Nahatratra 100 miliara Ariary ny vola nogiazan’ny Bianco ny volana janoary hatramin’ny avrily 2025. Olona 180 naiditra am-ponja vonjimaika.
“23 miliara Ar tamin’ny 2024 no nogiazina hahazoana mamerina azy any amin’ny fanjakana. Tafakatra 100 miliara Ar ny vola na fananana nogiazina tamin’ity taona ity, hatramin’ny avrily”. Io ny fanazavan’ny tale jeneralin’ny Bianco, Razakamanantsoa Gaby Nestor, tamin’ny mpanao gazety, nandritra ny fankalazana ny Andro momba ny sehatra mandala ny fahitsiana teny amin’ny Lycée Moderne Ampefiloha, omaly. Ahoana no tsy ahazoana milaza hoe misy ny ezaka amin’ny ady amin’ny kolikoly? Ny ezaka natao: misy 2 688 ny fitarainana voaray teo anivon’ny Bianco, 2 200 no voadinika, 900 mahery no nahavitana fanadihadiana, 598 no nalefa tany amin’ny Fitsarana hampiharana lalàna. Tao anatin’ireo, nisy olona 178 naiditra am-ponja vonjimaika.
Ny isa omena eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena ny amin’ny ady amin’ny kolikoly, indraindray tsy ahazoana mitaratra ny tena ezaka atao. Izany no mampitaraina ny mpiara-mikatroka amin’ny ady amin’ny kolikoly maneran-tany. Ny isa omena ve no tena tondro tsara ahazoana mitaratra ny fivoaran’ny ady amin’ny kolikoly isam-pirenena? Mbola adihevitra izany maneran-tany. “Mila manana maso miabo isika mijery ny zava-misy eto Madagasikara, fa tsy faly mijery ny tsy mety hatrany isaky ny mihetsika”, hoy izy. Misy teboka maromaro ao anatin’ny ady amin’ny kolikoly. Misy ny fanabeazana, ny fisorohana, ny fampiharan-dalàna, ny famerenana amin’ny fanjakana ny harena azo tamin’ny kolikoly. Izany rehetra izany no itsarana ny firenena tsirairay avy, raha ny fifanarahan’ny Firenena mikambana (ONU).
R. Nd.
Feno zato taona ny 23 marsa, ny taona 2023 teo ny fikambanan’ny skotisma zazalahy izay antsoina hoe Antilin’i Madagasikara. Ity farany izay saika ahitana azy avokoa ny diosezy manerana ny Nosy. Raha ny eto Toamasina, misy fikambanan’ ny skotisma zazalahy ny paroasy rehetra hatramin’ny zana-piangonana. Ny alahady 4 mey lasa teo, nankalaza ny faha-70 taona nijoroany ny Antily ao amin’ny Ekar Fo Masin’i Jesoa Tanambao fahadimy. Ny 18 mey teo kosa no nankalaza ny faha-65 taonany ny Antily etsy amin’ny Ekar Masimbavy Thérèse Salazamay. Mbola samy anatin’ny fikarakarana sy fankalazana ny taon-jobily avokoa ny isam-piangonana.
Hanehoana izany fa ny Antilin’i Madagasikara dia mbola mijoro sy manao ny asa fitaizana ankizy sy zatovo lahy amin’ny alalan’ny fomba skotisma ary manaraka ny rafitra ara-piangonana sy iraisam-pirenena.
Ny antily zokiny
Rafitra iray vao nijoro farany teo anivon’ity fikambanana ity ny Antily zokiny. Hivondronan’ireo efa nahazo taona, lahy sy vavy, izany. Vita velirano ary efa nandray andraikitra maro isan-karazany teo aloha moa izy ireo. Feno 12 taona ny nahazoan’ity rafitra ity ny fankatoavan’ny Fivondronamben’ ny Eveka eto Madagasikara, ny taona 2013. Taorian’ny fivoriamben’ny Antily natao tao Antsirabe, ny taona 2005, efa nampijoro an’izany tao Toamasina ny filoha Sabotsy José, izay azo lazaina ho mpanorina ny Antily zokiny talohan’Antananarivo.
Tao Toamasina no niainga ny fanamiana fotsy ambony, ho mariky ny fahadiovana raha miloko manga tanora kosa ny fehitenda ho lokon’i Masina Maria. Niova izany taty aoriana ka niverina tamin’ny fanamiana kaki sy fehitenda mavo Vatican ary niova farany ny fehitenda, miloko fotsy maintso sy mavo Vatican mba hilazana ny lokon’ny firenena malagasy sy ny foibe iraisam-pirenen’ny finoana katolika. Ny mpikambana iray tao Toamasina no namorona azy.
Raha tsorina, anisan’ny mikaroka hevitra amin’ny hanatsarana ny fomba fitaizana sy fikatrohana eo anivon’ny fikambanan’ny skotisma katolika zazalahy ireo efa nahazo taona teo anivon’ity fikambanam-pinoana katolika ity. Betsaka, noho izany, ireo nahavita be teo amin’ny asa fanompoana ho an’ny rafi-piarahamonina, ny firenena sy ny tanindrazana ary ny fiangonana.
