Niainga avy any ivelany ny tantaran’ny fampianarana eto Madagasikara, nanamarika ny tantaran’ny Nosy nanomboka tany amin’ny taonjato faha-XIX. Tamin’io fotoana io, tamin’ny alalan’ny fiangonana loterana (LMS) no niorina ofisialy teto ny fampianarana. Teo ny mpanjaka Radama I no nampianatra ny vahoakany « ho vahoaka matsilo saina ». Tanjona tamin’izany ny hoe « Malagasy misokatra amin’ny asa sy ny varotra », fa tsy hampivelatra ny fanabeazana eto amin’ny Nosy.
Misy ihany fa vitsy ny tafita tamin’ny fanabeazana na talohan’ny fanjanahantany frantsay aza. Nanomboka tamin’io fotoana io, niova ny rafitry ny fampianarana teto an-toerana. Ho fitaovana fampianaran’ny fanjakana frantsay izay mivelatra amin’ny sehatra rehetra: politika, toekarena, sosialy sy koltoraly izany.
Fahaleovantena tamin’ny 1960, nanamafy ny fitantanana ho tombontsoan’ny olom-bitsy. Navadiky ny tantara izany tamin’ny taona 1972. Efa nisy fampanantenana ny fitsinjaram-pahefana sy ny fanagasiana ny fampianarana. Niezaka ny fanjakana tamin’ny fanapariahana ny fanabeazana fototra manerana ny Nosy. Niaraka tamin’izany ny fikambanan’ny ray aman-drenin’ny mpianatra, izay nanantena mafy ireo zanany.
Mpampianatra Fram
hatramin’izao!
Ny ray aman-dreny ihany no nandray an-tanana ireo zaza noho ny tsy fahampian’ ny mpampianatra ara-dalàna efa tamin’izany fotoana. Manana mari-pahaizana BEPC farany ambany no mampianatra, izay nantsoina hoe: « maîtres Fram » (Fikambanan’ny ray aman-drenin’ny mpianatra). Io fikambanana io hatramin’izao fotoana no manome ny karaman’ireo mpampianatra Fram isam-bolana avy amin’ny vokatra na vidim-bokatra, indrindra fa any ambanivohitra. Na vola mivantana avy amin’ny saram-pisoratana anaran’ireo mpianatra ihany koa no hanomezana ny karama.
Tamin’ny 2003 vao nahazo fanampiana kely isam-bolana (110 000 ar), avy amin’ny fanjakana, mandritra ny sivy volana ireo mpampianatra Fram. Tamin’ny 2007, 53 % ny mpampianatra tany amin’ny fanabeazana fototra dia Fram avokoa. Tamin’ny 2014, nitombo avo roa heny ny isany, nahatratra 75 000 isa. Amin’izao fotoana izao, tsy fantatra intsony ny marina.
Tamin’ny 1990, nanomboka nandray anjara tamin’ny fampianarana ho an’ny rehetra ny USAID (Fandaharanasa amerikana momba ny fampandrosoana, izay tsy misy intsony ankehitriny) hatramin’ ny 2015. Nitombo ny ezaka natao hatramin’ny 2008. Anisan’ny fanavaozana natao ny tsy hisian’ny famerenana kilasy fanindroany intsony any amin’ny fanabeazana fototra, any amin’ny sekolim-panjakana.
Izany no natao dia mba hampitomboana ny fidirana mianatra. Tamin’ny 2013, tsy tratra ny tanjona teto amin’ny firenena . 65 % teo ho eo ireo tafiditra nianatra. Fidirana tamin’ny 2020, noraisin’ny fanjakana an-tanana ny fidiran’ny mpianatra ka nofoanana ny saram-pisoratana anarana isan-taona aloan’ny ray aman-dreny.
Tsy ampy ny mpampianatra
Sarotra iainana any ambanivohitra, antony ny tsy fahampian’ny mpampianatra izay misy fiantraikany any amin’ny fampianarana izany. Eo koa ny tsy fitoviana eo amin’ny tontolo ambanivohitra sy ny an-tanàn-dehibe.
Noho izany, tsy ampy ireo mpampianatra tena manana fahaizana takina amin’izany ka voatery ireo Fram no misahana kilasy maromaro. Misy fiantraikany ratsy eo amin’ny fampianarana any amin’ny fanabeazana fototra izany toe-javatra izany.
Sarotra ny mampianatra any ambanivohitra: tsy ampy ny fotodrafitrasa. Na toeram-pivoahana aza tsy misy na tsizarizary. Tsy ampy koa ireo fitaovana hoenti-mampianatra. Ny toerana lavitra sady ratsy lalana ka tsy mahatamana ireo mpampianatra avy any an-dRenivohitra.
