Hitodika any Maroc avokoa ny mason’ny mpitia baolina kitra afrikanina, afaka efatra andro. Hanomboka amin’ny alahady 21 desambra izao ny andiany faha-35 amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika (Can 2025). Raha ny antontanisa, mbola ny Fa­raonan’i Egypte hatrany no nandrombaka ny amboara be indrindra. Impito ny egyptianina no nahazo izany. Ny ta­min’ny taona 1957, 1959, 1986; 1998, 2006, 2008, 2010. Mbola izy ireo ihany koa no hany firenena nandray anjara be indrindra hatramin’izay nisian’ity fifaninanana kaontinantaly ity, nahatratra 27. Anisan’ireo mbola tafita ny Faraonan’i Egypte amin’ity. Ao amin’ny vondrona “B” no misy azy ireo, miaraka amin’i Afrika Atsimo sy i Angola ary i Zimbabwe. Heverin’ny maro fa tsara toerana ho tafavoaka voalohany ao anatin’ity sokajy misy azy ireo ityry zareo. Anisan’ireo mbola manatevina ny Faraona rahateo ilay kalazalahy i Mohamed Salah.
Indimy kosa ny Liona tsy voafolak’i Cameroun no nandrombaka fandresena (1984, 1988, 2000, 2002, 2017). Efa in-22 tafita amin’ny Can. Fahatelo, ry zareo Elefantan’i Côte d’Ivoire tompondaka farany sy ny Voromaherin’i Nigeria. Samy nahazo ny amboara intelo avy. Raha ho an’i Maroc, mpampiantrano, faha-20 hiatrehany ny Can ity ary indray mandeha ihany no naha tompondaka azy ireo dia ny tamin’ny taona 1976.

Tompondaka

Afaka andro vitsy, hanomboka ny Can 2025, taranja baolina kitra. Anisan’ireo lalao tena andrasan’ny aty amin’ny ranomasimbe Indianina, amin’ity, ny fifanandrinan’i Maroc, mpiampiantrano sy i Comores. Tsara marihina fa i Comores no solontenan’ny ranomasimbe Indianina amin’ity fifanintsanana afrikanina ity.

Laharana fahefatra tamin’ny mpikatroka 13 ny judokas malagasy, Rakotomalala Sandaniaina, nandritra ny lalao afrikanina ho an’ny tanora, tanterahina any Luanda. Dingana goavana no vitan’ity atleta ity izay efa teo am-baravaran’ny fahazoana medaly, raha ny nambaran’ny filohan’ny delegasionina malagasy, Ramanan­draivonona Elinjara Luc.

Nigadona an-tanindrazana, ny talata lasa teo, ny delegasionina malagasy niatrika ny fiadiana ny tompondakan’i Afrika, Laser Run, taranja Pentathlon moderne, izay natao tany Afrika Atsimo. Tsara ny vokatra ho an’ny Malagasy satria nandrombaka medaly volafotsy, Rakotoniandraina Haroon, sokajy U19, zazalahy olon-tokana. Medaly alimo kosa ho an-dRakotomalala Jules, sokajy Seniors, zazalahy olon-tokana.

Hotanterahina manomboka rahampitso ny fiadiana ny tompondakan’i Madagasikara, taranja karate, ho an’ny isan-tarika. Manodidina ny 20 eo ny ekipa andrasana amin’ity fifaninanana ity. Tsiahivina, voalohany no notontosaina mitokana ny fifaninanam-pirenena isan-tarika ho an’ny eto Mada­gasikara. Tafiditra anatin’ny programa apetraky ny Federasionina iraisam-pirenena ny Karate-do izany, raha ny fanazavan’ny filohan’ny Federasionina, Ratefinanahary Émile. Nanombohana ny Herinandron’ny Karate-do malagasy, ny 15 desambra teo, ny Gasshuku nasionaly izay nahitana fampiofanana, fanadinana sy fampiakarana grady, ho an’ny mpikatroka, mpanazatra, mpitsara ary mpandraharaha eo anivon’io taranja io. Naharitra 3 andro izany ary nikatona tamin’ny fomba ofisialy omaly, tetsy Mahamasina. Tonga nizara ny traikefany ireo andrarezina sy angady nananana ity taranja ity. Nahitana an’i Hanshi Randriamalala Jean David, Andrianizahana Roger, Raharimanantsoa Hugues ary i Ho-Fuh Lone, izany.

Mi.Raz

Hotontosaina ny 21, 27, 28 desambra ho avy izao ny andro voalohany, fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja baolina kitra, “Pureplay Football League (PFL)”. Hizara vondrona roa ireo klioba 16 mandray anjara.