50 taona no mihoatra
Ny 25 mey lasa teo, nisy ny fotoam-pivavahana lehibe notarihin’ny pretra Tsiahoana Stephan, izay misahana sy miahy manokana ny fikambanan’ny skoto eo anivon’ny diosezin’ i Toamasina. Notronin’ ny pretra tomponandraikitry ny Ekar Notre Damme de Lourdes Anjoma, ary ireo olom-panjakana sy ekipa avy amin’ny foiben’ny Antilin’ i Madagasikara izany. Tao Antananarivo no nentina namaranana ny fankalazana ny faha-100 taona ka nanolorana ireo medaly sy mari-boninahitra ho an’ izay nahavita be teo amin’ny fiainana skotisma.
Miisa enina mirahalahy no nahazo ny Grand Croix, avy amin’ny foiben’ny Antily. Efatra kosa notolorana Officier na « Pro-Déo- Officier », avy amin’ny Ekar foibe. Teto dia samy nisitrahan’ny filoha Sabotsy José izy roa ireo. Miisa telo kosa notolorana Mérite Antily sy Ben Mérite, raha miisa 29 notolorana ny Centenaire.
Tontolo iainana
Anisan’ny mampiavaka ny filoha Sabotsy José ny fitarihany ny fikambanana izay entiny ho mpiaro ny totolo iainana amin’iny faritra Atsinanana iny. Ankoatra ny fanaovana asa soa anivon’ny fiarahamonina sy ny fiangonana, ny taona 2010, ny Antily zokiny no nitarika ny fambolen-kazom-paritra natao tao Ivoloina. Tsy izay ihany fa ny taona 2021 koa, nandray anjara tamin’ny fanadihadiana ny rafi-pifandraisan’ ny fomban-drazana Antambahoaka, ny “Sambatra”, izy.
Sehatra iray ahafahana mitory ny vaovao mahafaly ity fankalazana ity, izay efa fanao isaky ny fito taona, na ny “taonjoma”. Izany rahateo no nahatonga ny fikambanan’ny Antily zokiny eto Madagasikara nampifanindran-dalana ny fikarohana skotisma, sy ny fomban-drazana ary ny fitaizana eo anivon’ny skotisma katolika. Hatao fomba maharitra eo amin’ny rafi-piarahamonina ny fotom-pisainana entin’ny “Sambatra”.
Vokany, sambany teto Madagasikara no nisian’ny fanolorana medaly avolenta tahaka ireo voalaza etsy ambony ireo, ho an’ny fikambanana skotisma zazalahy anivon’ny Ekar. Hisarihan’ny mpitarika anivon’ny antily zokiny hatrany ireo mpikambana ny hananana faharetana sy finoana ary fitiavana rehefa manao zavatra iray. “Ny adidy tsy an’olon-dratsy ny skotisma tsy natao handramana” tenin’ny filoha Sabotsy José, rehefa miatrika vondrona zatovo lahy sy vavy izany matetika.
Raha tsorina, 52 taona teo anivon’ny Skotisma malagasy ka ny roa taona voalohany tao amin’ny kiadin’i Madagasikara, ny 50 kosa teo amin’ny Antilin’ i Madagasikara ny filoha Sabotsy José.
Nanatontosa : Sajo
Nampahafantarina tamin’ny fomba ofisialy ny alarobia teo ny gazety boky Le Radar tontosain’ny Antenimieran’ny varotra sy ny indostria France-Madagascar (CCFIM). «Tanjona ny hampahafantarana ny rehetra ny zava-misy marina ara-toekarena», hoy ny tale lefitry ny CCIFM, Razafindrabe Alain. Hita ao anatin’ity gazety boky mivoaka isaky ny telo volana ity avokoa ireo lalam-pihariana samihafa. Hisokatra sy hanakaiky bebe kokoa amin’ireo mpandraharaha izy. Hanohana ihany koa ireo mpanapa-kevitra ara-toekarena amin’ireo famakafakana ataony ny Le Radar. Noho izany, fitaovam-panaraha-maso stratejika sy mijery ireo fanamby ara-toekarena ity gazety boky ity. Hasongadina manokana ny fivoaran’ny toekarena eto an-toerana, aty amin’ny ranomasimbe Indianina ary eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena.
Ankoatra izay, hisitraka ny endrika boky niomerika avokoa ireo firenena miisa 86 mpikamban’ny CCI. Hanampy ny mpianatra manaraka ny lalam-piofanana momba ny varotra izy io, amin’ny alalan’ireo fahalalana zarainy. Hita ao anatin’izany ny anjara andraikitry ny CCIFM. «Hampahafantatra ireo soa fanararaotra eto Madagasikara ny Le Radar. Noho izany, hangatahana ny hampiroboroboana ny fifanakalozana ara-barotra eo amin’i Madagasikara sy Frantsa», hoy ny masoivohon’i Frantsa eto Madagasikara, Arnaud Guillois.