Lafo ny fampianaran-janaka
Na mitrosa aza ny fianakaviana sasany mandritra ny fampidirana mpianatra, tsy ampy lalandava ny tolotra misy. 63 % amin’ny ankizy ihany, araka ny fanadihadiana nataon’ ny Unicef no tafita any amin’ny ambaratonga faharoa fototra
(6 ème) na misy ny famerenana any amin’ny CM2 na tsia.
Ho an’ny fianakaviana maro any ambanivohitra, sarotra ny mieritreritra ny fitohizana any amin’ny ambaratonga faharoa. Lavitra ny tanàna ny sekoly, na an’ny fanjakana aza, sady mahabe fandaniana, mainka fa any amin’ny sekoly tsy miankina.
« Sarotra ho an’ny mponina any ambanivohitra, izay miaina ao anatin’ny fahantrana ny maro, ny mampiana-janaka », hoy ny Unicef. Tsy mitovy ny faritra rehetra eo amin’ny lafiny toekarena sy sosialy. « Na lazaina aza fa tsy andoavam-bola ny any amin’ny fanjakana, misy hatrany ny vola mivoaka amin’ny ray aman-dreny », hoy hatrany ny Unicef, ary tsy vitsy ny ankizy tsy mahavita ny taom-pianarana. Hita ny tsy fahafahana manohy fianarana any amin’ny kaominina ambanivohitra maro na eto Analamanga aza.
Tsy misy fotodrafitrasa
Raha ny fotodrafitrasa eo amin’ity sehatry ny fampianarana ity no asian-teny, tsy ampy izany, indrindra ho an’ny tontolo ambanivohitra. Na seza ipetrahan’ny mpianatra aza tsy misy fa amin’ny tany no betsaka. Ny rano madio, ny toeram-pivoahana tsy misy. Ny solaitrabe hanoratana aza tsy misy amin’ny toerana sasany, ny trano fianarana tsy ampy, sns.
Firifiry ny ankizy voatery mijanona an-daharana? Ny ao an-trano aza tsy ampy… Voatery izay mbola te hanohy no mameno ireo rehetra ireo amin’ny asa tagnamaro. Matetika ny tranga tahaka izany, nefa tsy misy manara-dalàna ny asa vita.
Ho an’ireo mpampianatra indray, matetika kaominina tsy misy lalana na toeram-pitsaboana no iasan’izy ireo amin’izao taonjato izao. Io tsy fisian’ny lalana io no anisan’ny sakana goavana tsy mampisy mpampianatra any ambanivohitra. Soa fa teo ny mpampianatra Fram misolo ny asan’ireo tena mpampianatra. Tsy ny Fram rehetra akory no ratsy, saingy izy ireny toa araraotin’ny fanjakana fotsiny . Tsy misy fandraisana mpiasa vaovao any amin’ny fampianarana raha tsy an-taonany maro. Toy izany koa ny fahasalamana any, nefa sehatra roa goavana iankinan’ny fampandrosoana ireo.
Nanatontosa : R. Mathieu
Miisa 5 ny tena andraikitry ny filoha Rajoelina Andry, hitarika ny Sadc, manomboka amin’ny aogositra 2025. Mitarika ny asan’ny fihaonana an-tampony. Mamaritra ny laharam-pahamehan’ny Sadc. Misolo tena ny Sadc sy ny mpikambana any amin’ny fivoriambe iraisam-pirenena. Mandrindra ny asan’ny Troïka. Manara-maso ny fandaharanasa.
Mitentina 3,5 tapitrisa dolara ny tetikasa hiatrehana ny fiovan’ny toetr’andro, sy hiadiana amin’ny herisetra any Ambovombe Androy. Vola avy amin’ny Tahirimbolan’ny firenena Mikambana hitandroana ny fandriampahalemana. Haharitra 3 taona ny tetikasa.
Miara-miasa i Madagasikara sy ny Korea Development Institute (KDI). Nohamafisina ny rojom-pamokarana. Toy ny vary, ny lavanila, jirofo ary ny kakao. Nohatsaraina ny fotodrafitrasa. Nampidirina ny karazana zavamaniry vaovao niarahana tamin’ny Fofifa.
Mifototra amin’ny angovo maitso, madio sy azo havaozina ny fampandrosoana maharitra. Hanatrarana izany, miara-miombon’antoka ny orinasa Solarmax sy ny Sipem Banque, manamora ny fisitrahan’ny rehetra ny fitaovana sy ny kojakoja ahazoana herinaratra avy amin’ny masoandro, vidiana tsikelikely. Ao anatin’ izany ny takelaka misintona ny herin’ny masoandro, ny vata manova tanjaka (convertisseurs), ny mpandrindra ny tanjaka, ny bateria, ny fitaovam-piarovana, ny kojakoja manolo ny delestazy, sns. Manomboka enim-bolana hatramin’ny 48 volana ny fotoana handoavana tsikelikely ny vidiny. Nilaza ny talen’ny serasera ivelany ao amin’ny Sipem Banque, Randrianarison Henintsoa, fa anisan’ny voalohany amin’ny fampiroboroboana ny angovo maitso izy ireo.