Raikitra ny baolina! Ara­ka ny loharanom-baovao, nivory tetsy Ando­haranofotsy, afakomaly, ny Fikambanan’ny klioba elita amin’ny baolina kitra eto Ma­dagasikara (CFEM). Tapaka nandritra izany fa hotontosaina ny 21, 27, 28 desambra ho avy izao, ny andro voalohany amin’ny fiadiana ny tompondakan’i Madagasikara, divizionina voalohany “Pureplay Football League (PFL)”.
Klioba miisa 16 no handray anjara amin’ny fifaninanana, hizara ho vondrona roa: Kaonferansy avaratra sy atsimo. Ho an’ny kaonferansy avaratra, misy ny Clinique Zanatany, Tsaramandroso, Fosa Juniors FC, FC Rouge, Cosfa, AS Fanalamanga, Ajesaia ary ny TGBC. Ny atsimo kosa ahitana ny Elgeco Plus, tompondaka farany, Antimo Record, Mama FC, Disciple FC, AS Sainte-Anne, CFFA, Uscafoot ary ny COSPN.

Hiova lenta

Hiakatra kely ny lentan’ny fifanintsanana amin’ity satria hisy ny lalao mandroso sy miverina mandritra ny fifanin­tsanana isam-bondrona. Ireo efatra voalohany tafavoaka ao amin’ny vondrona kosa no hiatrika ny ampahefa-dalana. Mbola hisy ihany koa ny fifandonana voalohany sy faharoa amin’io mandra-pahatonga any amin’ny manasa-dalana. Lalao bango tokana ny eo amin’ny famaranana. Raha tsy misy ny fiovana, fihaonana telo no hizotra amin’io alahady io. Anisan’izany ny fifanandrinan’ny CFFA sy ny Uscafoot, ny Elgeco Plus sy ny As Ste Anne, ary ny Mama FC, sy ny Disciples FC. Andrasana ny fivohan’ny fandaharam-po­toana ofisialy amin’izany. Marihina fa izay nahaloa saram-pilalaovana ihany no afaka mandray anjara amin’ity.

Fitia Randria

Nisitraka fitiliana karazany maro, maimaimpoana, tetsy amin’ny CSB II Namontana, ireo vehivavy bevohoka miisa 150, avy amin’ny boriborintany fahefatra, ny talata sy omaly. Nikarakara ny hetsika ny Kao­minina Antananarivo Renivohi­tra. Maro ny tolotra hita teny an-toerana, toy ny fitialiana ny ho­mamiadan’ny nono, ny tsimokaretina VIH/Sida, diabeta, to­sidra sy ny maro hafa. “Zava-dehibe ny fanaovana fitiliana mialoha, toy ny homamiadan’ny nono mba hahafahana mitsabo sy misoroka ny fihombon’ny aretina”, hoy ny talen’ny fa­hasalamam-bahoaka eo ani­von’ny CUA, Dr Herivonona Durand Derice, nandritra ny fanokafana ny hetsika teny an-toerana. Aorian’ny fitiliana, alefa eny amin’ny toeram-pitsaboana manokana mifanaraka amin’ny toe-pahasalamany ireo olona tena mila fanaraha-maso sy fitsaboana manokana.
Ahitana io hetsika io avokoa ny boriborintany enina eto an-drenivohitra. Nanombohana izany ny tao amin’ny boriborintany voalohany sy faharoa, ny 16 sy 17 desambra lasa teo. Mi­tohy tao amin’ny boriborintany fahatelo, fahadimy ary fahenina izany, ny 18 sy 19 desambra teo. Nisy ny fiaraha-miasa eo amin’ny minisiteran’ny Fa­ha­salamam-bahoaka sy ny Tsik Médical ary ny Région Île de France, nahafahana nanao ny hetsika. Kendrena manokana, mandritra izany, ny vehivavy.