Henintsoa
Angatahin’ny depiote ny hanarenana haingana ny lalana Moramanga-Anosibe An’Ala. Anisan’ny lahatenin’ny solombavambahoaka voafidy tany an-toerana izany, satria efa ela no niandrasan’ny mponina an’iny lalana iny. Maro koa ny depiote mitaraina amin’ny delestazy sy ny haratsian-dalana, ny fotodrafitrasam-panjakana samihafa.
Mandroso ny asa fanamboarana ny arabe Voie rapide, mampitohy ny seranan-tsambon’i Toamasina sy ny lalam-pirenena faha-2. Arahin’ny minisiteran’ny Asa vaventy maso akaiky ny kalitao sy ny fivoaran’ny asa. Hamaha ny olan’ny fitohanan’ny fiara vaventy eny amin’ny Boulevard Ivondro ity arabe ity, hanamora ny fivezivezena ao amin’ny seranan-tsambo.
Nandray ny loka « Flagship Award » tany Nice Frantsa, ny minisitra Andonirina Max Fontaine. Fankasitrahana iraisam-pirenena amin’ny fiarovana sy ny fitantanana maharitra ny harena an-dranomasina, ny faritra avaratry ny Lakandranon’i Mozambika, anatin’ny tetikasa Nocamo, famatsiam-bolan’ny Tahirimbola frantsay ho an’ny tontolo iainana (FFEM).
Miisa 5 ny asa hatao momba ny fari-panjonoana any Melaky sy Boeny. Ao anatin’izany ny fambolena honko, ny fanohanana ny mpanjono, ny fananganana Fari-dranomasina arovana AMP, ny fanamafisana ny fahaiza-manaon’ny mpanjono eny ifotony. Hisy ny fampitaovana azy ireo avy amin’ny orinasa lehibe manjono makamba.
Nampahafantarin’ny Autorité de régulation des téchnologies de communication na Artec ny vovonona ana habaka «cartoréseau interactive». Fitaovana ahafahan’ny besinimaro mahita amin’ny fotoana rehetra ny fandrakofana finday manerana ny Nosy izay azo jerena ao amin’ny tranokala https://www.artec.mg/cartoreseau/.
Anisan’ny namolavola ity fitaovana ity ireo ekipa teknikan’ny Artec. Tanjona ny hampahafantarana ny rehetra ny kalitaon’ny tambajotra amin’ny faritra misy azy sy hanohanana ny fanapahan-kevitry ny tomponandraikitra sy ireo mpandraharaha misehatra amin’ny fifandraisan-davitra hanatsarana ny niomerika. Noho izany, afaka mampitaha ny fandrakofana ho an’ny tambajotra 2G, 3G, 4G ary 5G ny mpanjifa. Afaka mijery ihany koa ny kalitaon’ny tambajotra amina faritra iray sy ireo tolotra samihafa ihany koa. «Fanavaozana mankany amin’ny mangarahara sy fahombiazana ity napetraka ity», hoy ny tale jeneralin’ny Artec, Rabanoson Franck. Notohizany fa manampy hampahafantatra ny mpanjifa ny tontolon’ny fifandraisan-davitra ity tolotra vaovao ity.
Henintsoa
Nosantarina, omaly, ny Foara iraisam-pirenena ho an’ny fizahantany, andiany faha-11, (ITM) sy ny Foara iraisam-pirenena ho an’ny asa tanana (IHS), andiany faharoa.
Nitarika ny fotoana ny filoha Rajoelina Andry. Maherin’ny 500 ny mpandray anjara, ahitana ireo mpisehatra amin’ny fizahantany sy asa tanana isan-tsokajiny. Firenena nasaina manokana i Maraoka, notarihin’ny minisitry ny Fizahantany maraokanina.
Nasongadin’ny Filoham-pirenena fa laharam-pahamehan’ny fanjakana ny fizahantany sy ny asa tanana. Anisan’izany ny hananganana hotely lehibe kintana 5 miisa dimy amin’ity taona 2025 ity. Eo koa ny fampitomboana ny sidina ana habakabaka iraisam-pirenena, ny fananganana Tanànan’ny asa tanana eny Ivato, sns. Mahatratra 2 tapitrisa ny mivelona amin’ny asa tanana, misy sampan’asa 14 sy karazany 164.
Notsindrin’ny minisitry ny Fizahantany sy ny asa tanana (MTA), Dewa Viviane, fa fotoana hisongadinan’i Madagasikara ao amin’ireo Nosy aty anatin’ny ranomasimbe Indianina, «Îles Vanilles» (Madagasikara, Seychelles, Kaomoro, Maorisy, La Réunon, Mayotte), ity fotoana ity. Mifameno ny fizahantany sy ny asa tanana. Ifandimbiasan’ny taranaka ny talenta, ny kolontsaina, ny asa tanana, toy ny rafitra sy ny sokitra, ny tenona sy ny rary, ny zaitra, ny fandrahoan-tsakafo, sns, izay mahaliana ny mpizahatany.