Manamafy izany ny tomponandraikitry ny Solarmax, Ranjanahary Miharisoa, fa efa mirona any amin’ny findramam-bola maitso, ankehitriny, ny ankamaroan’ny mpandraharaha. Hamaha ny olana amin’ny lafiny ara-bola, mba ho takatry ny rehetra, ny olon-tsotra, ny mpandraharaha madinika sy salantsalany (PME), ny fikambanana, ny vondrom-paritra itsinjaram-pahefana, sns, ity fiaraha-miombon’antoka amin’ny Sipem ity. Tombony ho an’ny mpanjifa ny vokatra azo antoka, tsara kalitao, sady maharitra. Hita eny Andraharo sy ao amin’ny Tana Water Front ny tranombarotra Solarmax.
Njaka A.
Nambaran’i Christophe Dessaints, tale jeneralin’ny Canal Plus Madagascar, nandritra ny fihaonany tamin’ny mpanao gazety, omaly, teny Andraharo, fa hiampy efatra ny fahitalavitra malagasy ho hita ao aminy dia ny TVM 2, ny Free TV, ny Malagasy Tv ary ny Real TV. Ao anatin’ireo 9 voalohany izy ireo, ary hanomboka ny 28 jolay izao ny fahitana izany. Mba hamaliana ny fangatahan’ny mpanjifa ny antony. Ankehitriny, mihoatra ny 190 ny onjam-peo sy fahitalavitra, arahina amin’ ny alalan’ny famandrihana.
Hisy koa tolotra vaovao miisa telo, ny Canal + Pop, ny Canal + Elles ary ny Canal + Family. Eo koa ireo handefa sarimihetsika sy horonantsary mitohy ary ny fanadihadiana. Nohazavain’ny tomponandraikitra fa tsy misy masontsivana ny fidiran’ireo fahitalavitra ao amin’izy ireo fa mila manao fangatahana fotsiny.
Fantatra fa handefa ny lalaon’ny “Chan” handraisan’ny Barea de Madagascar anjara sy ny Afrobasket, hifaninanan’ ny Ankoay ny Canal Plus. Raha tsiahivina, ny 1 aogositra no hanomboka ny Chan raha amin’ny tapaky ny volana kosa ny Afrobasket.
Torcelin
Nanokatra ny Fihaonambem-paritra ara-toekarena (Fer) Atsimo Andrefana, ny 17-18 jolay, tany Toliara, ny minisitry ny Fitsinjaram-pahefana sy ny fanajariana ny tany (MDAT), Andriantsitohaina Naina. Izy rahateo no mpiahy ny faritra Atsimo Andrefana.
Notsipihiny manokana fa « araka ny vinan’ny filohan’ny Repoblika, tsy misy kaominina, na distrika, na faritra ho hadino. Hampiroborobo ny fifandraisana ara-toekarena ho an’ny fitrandrahana harena an-kibon’ny tany vaventy, toy ny Base Toliara, ohatra, sy ny seha-pihariana hafa ity fihaonambe andiany faharoa, mandritra ny roa andro ity. Sady hamelomana ny toekerana ifotony sy ho an’ ny faritra. Anisan’ny laharam-pahamehan’ny fitondram-panjakana ny manosika ny faritra sy ny kaominina mba hivoatra. Mihaona mivantana ny sehatra rehetra amin’ny alalan’ny harena an-kibon’ny tany, toy ny jono, ny fambolena, ny fizahantany, sns. Efa ela ireo harena ireo no teo, hatramin’ny nahazoana ny fahaleovantena. Hita aty an-toerana ny tetikasa maro, mampivelatra sy mitondra fampandrosoana ny tetikasa samihafa, toy ny Mionjo, ny Pic, sns. Mila hampiana ny traikefan’ny olona satria ilaina ny fahaizana ».
Avy any Atsimo ny fampandrosoana
Nilaza ny minisitry ny Jono (MPEB), Mahantante Paubert, fa mifameno ny velontenan’ny mponina any Atsimo Andrefana. Dia ny jono madinika, ny fiompiana janga (cocombre de mer), ny fambolena lomotra, sns. Manaporofo ny tenin’ny filoham-pirenena ireo, fa avy aty Atsimo ny fampandrosoana an’i Madagasikara.
Ho an’ny minisitry ny Fizahantany sy ny taozavatra (MTA), Dewa Viviane, malaza amin’ny fizahantany i Toliara, manana morontsiraka 350 km. Eo am-pikarakarana hanitarana ny seranam-piaramanidina ny fanjakana. Hapetraka ny zotram-piaramanidina, toy ny mampifandray amin’i Afrika Atsimo, La Réunion, Mayotte, sns. Misy mpandraharaha avy any Nosy Be vonona handraharaha any Toliara.