Mino

Andro sisa isaina dia higadona ny sabotsy 20 sy alahady 21 desambra hanatanterahana ny Lalao Fihezama (Fi­taizana ny herin’ny zatovo Malagasy) 2025. Hetsika hatao any Manjakandriana. Mpan­dray anjara manodidina ny 400 eo no andrasana, araka ny nambaran’ny filo­han’ny Fihezama, Rakotovao Jacky Raymond, izay mbola manentana hatrany ho an’ireo maniry ny hiatrika ity fifaninanana ity mba ho tonga maro. Miavaka ny Lalao Fihezama amin’ity taona ity satria nivo­aka kely an’Antananarivo, raha ny fanazavany hatrany.
Tsiahivina fa fotoana ha­ne­hoana firahalahiana, fifankatiavana, fihavanana ary fi­raisankina ity fifaninanana ity. Tanjona ny hitarika ny tanora amin’ny lalana tokony halehany fa tsy hirona amin’ny zava-mahadomelina. Tafiditra anatin’ny tarigetran’ny fikamba­nana izany ka ny fitaizana ny tanora amin’ny alalan’ny fa­natanjahantena sy ny kolon­tsaina no hoentin’ny Fihezama ma­mpihatra io tarigetra io. Araka ny fantatra, taranja maro no hifaninana amin’ity Lalao Fihezama 2025 ity, ahitana ireo lalao iraisana toy ny basikety sy ny baolina kitra. Eo ihany koa ireo haiady isan-karazany sy ny hiragasy.
Mbola manentana hatrany ireo malala-tanana vonona hifanohana sy hiara-kiasa amin’ny Fihezama ny filohany, mba hiara-hisalahy amin’ny fanatanterahana ity hetsika goavana fanao isan-taona ity.

Mi.Raz

Niakatra an-tsehatra, omaly, tao amin’ny Kianja Complexe Stadium Cote d’Or, Maurice, ny Barea zan­driny, lahy sy vavy. Nahita fandresena roa nisesy be izao ny sokajy lehilahy, rehefa nandresy an’i Seychelles, tamin’ny isa 4 no ho 0, sy ny La Réunion, 8 no ho 1. Fahom­biazana ihany koa ny an’ny vehivavy, rehefa nanamontsana an’i Seychelles, 11 no ho 0, sy nandavo an’i La Réunion, 3 no ho 2. Marihina fa anatin’ny fiadiana ny ho tompondakan’ny fifanintsanana ranomasimbe Indianina ity lalao ity.

Hotanterahina, ny 29 desambra izao ny fifidianana izay hitantana ny ligin’Analamanga, taranja basi­kety, mandritra ny efa-taona manaraka. Etsy ankilany, ligy 3 indray no nahavita izay fifidianana izay, ny faran’ ny herinandro teo. I Solonaiko Princy Dominique, voa­fidy tao amin’ny ligin’Androy, Ramarosahanina Fréjus, voa­fidy tao amin’ny ligin’i Diana ary Ratsimaholison Gerald, voafidy tao amin’ny ligin’i Fitovinany.

Araka ny fikarohana natao omaly, nandresy tamin’ny raharaham-pitsarana niadiany tamin’ny Paris Saint-Germain (PSG) i Kylian Mbappé, frantsay mpilalao baolina kitra. Vokatry ny didim-pitsarana dia voatery handoa vola mitentina 61 tapitrisa euros aminy ny PSG ho fanonerana ny zony tsy voaloa.

Ankoatra ireo ligim-paritra miisa 7 efa nisy teo amin’ny taranja tsipy kanetibe, ahitana an’Analamanga, Vaki­nan­karatra, Matsiatra Ambony, Atsinanana, Alaotra Mangoro, Menabe ary Itasy, mijoro ara-dalàna ihany koa ireo 5 vaovao. Tontosa ny 13 desambra teo ny fifidianana izay ho filoha hitantana azy ireo. Araka izany, lany ho an’i Bongolava, Razaka­manantsoa Onjamampianina Abelinah. Ho an’Amo­ron’i Mania, Rakotovao Daniel Andriantsoavina. Ny an’i Boeny, tantanan-dRakotondranaivo Hanjasitraka Tatamo­niavo. Ny ligin’i Ihorombe indray, lany ho filoha i Lazatiana Aimé Herman, ary i Yvon Patrick Eloi Alphonse ny an-dry zareo Atsimo Andrefana. Miisa 12 izany ireo ligy mandrafitra ny Federation sport-boule malagasy (FSBM), ho an’ny taom-piasana manaraka.
Dingana manaraka ho an’ny taranja tsipy kanetibe ny fifidianana izay ho filoha hitantana ny federasionina, hotanterahina ny sabotsy 27 desambra ho avy izao. Tsy misy afa-tsy kandidà tokana ihany ny amin’izany dia ny filoha teo aloha Andrianirina Adrien Julio Edouard. Ireo ligim-paritra teo aloha ihany no afaka mandatsa-bato amin’io.

