisakafoana ary ny mpanao savony, hoy hatrany ity loharanom-baovao ity. Mbola vitsy ny olon-tsotra manjifa izany.
Ho an’ny tokantrano iray nanontaniana, nihena ho 1 600 Ariary isan’andro ny arina ekolojika lanin’izy ireo. Raha toa ka nahatratra 6 000 Ariary isan’ andro taloha. Nahafa-po azy ireo ny fampiasana ity arina maitso ity satria manahena tanteraka ny fandaniana sy ny vola mivoaka. “Vola tsy main­tsy mivoaka mantsy ny hivi­diana arina, ka atao ny hanahenana izany araka ny tokony ho izy ka antony ampiasaiko ny arina maitso”, hoy i Nirina Malalatiana, renim-pianaka­viana iray nanontaniana. Mandany arina tsotra iray gony ny tokantrano iray amin’ny ankapobeny. Mahatratra eo amin’ny 35 000 Ariary ny vidin’izany amin’izao fotoana izao. Nihena ho 25 000 Ariary kosa izany, raha toa ka mampiasa ity arina maitso ity. Manodidina ny 20 kg eo ny gony iray amin’izany. Raha ho an’ny trano fisakafoana iray nanontaniana kosa, nandany arina tsotra 30 gony isam-bolana izy ireo teo aloha. Nihena ho 14 gony isam-bolana izany ankehitriny, noho ny fampiasana arina ekolojika.

Miteraka olana ny haratsian’ny toetr’andro

Mandalo dingana maro ny asa fanodinana sy famokarana ny arina ekolojika. Angonina ny akora ampiasaina, izay safidian’ny mpamokatra. Totoina atao malemy tsara ary avy eo sivanina. Andrahoina amin’ny vilany mandritra ny 30 minitra eo ny koba mangahazo (fecule). Afangaro amin’ny vovo-tsaribao izany rehefa masaka, ary ampiana sira vaingany. Mba hahatsara ny vokatra. Volavolaina hahazo endrika izay tiana avy eo ary hamainina tsara mba ho azo ampiasaina tsara. “Miandry fotoana kely ny fanamainana ny arina vita, miankina betsaka amin’ny toetry ny andro izany”, hoy hatrany i Mi­andrisoa Andrinirina, tale ara-barotra eo anivon’ny orinasa mpamokatra arina vanja ao amin’ny Mada ecolojy.

Fandrehetana ny arina ekolojika

Tsy mitovy amin’ny fampiasana arina tsotra mahazatra ny arina maitso. Anisan’ny mampiavaka azy ny tsy maintsy ampiasana ny makaraka vita amin’ny “fer 6”, raha ny fanazavana voaray hatrany. Ilaina be ny rivotra mba hampiaina ny afo tsara ka anton’izany. Mila kororohina tsara ihany koa ny afo mba hampiala ny lavenona. Fomba tsotra tsara atao ny mandrehitra arina tsotra raha mbola tsy zatra. Rehefa mahazo rehitra tsara izany vao ampiana arina ekolojika amin’izay.

Nanatontosa : Mino