Notsorin’ny governora Ranoelison Tovondrainy, fa velom-panantenana ny Atsimo Andrefana fa tsy maintsy mandroso manoloana ireo rehetra ireo.
Njaka Andriantefiarinesy
Décidément, on ne s’attendait pas à ce genre de réponse désinvolte, de la part d’une responsable de premier rang, censée apporter de plus amples explications, pour apaiser l’ire de l’opinion publique. A l’heure où cette affaire d’Ambohimalaza continue de susciter beaucoup d’interrogations et des réactions diverses, elle n’a fait qu’attiser la flamme et remettre de l’huile sur le feu.
Non seulement, elle n’a pas répondu à la question du journaliste, sur le type de poison mortel utilisé durant cette tragique fête d’anniversaire, mais elle ne veut rien savoir, carrément et point barre. A vrai dire, tout le monde veut savoir. Les familles des 29 victimes, qui traversent un deuil, veulent des réponses et demandent justice. Et en cette circonstance, il est du devoir des responsables, proches du dossier, de les rassurer, voire même de les promettre que toute la lumière soit faite sur cette affaire. C’est la moindre des choses, mais non pas d’ignorer leurs attentes ou pis encore, minimiser leur peine et de remuer le couteau dans la plaie.
Il existe plusieurs manières de ne pas répondre aux questions. Mais de là à dire que cela ne vous intéresse pas de savoir, alors que vous êtes un médecin occupant un poste clé, dépasse l’entendement. C’est une attitude qui laisse à désirer, indigne de son statut. D’habitude, un homme qu’il faut à la place qu’il faut, a réponse à tout, surtout dans une affaire brûlante qui fait polémique. Sauf que dans ce cas, on peut se permettre d’être à la fois responsable et irresponsable.
Et comme il fallait s’y attendre, cette responsable se fait dézinguer sur les réseaux sociaux. Elle a essuyé une salve de critiques et s’est fait même remonter les bretelles par ses pairs qui ne cautionnent pas un tel comportement non-professionnel. Sans le savoir, elle a déclenché une nouvelle polémique.
Andry Rabeson
Ces derniers temps, l’ancien président, Marc Ravalomanana, ne cesse de porter une critique virulente à l’encontre des actions du gouvernement, en matière de lutte contre la corruption à Madagascar. La ministre de la Communication et de la culture, Mara Donna Volamiranty, a réagi en marge d’une cérémonie de lancement de formation, hier à Antsiranana.
«Cet ancien président est mal placé, pour parler de la corruption », a déclaré Mara Donna, ministre de la Communication et de la culture. Sans ambages, elle n’a pas manqué de rappeler les magouilles de l’ancien président tout au long de son mandat, en matière de corruption.
« Il a détourné des terres privées et publiques, au profit de ses propres entreprises. Il a délibérément omis de payer des milliards de dollars d’impôts, et maintenant, il s’érige en donneur de leçon. Même le parti Tiako i Madagasikara est la propriété de la famille » a déclaré d’un ton ferme, la ministre de la communication à Marc Ravalomanana.
S’il y a quelqu’un à blâmer, face aux risques d’inondations auxquels est exposé chaque année Antananarivo, c’est Marc Ravalomanana. Lui et sa famille ont spolié des terres dans la capitale en 2018, souligne-t-elle.
D’après la ministre, Marc Ravalomanana est simplement jaloux du président Andry Rajoelina, qui prendra bientôt la présidence de la Sadc. « Marc Ravaloma-nana et les opposants ont mis tout en œuvre pour empêcher la tenue de ce sommet, allant même jusqu’ à solliciter l’intervention de la France, visant à faire annuler ce rendez-vous d’envergure régional et continental ».
Mais cela n’a pas été possible grâce à la confiance
de la Sadc et les pays partenaires au président Andry Rajoelina, comme preuve la fourniture par le gouvernement chinois de voitures de luxe pour l’accueil des chefs d’Etat en visite à Madagascar à l’occasion du Sommet de la Sadc.
« Et il n’est pas surprenant que l’ancien président Marc Ravalomanana agit de la sorte. On ne lui a pas confié la présidence de la Sadc, de nombreux dirigeants étaient au courant de ses agissements», indique la ministre de la Communication et de la culture. Et à l’instar de ses pairs, elle a également lancé un appel à la mobilisation citoyenne, pour faire de ce sommet un moment de fierté nationale.
N.A
Le Conseil des ministres a approuvé la candidature de Madagascar, pour être le pays hôte du « hub » du système des Nations unies dans l’océan indien. Suite au « Sommet de l’Avenir 2024 » et dans l’esprit du 80e anniversaire de la fondation des Nations unies, elles renforcent leur présence dans la région de l’océan Indien en créant un pôle regroupant les différents bureaux et projets des Nations unies. Madagascar remplit toutes les conditions requises pour accueillir ce pôle.