Tompondaka

Hahemotra amin’ny fotoana manaraka ny “Super coupe de Madagascar”, taranja rugby. Noho ny tsy fahafahan’ny FTM Manjakaray no antony. Niova ny fandaharam-potoana ka hidona amin’ny Cosfa, tompon’ny amboara, ny CEA Andranomanalina, mitarika vonjimaika eo amin’ny fifaninanana “XXL Top 12”.

Niova tampoka ny fandaharam-potoanan’ny Malagasy Rugby. Raha ny voalahatra mantsy tokony hotanterahina ny alahady ho avy izao, etsy amin’ny Kianja Makis Andohatapenaka, ny “Super coupe”, hikatrohan’ny FTM Manjakaray, tompon­daka, sy ny Cosfa, tompon’ny am­boara. Noho ny tsy fahafahan’ny FTM Manjakaray, voatery nosoloina ny CEA An­dra­no­manalina ry zareo. Ara­ka izany, lalao fihantsiana ny an’ny roa tonta ary tafiditra ao anatin’ny fankalazana ny faha-125 taonan’ny Rugby malagasy. Nam­baran’i Kaiza­kaiza, mpanazatra ny ekipan’i Man­ja­karay, fa mpilalao 6 no maratra ao aminy ka tsy afaka ny hiatrika ny fihaonana izy ireo. Efa nandefa taratasy any amin’ny Malagasy Rugby, nangataka fanemorana ny lalao izy ireo.
Tonga, araka izany, ilay nandrasan’ny mpankafy. Hi­fam­pitana amin’ny ekipan’ny Cosfa (Bebaoty) izany ny CEA Andranomanalina izay hivondronan’ireo mpilalao sangany, amin’izao fotoana izao. Fi­leovana miverina amin’ny heriny ary tsy mbola tojo faharesena eo amin’ny fifaninanam-pirenena ireto farany. Fana­mbin’izy ireo rahateo amin’ity ny hanao pao-droa, dia ny ho tompondaka sy ha­hazo ny amboara. Samy «fa­voris» na ny andaniny na ny ankilany. Ny Bebaoty efa ma­nana ny toerany sy ampy traikefa.
Lalao hafa
Ankoatra izay, hisy ny fi­haonana eo amin’ny Stade SOE sy ny JSTA Ambon­dro­na. Raha ny fanazavana, izy ireo no klioba voalohany eto Mada­gasikara. Eo amin’ny sokajy vehivavy, hanao lalao fitsapana ny mpilalao FTM sy ny FTFA. Mialoha ireo lalao ireo, hisy ny fanokanana ny tranoheva fampirantiana ny sary izay mandrakitra ny tantaran’ny Rugby Malagasy.

Fitia Randria

Nanolotra fitaovam-pitaterana tena ilain’ny daholobe ny orinasa CGHV, misahana ny fananganana tohodrano le­hibe, mamokatra herinaratra any Volobe, Toamasina II. Notokanana ny 13 desambra teo, tany Andringaringa, kaominina Fanandrana, distrika Toamasina II, ny baka vaovao Volobe Amont (TMF25118). Zava-dehibe ity dingana ity amin’ny fanatsarana ny five­zivezen’ny mponina sy ny mpandraharaha manodidina. Nanamboatra ity baka ity ny Construmad, orinasa eto an-toerana. Misy lakamby (flotteur) miisa dimy mitanty ny baka eo ambony, afaka mitondra fiara sy entana. Hanampy amin’ny fitaterana ny kojakoja sy ny fitaovana ilaina amin’ny fananganana ny tohodrano ao anatin’ny Tetikasa Volobe. Raha tsy misy ny fiovana, hanomboka amin’ny taona 2026 ny fananganana ny fotodrafitrasa tohodrano, ataon’ny orinasa CGHV.
Nitarika ny fitokanana ity fotodrafitrasa ara-pitaterana ity ny solontenam-panjakana, nahitana ny mpanolotsaina avon’ny Fanavaozana ny Re­poblika, ny Lt kolonely Andria­naharintsoa Gervais. Teo koa ireo olom-boafidy sy olom-boatendry maro fa indrindra ny tomponandraikitra mitan­tana ny tetikasa CGHV.

Njaka A.

Mirefy 14,44 m ny halavany manontolo (LOA), 14,44 m ny « flotteur » afovoany, 13,76m ny floteur 4 amin’ny sisiny.
Mirefy 15,70 m ny sakan’ny baka.
Mirefy 1m ny haavon’ny flotteur; lanjany rehefa tsy misy entana: 30 taonina; entana zakany: 30 taonina.

Hery famokarana, motera hors-bord 2 temps: 2x 60 CV.