Sehatra fahatelo nampiditra devizy
Tafakatra 38 tapitrisa euros ny vokatra asa tanana naondran’i Madagasikara tany ivelany ny taona 2024, raha 17 tapitrisa euros ny taona 2019. Sehatra fahatelo nampiditra vola vahiny eto amintsika ny fizahantany, nitentina 780 tapitrisa dolara, nisian’ny vahiny mpitsidika miisa 315 000 tamin’ny taon-dasa.
Haharitra hatramin’ny 15 jona ho avy izao ny ITM sy ny IHS eny Ivato. Maro ny hetsika, toy ny famelabelaran-kevitra, fikarohana mpiara-miombon’antoka mivantana (B2B), sns. Mikarakara ny ITM-IHM ny Ofisim-pirenena ho an’ny fizahantany (ONTM), eo ambany fiahian’ny minisitera MTA. Anisan’ny manohana ny hetsika ny orinasa Ultima-media.
Njaka Andriantefiarinesy
Le Bureau Indépendant Anti-corruption (Bianco) lance la célébration de la 13e édition de la journée locale des RHI (Réseau d’Honnêteté et d’Intégrité), ce jour au lycée Moderne Ampefiloha. Cette initiative s’inscrit pleinement dans le cadre des missions éducatives du Bianco, notamment auprès des jeunes.
Les objectifs : promouvoir la mise en place des RHI au niveau scolaire et universitaire, inciter les jeunes à devenir des responsables conscients face à la corruption, les interpeller dès leur jeune âge à refuser tout comportement malhonnête et acte de corruption, les sensibiliser aux méfaits de la corruption dans la vie quotidienne, promouvoir chez les jeunes la culture d’Honnêteté et d’Intégrité.
Au programme, des stands d’exposition sur la lutte contre la corruption, diverses animations culturelles, un concours « meilleure initiative RHI », une conférence-débat.
N.A
Voir les Barea de Madagascar, faire sensation à l’échelle continentale, ne peut que ravir les footeux et les supporteurs inconditionnels malgaches, comme c’était le cas en 2019, lors de la Coupe d’Afrique des nations en Egypte où l’équipe nationale se qualifiait pour les quarts de finale. L’histoire retiendra que cela a suscité une véritable ferveur nationale du jamais vécue dans les annales.
Cette fois, les Barea sont au seuil du sacre à la coupe Cosafa en Afrique du Sud, après une qualification pour le carré d’as, acquise au bout du suspense. Car il faut le reconnaître que l’équipe nationale n’a plus son destin entre les pieds, après son match nul contre l’Eswatini, parmi les prétendants pour une place en demi-finale Heureusement que ce dernier s’est incliné devant la Tanzanie, permettant aux Barea d’accéder aux portes de la finale.
Autant dire que Dax et consorts reviennent de loin. Le Dieu du foot semble être de leur côté. Et espérons qu’il en sera encore ainsi ce jour, vendredi 13, où les Barea
de Madagascar affronteront les As Palancas Negras d’Angola, en demi-finale. Une belle occasion pour le coach Rôrô de réécrire l’histoire et de redorer en quelque sorte le blason de l’équipe nationale même si aucun match n’est gagné d’avance. Mais, l’Angola est un adversaire prenable.
Une chose est sûre. Ce soir, tous les yeux sont rivés vers le Toyota Stadium de Bloemfontein (Afrique du Sud). Déjà le fait d’atteindre le cap des demi-finales suscite de l’engouement chez le public qui sera de tout cœur avec les Barea déterminés à réaliser un exploit historique. La défaite n’est plus une option. Et la victoire appartient à celui qui y croit le plus, qui va déclencher des scènes de liesse populaire, comme au bon vieux temps. Vendredi foot.
J.R
Le face-à-face de deux jours entre le gouvernement et les députés, a débuté sur une note de satisfaction exprimée par la majorité des parlementaires, présents hier à Tsimbazaza, concernant le rapport d’activités de l’Exécutif, détaillé par le Premier ministre, Christian Ntsay, malgré une série de plaintes et de revendications émanant des élus.
Après deux années d’attente depuis 2023, les députés de Madagascar ont enfin l’occasion de demander des comptes au gouvernement, lors d’un face à face, conformément à l’article 102 de la Constitution. Et cette fois, le Premier ministre, Christian Ntsay en personne, a consacré deux jours de rencontre, pour répondre aux éventuelles questions des députés et apporter de plus amples explications relatives aux attentes liées à la vie de la population.
Et tour à tour, 90 députés ont pris la parole, après avoir entendu le rapport d’activités présenté par Christian Ntsay. Parmi les sujets évoqués nécessitant une réponse claire et ferme du gouvernement, est le volet sécurité, à l’exemple de 3.000 zébus victimes de vol dans le district de Bekily, soulevé par le député de cette circonscription. L’élu d’Ambositra n’a pas non plus ménagé ses mots, en pointant du doigt le mauvais état des routes nationales. Et sans ambages, le député d’Antsalova a condamné les agissements de certains ministères qui ferment la porte de dialogue aux élus.