« Un bureau des Nations unies regroupant 15 départements à la Maison commune des Nations unies, est basé au Galaxy Andraharo. Nous travaillons déjà avec 24 départements », rapporte le Conseil des ministres.
« Afin de renforcer la stabilité diplomatique de Madagascar, nous allons maintenant démontrer notre volonté d’accueillir les Nations unies. Leur forte présence dans notre pays génère davantage d’emplois, notamment des programmes d’aide au pays », indique-t-on.
N.A
La coopération entre la France et Madagascar se renforce dans le domaine de la défense et de la sécurité. L’ambassadeur de France à Madagascar, Arnaud Guillois, a rappelé cette semaine l’importance de ce partenariat bilatéral et l’envoi en formation de plus de 150 stagiaires malgaches dans les écoles françaises.
Selon Arnaud Guillois, « l’objectif de cette coopération en matière de sécurité, justice et protection civile ainsi que de défense, est de se renforcer mutuellement, pour préserver la paix, la sécurité, la stabilité des deux pays, dans une région stratégique, exposée à de nombreux phénomènes, qu’ils soient criminels ou climatiques ».
Parmi ces stagiaires, le commandant Patrick Ranaivoson, chef de bureau dans une école militaire et la capitaine Lalaina Rovasoa, officier rédacteur à l’Etat-major des armées malgaches. Pour eux, cette formation a eu des retombées positives sur leur carrière d’officiers, comprenant un cours de perfectionnement linguistique, de création de réseaux avec d’autres militaires.
Depuis des décennies, la France reste un partenaire de référence dans le secteur de formation des hauts res-ponsables militaires malgaches. Le président du Sénat actuel, le général Richard Ravalomanana en a bénéficié, à l’Ecole d’Etat-major à Maisons-Alfort et à l’Ecole de guerre de Paris.
Le partenariat opérationnel se concrétise également par la présence régulière des Détachements des Forces armées de la zone Sud de l’océan Indien (FAZSOI) aux côtés de leurs homologues malgaches. Cette unité a même participé au défilé militaire du 26 juin au stade Barea Mahamasina, une première depuis l’indépendance, selon le diplomate français. Dans ce sens, la récente organisation de l’exercice militaire Tulipe 2025 à Mahajanga, réunissant 1.200 soldats, aviateurs et marins de la région, a mis l’accent sur l’intérêt et l’importance de l’interopérabilité.
Rappelons également qu’en février dernier, 52 officiers et sous-officiers malgaches ont pris part à un exercice de parachutage conjoint avec le 2e Régiment de parachutistes d’infanterie de marine (2RPIMA) de La Réunion.
F.M
Les initiatives en faveur de la finance verte se multiplient. Allant dans ce sens, Sipem Banque et la société Solarmax ont scellé un partenariat, hier à Andraharo, permettant de favoriser l’accès à l’énergie verte aux ménages et microentreprises, en proposant une ligne de crédit verte.
Ce crédit vert ouvre la voie à une transition énergétique, avec une durée de remboursement allant jusqu’à 48 mois. Panneaux, convertisseurs, batteries, régulateurs, câbles et dispositifs de protection sont accessibles grâce à cette formule. Une manière pour les deux partenaires de concilier inclusion financière, amélioration des conditions de vie et réduction de la dépendance aux énergies fossiles.
Pour Sipem Banque, ce partenariat répond à un double enjeu de soutenir la transition énergétique et renforcer sa mission d’accompagnement des populations à faibles revenus. « La finance verte représente une opportunité stratégique. En finançant l’énergie propre, nous contribuons à un avenir plus durable tout en élargissant notre base clientèle », explique la Responsable Communication externe Sipem Banque, Henintsoa Randrianarison.
De son côté, Solarmax, entreprise spécialisée dans les technologies solaires, ambitionne de démocratiser l’énergie renouvelable. « En collaboration avec Sipem, nous pouvons proposer des solutions techniques fiables à un public plus large, avec une capacité de remboursement réaliste », souligne la représentante de Solarmax, Miharisoa Ranjanahary. Son expertise en matière d’installation, de maintenance et de conseil permet aux clients, entreprises, écoles, laboratoires ou foyers, de bénéficier d’un accompagnement et d’une assistance technique
Avec ses 29 agences et son réseau de partenaires, Sipem reste proche de sa clientèle, notamment avec Solarmax, présent dans ses showrooms de Tana Water Front et Andraharo.
Arh.
Manana tanjona ny handeha lavitra amin’ny fifaninanana afrikanina, “Ligue des Champions Caf” (LDC Caf), ny Elgeco Plus de Madagascar. Araka ny nambaran’ny loharanom-baovao iray eo anivon’ity klioba ity, mety haka mpilalao avy any ivelany indray ity klioba ity mba ho fanamafisana ny ekipan’izy ireo amin’
ity fifanintsanana afrikanina ity.