Ambany ny tahan’ny tsy fananana asa eto Madagasikara. « Misehatra amin’ny tsy ara-dalàna sy amin’ny tsy ara-drariny ny ankamaroan’ny mponina ary sarona ao anatin’izany ny tahan’ny tsy fananana asa ». Io ny nambaran’ny tale jenera­lin’ny fampiroboroboana ny fampananasa, ao amin’ny mini­siteran’ny Asa, ny fampananasa ary ny asam-panjakana (MTFO), Ange Simonia, nandritra ny dinika fifanakalozan-kevitra momba ny fampananana asa. Niarahana tamin’ireo vondron’ny mpampiasa avy amin’ny sehatra samihafa, teny amin’ny Enam Androhibe, ny hetsika. Fotoana izao hanovàna ny politikan’ny fampananana asa eto Madagasikara. Tanjona ny hitadiavam-bahaolana maharitra sy azo tanterahina hana­tsarana ny tontolon’ny asa eto amintsika izay niarahana
amin’ireo mpiara-miombon’antoka samihafa. Noraisina avokoa, araka izany, ny soso-kevitry ny rehetra handrindrana ireo tetikasa laharam-pahamehana hanatsara ny sehatry ny asa eto amintsika. Ankilany, manana paikady matipaika ihany koa ny minisitera sy ny Office national de l’emploi et de la formation (Onef) hanohana ny tontolon’ny asa, izay vokatra azo tanterahina ao anatin’ny roa taona.

Henintsoa

Ilaina ny manaraka ny voka-pikarohana siantifika amin’ny fitrandrahana ny harena voajanahary mba hiantohana ny famokarana ara-drariny sy manaja tontolo iainana.

Miantoka ny fampandrosoana ny faritra sy ny firenena ny tontolo iainana, noho izy mpamatsy ny akora samihafa hotrandrahina. Nivoitra izany nandritra ny fikaonandohan’ny mpikaroka, « Colloque scientifique de l’école doctorale gestion des ressources naturelles et développement » (ED-GRND), andiany fahefatra, atao ny 16-17-18 desambra, eny amin’ny Ecole supérieure de des sciences agronomiques (ES­SA). Hetsika hivondronan’ireo mpikaroka, mpianatra mpikaroka (doctorants), mpampianatra, mpanapa-kevitra, fi­ka­m­­banana tsy miankina (ON­G), mpandraharaha ary mpiara-miombon’antoka amin’ny
fampandrosoana ny valim-pikarohana nataony momba ny tontolo iainana. Araka izany, hampifandray ireo mpiara-miombon’antoka sy ireo mpikaroka siantifika ny hetsika. Hana­dratana ihany koa ny vokatry ny fikarohana ho lasa vahaolana azo ampiasaina amin’ny asam-pitrandrahana sy mifanaraka amin’ny zava-misy eto an-toerana. « Tokony harindra ny fitantanana ny tontolo iainana sy ny fitrandrahana mba hiantohana ny fampandrosoana marolafy », hoy ny Pr Jean Claude Omer, filohan’ny mpanomana ny fikaonandoha 2025. Mazàna, hoy izy, tsy manaraka ny voka-pikarohana ny fitrandrahana atao eto amintsika ary lasan’ ireo mpamatsy vola avokoa ny ankamaroan’ny harena. Vo­kany, miaina anaty fahantrana ny Malagasy, potika ihany koa ny tontolo iainana.

Rafitra

Mametraka ny zavamananaina ho ivon’ny fampandrosoana ny fikarohana siantifika. Antony indrindra nitondrana ny lohahevitry ny fikaonandoha hoe: « afaka mamaha ny olana ara-tontolo iainana ve ny fitantanana tsara kokoa ny harena voajanahary? ». Tan­jon­’ny fikaonandoha ny hana­tsarana ny fitantanana ny ha­rena voajanahary amin’ny alalan’ny fampiasana ny voka-pikarohana siantikafa hiantohana tontolo iainana lavorary eto Madagasikara sy aty amin’ ireo firenena Tatsimo.

Henintsoa

“Hitono kalo 2.0”. Haverina indray anio tolakandro, manomboka amin’ny 2 ora, ao amin’ny Efi­trano Dox, Tranombokim-pirenena. Antsa tononkalo miavaka, iarahana amin’i Riva sy Onja Rakotomalala izy ity, hitondran’izy ireo ny sanganasa voafantina, mifanaraka sy mifaningotra mba hitana ny fo amam-panahin’ireo izay hanatrika. Efa andiany faharoa ny hetsika, noho ny fahombiazan’ny voalohany.