Dans la foulée, le député Gascar Fenosoa n’y est pas allé avec le dos de la cuillère, pour interpeller le président de la République. « Concrétiser d’abord les projets qui ont été promus…On est prêt à appeler le peuple à descendre dans la rue, pour réclamer la démission du ministre concerné, face au délestage et à la pénurie d’eau », a -t-il déclaré. Il a aussi réclamé une réforme de la loi électorale pour que les chefs de fokontany, soient élus. Le député élu dans le district Tana III, a aussi demandé où en est le don de 28 millions de dollars de la part de la Chine. La réponse de la ministre de l’Economie et des Finances, est très attendue.
Un rapport de 58 pages
En prélude des questions posées par les députés, pendant quatre heures de temps, le premier ministre, Christian Ntsay, a présenté le rapport d’activités et les travaux déjà réalisés par le gouvernement, dans un document de 58 pages. La sécurité alimentaire, le phénomène d’insécurité, les problèmes d’eau et d’électricité, la santé et les projets de développement en général, ont été passés en revue.
A titre d’exemple, le Premier ministre Christian Ntsay, a souligné que le gouvernement malgache a fait des efforts dans le domaine de la santé. Et les zones éloignées n’ont pas été oubliées. Le gouvernement a procédé à la rénovation des infrastructures, à la priorisation de l’approvisionnement en médicament, de vaccins et des matériels de soins.
En 2024, le budget alloué aux CHU (Centre Hospitalier Universitaire) s’élève à 3,208 milliards d’ariary, 1,490 milliards d’ariary pour les hôpitaux dans les provinces, 1,490 milliards d’ariary pour les districts et 3,208 milliards d’ariary pour les CSB (Centre de Santé de Base).
Satisfaction générale
La majorité des députés ont exprimé leur satisfaction. Selon eux, la mise en œuvre de la politique générale de l’Etat est en net progrès.
«Le gouvernement malgache a fait des efforts, d’après ce rapport, et qu’il est de mauvaise foi, de les nier», a indiqué la députée de Vatomandry, Sofia Ratsiraka.
«J’ai toutefois discuté avec le ministre de la Santé Publique au moins cinq fois, pour adresser la plainte de la population face aux problèmes auxquels elle fait face dans les hôpitaux. Une mère est décédée en couches le lundi de Pentecôte et un rapport a été établi mais aucune action», selon toujours la députée de Vatomandry.
Quant à l’opposition, elle veut obtenir des réponses claires aux questions brûlantes : délestage récurrent, pénurie d’eau, insécurité grandissante… D’autres dossiers sensibles devraient également être mis sur la table, comme le projet Base Toliara ou encore la question des îles Eparses, à l’approche de la réunion de la commission mixte prévue le 30 juin en France. La deuxième journée de ce face à face, promet encore.
N.A
Taksiborosy sy sarety nifandona teny amin’ny lalam-pirenena fahafito, tao Ambohimandroso, omaly maraina. Omby efatra maty. Simba tanteraka ny lohan’ny fiara tra-doza sy ny sarety.
Efa-dahy namono olona voasambotry ny zandary tao Amboanara, kaominina Nosy Be Hell Ville, afakomaly. Nokarohina taorian’ny tranga vonoan’olona nahatsiravina, ny sabotsy 7 jona teo, ireo olon-dratsy ireo.
Notanana am-ponja taorian’ny fitsarana azy afakomaly, ny lehilahy namono olona tao amin’ny kaominina Andovoranto, distrikan’i Brickaville. Nokapakapain’io lehilahy nahavanon-doza io tamin’ny antsy teo amin’ny lohany ny raim-pianakaviana iray 70 taona. Avy naka fary tany an-tsaha ity farany, ny 21 mey lasa teo tamin’ny 1 ora atoandro, nifanena izy roa lahy mianaka ireo. Tsy nifankahazo hevitra ary nifamaly ny roa tonta, araka ny fanazavan’ny mpiray tanàna. Tsy nisy alaharo, nofirain’ilay tovolahy vao 19 taona tamin’ny antsy teny aminy avy hatrany ilay lehilahy 70 taona. Dian’antsy miisa folo nataony tamin’ny lohan’io raim-pianakaviana io. Nitsoaka izy taorian’ny habibiana nataony. Namoy ny ainy vokatry ny daroka nahazo azy ny lasibatra. Nifampitadiavan’ ny mpitandro filaminana ny nahavanon-doza. Voasambotry izy ka nanampatra daroka sy vono noho ny hatezerana ny fokonolona. Nosorohan’ny zandary ny fisian’ny fitsaram-bahoaka ka nentina nihazo ny birao io lehilahy voasambotra io. Natao famotorana ka niaiky ny helony. Natolotra ny fampanoavana ary naiditra vonjimaika any am-ponja ity farany.
Sajo/Tsiferana R.