Marihina fa sambany vao hiatrika ny LDC Caf, ny Elgeco Plus, raha tany amin’ny fiadiana ny amboaran’i Afrika ho an’ireo klioba hatrany no nifanintsanan’izy ireo teo aloha. Tsara ny mampahatsiahy fa i Ismael, mpilalao kameroney, milalao ao amin’ny Elgeco. Mety hisy vahiny tahaka azy ihany koa, araka izany aoriana kely, raha tsy misy ny fiovana farany.
Ankoatra izay, mbola baraingo hatrany ny resaka Kianja mety handraisan’ny Elgeco Plus ity fifanintsanana afrikanina ity. Ahina ho any ivelany tahaka ny tamin’ny taona lasa izany. Hampiantrano ny fihaonan’izy ireo ny Elgeco Plus. Marihina fa tsy manana kianja ankatoavin’ny Caf i Madagasikara hatramin’izao. Raha mbola mitohy ny zava-misy tahaka izany, voatery any ivelany no hatao ny lalaon’ny Elgeco Plus sy ny AS Fanalamanga.
F.R
Hihemotra amin’ny 16 aogositra ho avy izao ny fifaninanana « Amboaran’Analamanga », taranja Jiujitsu brezialina. Ao amin’ny kianja mitafo Ankoay Ankorondrano ihany no hanatanterahana ity fifaninanana ity, araka ny fampitam-baovao avy amin’ny mpikarakara, ny ligin’Analamanga taranja Jiujitsu breziliana.
Hotontosaina ny alahady ho avy izao, etsy Arivonimamo, ny fifaninanana Rallye Run, « King of Mada 2025 ». Tsara marihina fa ity no dingana faharoa amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara. Tsiahivina fa hifarana anio, ny fara-fisoratana anarana amin’izany ho an’ireo izay maniry handray anjara.
Taorian’izay taom-pilalaovana nandritra ny 10 taona izay, fantatra omaly, fa handao ny klioba Real Madrid Fc, Espagne, i Lucas Vasquez, mpilalao espaniola. Tsara ny mampahafantatra fa anisan’ireo mpilalao niatrika ny Fiadiana ny tompondaka maneran-tany ho an’ny klioba, izay natao tany Etazonia teo, i Lucas Vasquez.
Taorian’ny dingana roa efa tontosa ho an’ny “Slalom” sy ny “Course de côte”, namoaka ny filaharana vonjimaika an’ireo mpanamory tao amin’ny tranokalam-pifandraisany, omaly, ny Federasionina sport automobile malagasy (FSam). Raha ho an’ny 2 Roues Motrices, mitarika i Juan, mitondra ny Renault Clio, manana isa 50. Nahazo isa 25 nandritra ny slalom TFM ary 25 ihany koa teo amin’ny MSA.
Manaraka azy, i Fred, amin’ny Peugeot 306, nahazo isa 33. Isa 18 tamin’ny dingana voalohany ary 15 teo amin’ny faharoa. Mitovy isa aminy eo amin’ny laharana fahatelo, i Olivier sy ny Citroen C2. Nanana isa 15 teo amin’ny slalom voalohany ary 18 teo amin’ny faharoa. Mbola ady mangotraka, araka izany, ny an’i Fred sy i Olivier amin’ny fifaninanana manaraka.
Ho an’ny “Cross car”, voalohany i Fafan’n, nahazo isa 43, faharoa i Joujou, isa 37, ary fahatelo i Bouboul, manana isa 30. Isa 30 ihany koa ny an-dRapa, mitazona ny laharana fahefatra. Eo amin’ny fiara 4RM T2 indray, voalohany i Faniry sy ny Peugeot 208, manana isa 25 ary faharoa i Mika rahalahiny, miaraka amin’ny Mitsubishi EVO, isa 18. Eo amin’ny fiara 2RM sokajy vehivavy, lohalaharana i Hendry, mitondra Citroen Saxo, manana isa 50 arahin’i Ritchianah sy ny Peugeot 106, isa 36. Dingana manaraka ho an’ny mpifaninana ny Slalom Tacs, hatao ny 26 sy 27 jolay ho avy izao.
Tompondaka
Mankalaza ny faha-50 taona niorenany ny klioban’ny MAKA (Malagasy Karate-do), natsangan’ny Maître Ramanitrandrasana René. Hetsika goavana no hatao ny 18 hatramin’ny 24 aogositra ho avy izao.