Nodimandry i Ifa Soloarivonjy. Naman’ny mpanakanto sy ny zavakanto, fantatra tanaty fikarakarana hetsika ara-kolontsaina samihafa, toa ny “Festival Madajazzcar” izy. Mpikambana feno tao amin’ny ADMC Craam ihany koa, ary nivoaka avy tao amin’ny sampam-piofanana Mediation et management Cultu­rels teny amin’ny Anjerimanontolon’Ankatso, antony nahitana an’Ifa tamina hetsika ara-kolontsaina maro.

Ho tohin’ny fampahafantarana ilay boky “amboarana angano 2”, hisy ny fihaonana amin’ireo mpanoratra Arikom’s Randria sy i Max Razafindrainibe, izay nanao ny sary. Hatao ny 20 desambra izao io, eny amin’ny Leader Price Anosizato. Fotoana hahafahan’ ireo ankizy mitafa mivantana amin’ny mpanoratra, mahazo bebe kokoa ny votoatin’ny angano, izay miisa 5 ary navoaka tamin’ny teny malagasy sy teny frantsay.

Fampirantiana “Air France, 80 taona teto Madagasikara”. Nanomboka ny faran’ny herinandro teo ka hitohy hatramin’ny 11 janoary izao izy ity, eny amin’ny Restaurant Le Gourmet Ankorondrano. Mi­rakitra ny tantaram-pirenena sy ny fifandraisany amin’ ny any ivelany indrindra amin’i France, satria voarakitra an-tsary izay 80 taona nisian’ny sidina niandraiketan’ ity kaompaniam-pitanterana ity teto amintsika.

Tsy fialamboly fotsiny. Mifototra kokoa amin’ny maha olona ny rap ary matetika porofoin’ireo mpisehatra izany, toy izay niseho tao amin’ny Chez Papa Isoraka farany teo.

Rap ho an’ny fiarahamonina. Efa ela no nivoy an’izay ireo mpiangaly ny rap malagasy sasany. Ani­san’ireny ry zalahy avy ao amin’ ny vondrona Bogota, toa an’i Doubl’Enn sy Laz, izay nitarika sy nanafana ny seho tetsy amin’ny Chez Papa Isoraka, ny faran’ny heriandro teo. Tsy seho mahazatra, fa natao avy amin’ny fo, nentin’ireto mpanakanto mpiangaly ny rap ha­nampiana ny zanaky ny na­mana iray anatin’ny tsy fahasalamana izany.
Efa tsy salama vokatry ny faharerahan’ny voa nandritra ny telo volana izao, i Tahiry Masina. Zanaky ny mpikambana iray ao amin’ny vondrona Bogota izy, ary izay no anisan’ny nanosika ireto mpanakanto ireto hanao ny antso tolo-tanana, narahin’ny fampisehoana. Namaly izany ireo namana anatin’ny kolontsaina an-tanàn-dehibe maro, toa an-dry AnnieJ, Buddha El Taga, Skinto Kalaza, Zoub’A.k.a 102 Fassad, Zombi, Rajdy, Ti-Ah, Big Jim Dah…, izay mbola na­naporofo fa misehatra eny ani­von’ny fiarahamonina izy ireo.
Tosika lehibe ho an’ny fianakaviana sy ho an’i Tahiry Masina iny seho iny. Iaraha-mahalala anefa fa ny vahao­lana tsara indrindra dia ny fandidiana fanoloana voa any Inde, izay fikasana lehibe ho azy ireo. Mbola mafimafy ny miandry, saingy tsy kivy fa velom-panantenana ny ma­rary sy ny mpikarakara, ary manantena hatrany fanoha­nana ho an’ izay miara-mitempo amin’ity fanentanana ity. “zava-dehibe avokoa izay azon’ny tsirairay hatao. Tolo-tanana, fizarana, teny fankaherezana, sns, manampy azy daholo izany”, hoy ny fanentanan’i Laz. Mila any amin’ny 24.000 euros ny fitsaboana, ka manentana ireo izay afaka mandray anjara rehetra, hitsidika ny rohy azony hanam­piana an’i Tahiry Ma­sina izy ireo.

Zo ny Aina

Cliquez sur l’image pour télécharger

Hatao ny 11, 12, 13 ary ny 14 jona 2026 ho avy izao, eny amin’ny CCI Ivato, ny Foara iraisam-pirenena ho an’ny Fi­za­hantany (ITM), andiany faha-12, sy ny Foara iraisam-pirenena ho an’ny Asa tanana (IHM) andiany fahatelo.