Notontosaina tao amin’ny Kianja Makis Andohatapenaka, omaly, ny andro faharoan’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja Rugby, sokajy vehivavy. Resy tamin’izany ny Makis Ladies, rehefa lavon’i Ouganda, tamin’ny isa 24 no ho 20, i Ouganda. Tsiahivina fa teo amin’ny fizaram-potoana voalohany, somary sahirana ny ekipa nasionaly malagasy, nitarika 12 no ho 10 i Ouganda. Ny Makis anefa no nanatitra ny baolina nentin-tanana voalohany, tamin’ny alalan’i Zouhanah, ny minitra fahadimy nilalaovana. Nandritra ny fidirana faharoa, hita ho taitra tamin’ny torimasony ny vehivavy malagasy. Nahatsindry baolina iray ny Makis, sady nahita fitsarana iray ka izy ireo indray no nitarika 20 no ho 12. Taorian’io, nanjaka amin’izay ny ogandey, ka niampy indray ny isan’izy ireo teny amin’ny solaitrabe, niafara tamin’ny isa 24 no ho 20 ny fihaonana.
« Hita ho mbola lesoka hatrany ny resaka fanariana baolina sy ny fikorapahana be loatra rehefa manao fifanafihana. Eo ihany koa ny tsy fahampian’ireo mpilalao manaraka ny namana mitondra baolina. Hezahina harenina avokoa izany amin’ny lalao manaraka”, hoy ny mpanazatra ny Makis Ladies, ny Coach Ralay.
Hifanandrina amin’i Afrika Atsimo moa ny ekipam-pirenena malagasy, ny alahady ho avy izao, eny Andohatapenaka ihany.
Fitia Randria
Notanterahina tany Toamasina, ny faran’ny herinandro teo, ny “Olympic Day”. Nisy ny hetsika nanamarihina izany, nialohavan’ny seminera natokana ho an’ny atleta nandritra ny 2 andro ka nizarana ny medaly ho an’ny mpandray anjara.
Hotanterahina ny 14 jona izao ny hetsika “Girl’s Open Mat”, taranja Jiu-jitsu Brezilianina. Misokatra ho an’ny vehivavy amin’ny sokajy rehetra misehatra amin’ity taranja ity izany, izay karakarain’ny Klioban’ny Checkmat Jiu-jitsu Madagascar.
Voatendry ho mpilalao mendrika ao amin’ny fifaninanana Seychelles Premier League, i Elio Mbolatovo, malagasy lohalaharan’ny klioba any an-toerana, Côte d’Or. Tsiahivina fa nahatafiditra baolina miisa 10 ny tenany nandritra ny lalao rehetra nataony, araka ny fikarohana natao omaly.
Namoaka ny lisitry ny mpilalao hiatrika ny fifaninanana maneran-tany ho an’ireo klioba ny ekipan’ny Real Madrid, espaniola, omaly, tao anaty tambajotran-tserasera. Mbola tazana ao ny anaran’i Modric, mpilalao kroaty izay efa mamarana ny taom-pilalaovany ao amin’ity klioba espaniola ity.
Tontosa ny faran’ny herinandro teo, tamin’ny alalan’ny “Match de Gala”, teny amin’ny Kianja mitafon’Ankorondrano, ny ivon’ny ny fankalazana ny jobily faha-50 taona nilomanosan-dRaharimalala Léa tao anatin’ny taranja volley-ball. Nahafinaritra ny fiarahana nilalao tamin’ireo mpilalao fahiny, araka ny nambarany. Tratra ny tanjona tamin’ity fankalazana ity. Ny hampihaona ireo rehetra niaraka lehibe taminy teo amin’ity taranja ity. “Miha mivoatra ny volley, nisy ny fanatsarana ary mitady ny tanjona ambony kokoa”, hoy ny nambaran-dRaharimalala Léa, filohan’ny Federasionina malagasin’ny volley. Lesoka, hoy izy, ny tsy fahampian’ny fotodrafitrasa
sy ny fitaovana ara-panatanjahantena izay hanaovany antso avo amin’ny tomponandraikitra. Tsiahivina, nosokafana teny Ambohimanga ny fankalazana, tamin’ny fiandohan’ny taona, ary hofaranan amin’ny volana oktobra. Ny katitakely indray no hahazo vahana amin’io famaranana io.
Mi.Raz
Barea de Madagascar hifandona amin’i Angola. Afrika Atsimo hifampitana amin’i Comores. Ireo ny fandaharan-dalaon’ny manasa-dalana amin’ny fiadiana ny ho tompondaka amin’ny “Cosafa Cup 2025”. Fihaonana hotanterahina rahampitso, ao amin’ny Kianja Toyota stadium, Afrika Atsimo.
Manohy ny diany any amin’ny dingana manasa-dalana ny Barea de Madagascar (A’), eo amin’ ny fiadiana ny ho tompondakan’ireo firenena aty amin’ny tapany atsimon’i Afrika (Cosafa cup 2025). Ny fandresen’i Tanzanie an’i Eswatini no nahazoan’ny Malagasy ny tapakila. Omaly, tao amin’ny Kianja Toyota Stadium Afrika Atsimo, lavon’i Tanzanie tamin’ny isa 2 no ho 1 i Eswatini, ho an’ny sokajy “C”. Vokatra, mametraka ny Barea de Madagascar eo amin’ny lohany.