Ny taona 1973 no nitsangana ny klioban’ny MAKA. Ny taona 2023 izany no tena feno 50 taona, saingy amin’ity taona ity no hankalazana izany, noho ny antony maro, araka ny fanazavan’ny filohan’ny kaomity mpikarakara ny fankalazana ny faha-50 taona, Sensei Rakotonirina Gilbert. Ao anatin’ny herinandro no hankalazana izany, izay hatao ny 18 hatramin’ny 24 aogositra izao. Araka ny fandaharam-potoana, hisy ny fiofanana natokana ho an’ny mpikatroka eo anivon’ny MAKA, ny 18 sy 19 aogositra izao, ao amin’ ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina. Hitohy amin’ ny fampirantiana izany, ny 19 hatramin’ny 21 aogositra, izay hatao eo ivelan’ny kianja Barea Mahamasina. Mandritra io 3 andro io no hampisehoana ny tantaran’ny MAKA sy ny vina ary ireo zava-bita tao anatin’izay 50 taona nijoroana izay. Aorian’izay, hisy koa ny fiofanana nasionaly misokatra ho an’ny klioba sy mpikatroka rehetra manana ny “ceinture noire”, izay hiarahana miasa amin’ny federasionin’ny Karate-do Malagasy, hatao ao amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina ihany koa. Hampiavaka ny fankalazana ihany koa ny fifaninanana sy fampisehoana hatao ny 23 aogositra izao ary hofaranana amin’ ny “dejeuner dansant” eny amin’ny Yandy By-pass izany, ny 24 aogositra izao.
Tsiahivina fa klioba lehibe ary manana ny maha izy azy ny MAKA. Namokatra mpikatroka aman’alina izy ary manodidina ny 12 000 ankehitriny ny isan’ny mpikambana. Tsy mpikatroka ihany fa namolavola mpanazatra sy mpampianatra marobe koa ity klioba ity, izay mbola mizara ny traikefany amin’ireo zandry aty aoriana.
Ho avy eto ny Maître Ramanitrandrasana
Hisy ny fanomezana voninahitra ny Maître Ramanitrandrasana René amin’ity fankalazana ny faha-50 taonan’ny MAKA ity, araka ny nambaran’ ny filoha, Sensei Razafimandroso Emilien. Mifanindry an-dalana amin’izany rahateo ny fankalazany ny faha-88 taonany. Ho avy eto an-toerana, any amin’ny voalohandohan’ny volana aogositra any ny Maître Ramanitrandrasana René.
Mi.Raz
Manoloana ny vaovao diso, izay miampy fanalam-baraka, havoaka sy miely anatin’ny tambajotran-tserasera facebook, nametraka fitoriana eny anivon’ny sampandraharaha misahana ny heloka ana habaka, ny eo anivon’ny minisiteran’ny Tanora sy ny Fanatanjahantena. Tsiahivina, voatonontonona amin’ilay raharaha teny Ambohimalaza, ny anaran’ny minisitra MJS, Moustapha Marson Abdulah, ka tsy maintsy nandray fepetra manoloana io tsaho miely io ny eo anivon’ity rafi-panjakana mitantana ny Fanatanjahantena sy ny tanora eto Madagasikara ity. Natao ho fisorohana ny voka-dratsy mety hanohintohina ireo fanamby napetraka sy ny fanatanterahana ny asa fampandrosoana ny tanora sy ny fanatanjahantena eto Madagasikara izany.
Manentana ny rehetra ny MJS mba tsy handairan’ny fandotoana sy ny famotehana olona iniana atao tahaka ireny.
F.R
Mpangalatra tao amin’ny sekoly Manarintsoa Isotry voasambotry ny polisy, afakomaly. Niditra antsokosoko tao amin’ny birao io olon-dratsy io ka nobatainy ny “imprimante”. Tsikaritry ny olon-tsotra io fihetsik’ilay mpangalatra io ka niantso mpitandro filaminana avy hatrany izy.
Omby 27 tafaverin’ny zandarimaria amin’ny tompony taorian’ny fifandonana tamin’ny dahalo nandritra ny ora maro tao amin’ny Kizo Antapia, fokontany Mazamiempo, kaominina Miandrarivo, distrika Tsiroanomandidy, afakomaly. Nitsoaka ireo dahalo rehefa tsy naharesy tosika ny mpitandro filaminana.
Malagasy 13 niampy Saodianina roa saron’ ny zandarimaria miaro ny sisintany tao Ambanja, ny faran’ny herinandro teo. Nikasa hiondrana antsokosoko any Mayotte ireo olona tratra, niafina tamin’ny tranokely iray.