Mika­rakara azy ny Ofi­sim-pirenena ho an’ny fizahantany (ONTM), eo ambany fiahian’ny minisiteran’ny Fizahantany sy ny asa tanana (MTA). Nilaza ny tale jeneralin’ny Fizahantany (DGT), Ramarolahy Sandra, omaly, fa fotoana hihaonana mivantana eo amin’ny mpamatsy mpizaha tany (émetteurs) sy ny mpandray aty an-toerana (récepteurs) ny ITM-IHM, amin’ny alalan’ny B2B. Ho azo antoka, fa hitombo ny fanaovan-tsonia fifanarahana. Eo koa ny famelabelaran-kevitra marobe. Ham­piavaka ity andiany ity ny fampahafantarana ny fizahantany maharitra eto amintsika aty Madaga­sikara, eo amin’ny kaontinanta afrikanina, raha toa ka taty amin’ny faritry ny ranomasimbe Indianina no natao hatramin’izay. Toraka izany koa ny asa tanana vita malagasy.
Nohazavain’ny tale mpanatanteraka ny ONTM, Barive­lo Danny, fa nihatsara hatrany ny vokatra hatramin’izay. Ma­hatratra 400 ny mpandray anjara. Ho maherin’ny 25 000 ha­tramin’ny 27 000 ny mpitsidika andrasana, raha 24 000 ta­min’ity taona 2025 ity.

Njaka A.

Hamoraina ny fanohanana ny mpandraharaha, Vovonana natokana ho an’ny orinasa madinika sy salantsalany (PME). Tan­jo­na ny hananganana sehatra tsy miankina matanjaka sy mifaninana ka hanatsarana ny tontolon’ny fandraharahana. Marihina fa fototra iankinan’ny toekarena ny PME izay mandrafitra ny 90% ny orinasa eto amin’ny firenena sy manome asa maherin’ny 60%.

Mahatratra 16 830 ny « palettes » letisia naondrantsika any ivelany, nanomboka ny taom-piotazana, ny 20 novambra teo. Tsara ny vokatra satria manodidina ny 89% ny vokatra isan-taona no efa tafiditra eo amin’ny tsena iraisam-pirenena. Marihina fa miisa efatra ny sambo lehibe nitondra ny vo­katra ao Eoropa sy Rosia. Mbola mitohy mandritra ity volana desambra ity kosa ny fitateram-bokatra amin’ny alalan’ny fiaramanidina sy «conteneurs frigorifiques ».

Velon-taraina amin’ny haratsian’ny lalam-pirenena samihafa ny fiara mpitatitra sy ny mpandeha. Nilaza ireto farany fa mety hiteraka fiakaran’ny saran-dalana ny zava-misy raha mitaraina amin’ny fahasimban’ny fiara kosa ny mpitatitra. Mihamitombo ny faha­ratsian’ny lalana vokatry ny rotsakorana misesy. Mihalafo ihany koa ny vidin’ny kojakojan’
ny fiara kanefa tsy mahaleo ny sarany ny
vidiny.

Fanavaozana, fanovana toe-tsaina, fananganana rafitra vaovao. Voambolana malaza amin’izao fotoana ireo, satria anatin’ny vanim-potoana tokony hitondra mankany amin’ny fiovana i Madagasikara. Inona ny mahakasika ny kolontsaina, amin’izany fanavaozana izany? Izy rehetra. Mba tsy hilazana fa ny lafiny kolontsaina mihitsy no kitihina amin’izany. Saingy mety ilay voambolana« fanavaozana » no tsy mampitovy hevitra. « Fiverenana ifotony » kokoa?
Niainga tamin’ny fahatsapana mantsy fa miaina anaty rafitra tsy mety, tsy manaja ny soatoavina ary manimba azy ny Malagasy, ka teraka teo ilay hoe « fahatongavan-tsaina faobe ». Fomba fiteny ihany izay, fa nisy hevitra novoizina, nampifoha ny tao anaty, nipaka tamin’ireo tanora ka nampihetsika azy ireo. Fitiavan-tanindrazana io, rehefa zohina.
Ny marina kokoa, nisokatra ny masom-panahy, ka betsaka ny nametra-panontaniana momba ny tenany: iza moa aho? Avy aiza? Hanao inona? Nivoaka tamin’ny valin’ireo fanontaniana ireo ilay afon’ny fitiavan-tanindrazana niboiboika, nanosika an’ireo mitaky fiovana.
« Fiovana » ihany koa no izy. Izany hoe, nisy toe-draharaha tsy nety teo ka mila ovaina ho tsara kokoa. Mety ilay tany am-boalohany io «tsara kokoa » io, ka izay ilay fiverenana ifotony. Raha halahatra anatin’ny vanim-potoana, mety hoe talohan’ny nahatongavan’ny mpanjanaka ve? Nialoha ny nidiran’ny fivavahana kristianina teto ve izay « tsara kokoa » izay? Adihevitra hafa, izay misy idiran’ny kolontsaina ihany koa iny resaka fivavahana sy firenena iny.
Fa ny tena fiovana tsy iandrasana fikaonandoham-pirenena aloha, dia ny fiverenana amin’ny kolontsaina sy ny soatoavina malagasy. Fihavanana, firaisankina, fifanampiana, fifampitsinjovana… Tsy tafiditra anatin’izany ny valifaty, ny mosavy, ny halatra, ny vono olona, ny barofo, ny tsimatimanota…