Raha tsiahivina, manana isa 4 ny Barea, rehefa nandresy an’i Tanzanie tamin’ny isa 1 no ho 0 ny zoma 6 jona, sy nisaraka ady sahala 1 sy 1 tamin’i Eswatini, ny alatsinainy 9 jona teo. Faharoa, ry zareo Tanzanianina manana isa 3, resy indray mandeha ary nandresy indray mandeha. Fahatelo farany i Eswatini, isa 1 monja.
Araka izany, hiatrika ny ankatoky ny famaranana izany ny Barea de Madagascar rahampitso zoma ka hifanandrina amin’i Angola, tafavoaka tao amin’ny sokajy “B”. Fihaonana hotanterahina ao amin’ ny Kianja Toyota Stadium.
Raha hiverenana ny fihaonana teo amin’i Eswatini sy i Tanzanie, omaly, nanokatra ny isa voalohany i Eswatini, tamin’ny alalan’i Andy Junior Magagula, teo amin’ny minitra faha-29. Nosahalain-dry zareo Tanzanianina izany, rehefa namono baolina tany amin’ny minitra faha-37 i Iddy Nado. Io isa 1 sy 1 io no nentin’ny roa tonta niala sasatra. Fidirana faharoa, nifandimbiasana ny fanafihana. Nanampy ny baolina ho azy indray i Shekhani Ibrahim Khamis, teo amin’ny minitra faha-70. Teo dia efa nazava ny lalan’ny Barea de Madagascar. Ho an’ny manasa-dalana ilany, hifandona amin’i Comores ry zareo Afrikanina Tatsimo mpampiantrano.
Tompondaka
Hatao ny sabotsy 21 jona izao, eny Ambohijanaka, ny andiany voalohany amin’ny “Festival de Trails Madagascar”, karakarain’ny fikambanana Kolovatana. Natao ity hetsika ity mba hampivondronana sy hanentanana ny tanora sy ho fampiroboroboana ny fizahantany. Manana tombony ny tanànan’Ambohijanaka, 11 km miala an’Antananarivo, ho an’ny karazana hazakazaka an-tendrombohitra. “Tanjona ny hampiroborobo ny fandraisan’ny tanora anjara amin’ny fanatanjahantena, manabe sy mampiseho ny fahaiza-miatrika ady sy ny fahaiza-manatsara tena”, hoy ny filoha mpanorina ny Kolovatana, Andriamamonjy Mihasintsoa. Hisongadina ny hazakazaka: 3 km ho an’ny ankizy, 7 km ho an’ ny olon-dehibe, na mandeha tokana na tsiroaroa, lahy sy vavy, na amin’ny ekipa, ary 21 km ho an’ny matihanina. Eo amin’ny bisikileta kosa, 5 km ho an’ny ankizy, 21 km cross-country ho an’ny matihanina sy ireo mampiasa “VTT électrique”. Misy koa ny “endure-extrême” ho an’ireo mpanao “descente”. Misokatra hatramin’ny 15 jona ny fisoratana anarana.
Henintsoa
Kilan’ny afo ny tranon’ny Pretra ao Alarobia Ambatomanga, omaly vao mangiran-dratsy. Fifampikasohan’ny herinaratra no niandohan’ny firehetana, araka ny loharanom-baovao. May avokoa ny efitra rehetra tao
amin’ilay trano misy rihana.
Mitohy ny fikarohana ilay lehilahy nanolana sady namono ny sakaizany tao Ambatovato, fokontany Antsikafoka, kaominin’i Mahambo, distrikan’i Fenerive Atsinanana. Notsatotsatohan’io lehilahy io antsy teo amin’ny tratrany ilay vehivavy 22 taona, ny sabotsy 7 jona lasa teo.
Voasambotry ny polisim-pirenena tao amin’ny fokontany Besavoa, afakomaly maraina, ny lehilahy fito, voarohirohy amin’ny fisolokiana sy fanaovana trafikana voamaso. Naharay angom-baovao tamin’olona tsara sitrapo ny Sampandraharaham-paritra misahana ny fanenjehana fandikan-dalàna Ihosy tamin’ ny 6 ora maraina fa misy andian’olona mandehandeha sy mivezivezy ao an-tampon-tanàn’Ihosy, hitady mpividy voamaso. Nidina ifotony nanao vela-pandrika sy fanadihadiana izy ireo taorian’izay. Vokany, tratra tao amin’ny fokontany Besavoa ny fito lahy niara-dia. Rehefa natao ny fisavana, nahatrarana voamaso roa efa maina teny amin’ izy ireo. Nentina teny anivon’ ny biraon’ny polisy avy hatrany ireo voarohirohy nanaovana fanadihadiana. Fantatra nandritra ny famotorana fa masona dahalo nalevin’olona tao Andonaka, kaominina ambanivohitrsa Ambaniroa, disitrikan’Ambalavao, io nalaina sy nitadiavana mpividy io. Nokasain’ireto olon-dratsy ireto hamidy tany Ihosy izany ka izao tra-tehaky ny polisy izao.