Lehilahy manodidina ny 30 taona eo, hita faty teny Sidisidina Tangaina, fokontany Atsimombohitra, kaominina Ampitatafika, distrika Antananarivo Atsimondrano, omaly maraina tamin’ny 6 ora. Mpandroaka sarety sy mpanao biriky nandeha maraina no nahita vatan-dehilahy iray nivalampatra ka nampilaza ny tomponandraikitra. Tonga teny an-toerana nijery sy nanao ny fanadihadiana ny zandary avy eo Ampitatafika. Niaraka tamin’izy ireo ny mpitsabo avy ao amin’ny CSB2 Faliarivo, nizaha ny razana. Nahitana tsindron’antsy teo amin’ny takibany. Naratra ihany koa ny lohany ary nivonto ny saokany, raha ny fizahana nataon’ny mpitsabo teny an-toerana. Noheverina ho nisy namono tany ho any ary nalefa tao anaty rano, avy eo notarisina sy napetraka teo amoron-dalana manakaiky tanimbary ny razana. Nahitana fako toy ny gony sy mololo nanaraka ny vatany. Feno fotaka ihany koa ny vatany sy ny akanjony.
Tsy mbola fantatra ny havany
Tsy mbola fantatra ny havan’io maty io ary tsy avy eny Ampitatafika ihany koa ny fiaviany satria tsy nisy nahafantatra azy ny olona teny amin’ny manodidina. Tsy nahitana taratasy manamarina ny mombamomba azy ihany koa teny aminy, rehefa nosavain’ny manam-pahefana. Nanao ny fikarakarana sy nanatitra ny razana teny amin’ny tranom-paty HJRA Ampefiloha ny avy amin’ny kaominina Ampitatafika. Efa eo am-pelatanan’ny mpitandro filaminana ny raharaha.
Mino
Tokantrano iray indray nidiran’ny jiolahy miisa dimy nisaron-tava daholo sady nirongo fitaovam-piadiana tao amin’ny fokontany Analankinina Hopitaly Be, parisela 12-21/22, kaominina Toamasina, afakomaly. Nisava ny trano sady nitaky vola ireo olon-dratsy rehefa tafiditra. Nanambana basy sy antsy ny tompon-trano ny jiolahy hafa. Nilaza ho tsy nanana sady tsy nampiditra io vola izay tadiavin’ireo olon-dratsy io ny lasibatra. Nanontany anaran’olon-kafa ireo mpandroba taorian’io. Notsindrin’ny tompon-trano nandritra ny fifandirana fa tsy izy ireo velively no mitondra ny anarana notononin’ireo mpangalatra. Niloa-bava tamin’ny namany ireo jiolahy fa diso adiresy. Nivoaka moramora ny trano izy ireo ary lasany ny vola fito alina tahirin’ny tompon-trano. Tsiahivina, tokantrano miisa efatra manodidina io trano nidiran’ny jiolahy io izay efa nasian’izy ireo vato avokoa teny am-baravarana.
Sajo
Ravan’ny polisy ny 12 jolay lasa teo, ny tambajotra iray mpanondrana olona mankany ivelany. Avotra teo am-pelatanan’izy ireo ny zaza vao valo volana, saika hamidy any Gabon.
Tra-tehaka teny amin’ny seranam-piaramanidina Ivato, ny sabotsy lasa teo, ny renim-pianakaviana iray nikasa hitondra zaza hamidy any Gabon. Nisandoka ho renin’ilay zaza izy rehefa notambazana vola telo tapitrisa Ar. Zazakely, tezaina amin’ ny fandraisana zaza kamboty ilay lasibatra.
Vehivavy miisa enina, miampy lehilahy roa, no voasambotry ny polisy mpiambina sisintany. Misy ny mpikarakara ny taratasy hosoka, misy ny mpikaroka ny zaza amidy, eo ny mpisandoka ho reniny, ary misy ny mpitondra ny olona mankany ivelany. Teo am-pikononkononana ny fandefasana ilay zaza amin’ny sidina Ethiopians Airlines no vaky ambatolampy ny raharaha maloto.
Araka ny vaovao avy
amin’ny polisim-pirenena, tratra voalohany ilay nisandoka ho reniny. Voasambotra teo am-panomezana ilay zaza tamin’ny vehivavy hafa hitondra azy miondrana any Gabon izy. Nibaradaka sy niaiky ny helony izy nandritra ny fakana am-bavany savaranonando natao azy. Nohamafisiny fa voakarama fotsiny izy hanatitra ny zaza amin’olona eny amin’ny seranam-piaramanidina Ivato. Notondroiny avokoa ireo mpiary tsikombakomba taminy.
Mbola karohina
Tafakatra valo ny isan’ny olona nosamborina momba ity fanondranana zaza tratra tetsy Ivato ity. Tsy mijanona hatreo anefa ny fanadihadiana. “Mitohy ny fikarohana ireo heverina ho mbola anisan’ny mpiray tsikombakomba”, araka ny fanazavan’ny polisy. Hatolotra ny fampanoavana tsy ho ela izy ireo.
Etsy ankilany, natao fizaham-pahasalamana ilay zaza. Voamarina fa salama tsara sy tsy misy ahina izy ka napetraka amin’ny Akany azo antoka.
Tsiferana R.