Zo ny Aina Randriatsiresy

Hetsika lehibe ho an’ny hainahandro eto Madagasikara. Hanasongadina ny akora, ny vokatra ary ny fahaiza-manao malagasy izy ity. Sehatra ifaneraseran’ireo matihanina amin’ny hainahandro ihany koa.

Saika hatao ny volana septambra teo, saingy voatery nahemotra noho ny toe-draharaha. Efa feno kosa izao ny fepetra, ka ho­tontosaina ny 18 hatramin’ny 20 desambra ho avy izao ny « Salon de la Gastronomie » andiany faha-11, etsy amin’ny AFT Andavamamba. Fotoan-dehibe sady ambohi-pihaonana ho an’ny mpisehatra rehetra eo amin’ny tontolon’ny hainahandro ny hetsika isan-taona. Manomboka any amin’ ireo tantsaha mpamokatra sy mpamatsy ny akora fototra, mandalo amin’ireo matihanina amin’ny hainahandro izay misy sokajy maro ary ireo mpankafy karazan-tsakafo izany.
« Homen-danja manokana ny cacao, hahazoana sokolà mampiavaka an’i Madagasi­kara amin’ity. Hiara-kasongadina amin’izany ny talenta sy ny fahaizan’ireo matihanina amin’ny fanodinana izany », hoy ny mpikarakara. Na izany aza, tsy sokolà ihany fa mahatratra 40 ireo tranoheva ahitana mpanamboatra zava-pisotro, mpivarotra hanitra isan-karazany, ny mpanao mofo isan-tsokajiny, ny trano fisakafoana manasongadina vokatra manokana, ohatra ny hazandranomasina, ny vokatra avy amin’ny ronono, sns.

Hisokatra amin’ny any ivelany
Hisy lohahevitra hampiainana ireo telo andro ireo. Ny 18 desambra ny fanokafana ofisialy, arahin’ny fitsidihana ny tolotra isak’ireo tranoheva. Arahina velakevitra izany ny hariva, ma­nodidina ny fomba nentin-drazana sy ny vaovao mahakasika ny hainandro malagasy. Hana­fana ny fotoana ny mpahandro fanta-daza, Henintsoa Moretti, sy ilay mpanoratra Vanf. Ny zoma 19 desambra no atokana ho an’ ireo mpisehatra amin’ny cacao sy ny sokolà. Haka en­drika fi­haonana siantifika kokoa ny adihevitra ny tapany maraina, manodidina ny cacao sy ny fa­nodinana azy eto Madagasi­ka­ra. Hisy fampirantiana sy fa­nan­dranana ireo vokatra ma­lagasy mandritra ny tontolo andro.
Ny sabotsy 20 desambra kosa no fanokanana ilay Villa­ge culinaire de la Francopho­nie, izay sehatra hanomezan-danja ny fifaneraserana sy ny fifakalozana eo amin’ny samy mpisehatra amin’ny hainahandro maneran-tany. Karazana nahandro 11, avy amina firenena mampiasa ny teny frantsay 11 ihany koa no hasehon’ ireo mpianatra hainahandro avy ao amin’ny Havilla School mandritra io. «Manohana ha­trany ny mpandraharaha, ireo maniry ny hampandroso ny firenena hatrany ny Yas. Ani­sany izao fisokafan’i Madaga­sikara sy fisongadinany amin’ ny hainahandro izao”, hoy ny nambaranan’i Niaina Rakotonandrasana, tomponandraikitra ao amin’ny Yas.

Zo ny Aina