Valo ny tranga fakana taova
« Mbola miaina tanteraka ao anatin’ny tsy fandriampahalemana ny olona manana toetena varira amin’izao fotoana izao », hoy ny filohan’ny fikambanana, Soja Fulgence. Valo ny tranga fakàna taova natao tamin’ny olona manana toetena varira teto Madagasikara, roa ny maty tamin’ity taona ity, raha ny tatitra voaray. Nahatratra 24 ny tranga, 22 ny namoy ny ainy tamin’ny taon-dasa. 21 ny tranga tamin’ny taona 2023, 22 ny maty. Anisan’ny lasibatra amin’ ny karazana herisetra ny avy any amin’ny faritra Atsimo Atsinanana, Androy, Anosy ary Vatovavy Fitovinany. Marihina fa lany teo anivon’ny Antenimierampirenena, omaly, ny tolo-dalàna hiarovana ireo manana toetena varira, araka ny lalàna laharana 005-2024/PL, natolotry ny Solombavambahoaka voafidy tao amin’ny distrikan’i Betroka, Randrianasolo Jean Nicolas.
Mino
Natolotra ny fampanoavana, eny anivon’ny fitsarana Anosy, afakomaly, ilay teratany indianina saika hanondrana antsokosoko vovo-bolamena ho any Dubaï, ny 5 jona lasa teo. Naiditra vonjimaika am-ponja eny Tsiafahy ny tenany taorian’ny valim-pitsarana. Nilanja 422,72 g ny ny harem-pirenena sarobidy teny aminy, saron’ny polisy misahana ny sisintany eny amin’ny seranam-piaramanidina Ivato. Nafangaro tamin’ny tanimanga ireo vovo-bolamena ireo ary natao miendrika lovia miloko mainty miisa 15. Norakofana tamin’ny loko mainty hampiraikitra sy hanakonana izany.
Nahatsikaritra zavatra mampiahiahy ny tomponandraikitra eo anivon’ny fisavana ka nanamarina ny entana nentin’ity teratany indianina ity. Nogiazana eny anivon’ny Banky foiben’i Madagasikara ireo entana tratra ireo, araka ny lalàna manan-kery.
Manamafy ny fiaraha-miasa hatrany ireo tomponandraikitra isan-tsokajiny. mba hahafahahan mifehy ny fandikan-dalàna eto Madagasikara, indrindra ny mahakasika ny harena an-kibon’ny tany.
Mino
Niakatra fampanoavana omaly, notanana vonjimaika any am-ponja, ilay lehilahy nanolana sady namono zazavavy tao Miarinarivo. Fidorohana rongony no nanosika azy hanolana.
Naiditra vonjimaika eny Tsiafahy, omaly, ny lehilahy nanolana sady namono zazavavy vao 4 taona monja tao amin’ny kaominina Antoby Atsinanana, distrikan’i Miarinarivo. “Niaiky ny heloka vitany izy. Nanao ny fanolanana noho ny fidorohana zava-mahadomelina io lehilahy io”, hoy ny fanazavan’ny zandary kaomandin’ny Vondron-tobim-paritra Miarinarivo. Tsy nahafehy ny fihetsiny sy ny filan-dratsiny intsony ilay lehilahy ka nanita-kevitra nanolana. Araka ny angom-baovao, nilalao niaraka tamin’ny ankizy namany teo an-tokotany, tao amin’ny fokontany Maromanana, ilay zazavavy, ny tolakandron’ny alahadin’ny Pantekoty teo. Norebireben’ny tovolahy iray mponina eo an-tanàna ireo zaza mianadahy. Nentiny nihazo ny saha izy ireo. Nanaovan’io tsy mataho-tody io ny filan-dratsiny ilay zazavavy. Nikoropaka ny renin’ ny zaza nikaroka ny sombiniainy. Nentin’ilay zazalahy niaraka nilalao tamin’ny zanany tany amin’ny toerana nisy ilay zazavavy io renim-pianakaviana io. Efa nivoa-dra, nihanjaka tanteraka ilay niharan’ny fanolanana. Nahitan’ny manam-pahefana mangana koa ny tendany. Nokendaina izy. Natao ny fitiliana ny vatana mangatsiaka. Voamarina fa niharan’ny fanolanana ary novonoina io zazavavy vao efa-taona io.
Saika niharan’ny hatezeram-bahoaka
Niroso tamin’ny fikarohana ny nahavanon-doza ny ray aman-drenin’ilay zazavavy sy ny mpitandro filaminana. Nanonona ny anaran’ny nanao ny fanolanana ilay zazalahy niara-nilalao tamin’ity zazavavy lasibatra ity. Nifampitadiavana io lehilahy voalaza io izay tsy vaovao amin’ny fianakaviana. Voasambotra tao amin’ny fokontany Soanierana ny nahavanon-doza. Nikasa hidaroka sy hanao fitsaram-bahoaka ny fokonolona. Voasakan’ny zandary anefa izany. Nentina atao famotorana izy ary izao niafara amin’ny fihazonana vonjimaika any am-ponja izao.
Tsiferana R.