Les nouveaux droits de douane réciproques imposés par Donald Trump aux partenaires commerciaux des Etats-Unis, entreront en vigueur le 7 août. Dorénavant, le taux imposé est de 15% pour les produits malgaches exportés vers les USA, après avoir été plafonné à 47%. Un grand ouf de soulagement pour le Groupement des entreprises de Madagascar (Gem).
Comme l’ultimatum fixé par Donald Trump est expiré et de nombreux pays se sont finalement conformés aux exigences du président américain, ce dernier a signé le 31 juillet le décret fixant les nouveaux tarifs douaniers qui seront appliqués à partir du 7 août. Pour le cas de Madagascar, à l’issue des négociations menées par l’Etat malgache, le taux de 47% fixé au début et jugé très élevé, a été revu à la baisse et ramené à 15%, en tenant compte de plusieurs facteurs et indicateurs.
Et ce décret est accueilli avec un certain soulagement du côté du Groupement des entreprises de Madagascar (Gem). Ce dernier parle même «d’un aboutissement positif des négociations» menées par Madagascar avec l’United States Trade Representative (USTR) dans le cadre du Prosperity Deal. En un mot, c’est un bien meilleur accord plus favorable que celui signé par les autres pays.
«L’objectif principal des négociations entamées avec les Etats-Unis est de réduire de manière significative les droits de douanes initialement fixés à 47% par l’administration américaine et bien évidemment, d’équilibrer les taxations par rapport aux pays concurrents de la Grande île notamment dans le domaine du textile, de la vanille, des mines et des produits de la mer», a-t-on fait savoir.
A rappeler que les droits de douanes de Donald Trump étaient prévus entrer en vigueur le 9 avril, mais le président américain a accordé un sursis de 90 jours aux pays concernés, en offrant un tarif préférentiel de 10%, dans le dessein de les amener à la table des négociations.
Contribution active du secteur privé
«Les secteurs du textile par l’entremise du Groupement des Entreprises Franches et Partenaires (GEFP), de la vanille par le biais du Conseil national de la Vanille (CNV) et des mines représentées par la Chambre des Mines de Madagascar (CMM), ont largement contribué aux échanges de données et de références clients, renforçant ainsi la crédibilité et la légitimité des demandes formulées par Madagascar» a avancé le Gem. Le ministre de l’Industrialisation et du commerce, David Ralambofiringa a également affirmé au mois de juin que les secteurs public et privé se sont donné la main pour que Madagascar continue à exporter des produits sur le marché américain.
Les dés sont jetés. «Désormais, Madagascar devra améliorer la compétitivité de ses produits, pour accélérer notre croissance et attirer l’investissement local et international» a indiqué le président du Gem, Francis Rabarijohn.
Exemption tarifaire pour la vanille
Si l’on se réfère à l’annexe de l’Executive Orger signé par Donald Trump, la vanille fait partie des produits exemptés des droits de douane à leur entrée aux Etats-Unis. Il est indiqué dans la nomenclature tarifaire publiée par l’United States Trade Representative que le tarif douanier pour la vanille est de 0%.
Toutefois, le président du Groupement des exportateurs de vanille de Madagascar (GEVM), Georges Geeraerts a fait part de son inquiétude, «si la vanille est finalement exonérée des droits de douane, peu importe le pays de provenance, alors nous resterons compétitif. Mais si le tarif reste à 1 % pour Madagascar, et que l’Ouganda reste à 10%, on peut s’attendre à une réduction des commandes».
Jean Riana
Nafindra eny amin’ny fonjan’i Manjakandriana i Fenohasina, tompom-pety, taorian’ny fiakarany fampanoavana teny amin’ny fitsarana Anosy, afakomaly. Nijanona eny amin’ny fonjaben’Antanimora ihany ny reniny. Mitazona ny fitoriana azy ireo hatrany ho tompon’antoka tamin’ny fahafatesan’olona 30 mahery nandritra ny fety teny Ambohimalaza ny fianakavian’ny maty.
Napetraka eo ambany fanaraha-mason’ny fitsarana ny mpitarika ny antoko Otrikafo, Rabevahiny Elia, sy ireo olona voasambotra niaraka taminy. Hotanterahina ny 12 aogositra ho avy izao ny fotoam-pitsarana azy ireo. Marihina fa nanohitra ny tetikasa Base Toliara izy ireo, anton’ny fisamborana.
Voasambotry ny polisim-pirenena avy amin’ny sampam-pikarohana ady heloka bevava, ny alarobia lasa teo ireo lehilahy roa voarohirohy amin’ny raharaha Boeing 777 miisa dimy. Rehefa namoahana fikarohana efa ela. Tratra tany Antsirabe ny iray raha toa ka tetsy Ampitatafika kosa ny iray hafa.
Voasambotra tany Sahavalaina, lalam-pirenena faharoa, disitrikan’i Brickaville, i Tapatanana, izay ati-doha sy sefon’ny tambajotra miaraka aminy, taorian’ny fikarohana nataon’ny mpitandro filaminana miasa eo anivon’ny vondron-tobim-pileovana Atsinanana, ny 27 jolay teo. Nirongatra ny fanafihan-jiolahy tao an-toerana, ka nanapa-kevitra ny lehiben’ny fampanoavana anivon’ny fitsarana ambaratonga voalohany, Vahiny Yvi Sandro, nampiantso tampoka ny fivorian’ny OPJ rehetra, ny 4 jolay lasa teo. Nanao ezaka ny tsirairay hisamborana ireo mpanao ratsy. Nahazo loharanom-baovao ny zandary ka nidina ifotony taorian’ny fandrobana niseho tao Mangarivotra, ny 23 jolay teo. Tratra tamin’izany io jiolahy mpanao fanafihana fanta-daza atao hoe Tapatanana io. Nosavaina ny toeram-ponenany. Hita tao avokoa ireo karazan’entana halatra, toy ny solosaina, finday, tablette, nangalariny, hatramin’ny pistolet d’alarme à bille. Voasambotra koa ny ramatoa mpampiantrano sy lehilahy mpimasy.
Voasambotra indray tao Ambalakisoa ny roa lahy mpanatanteraka fanafihana, ny 28 jolay teo.
Nitoroka ny namany izy roa lahy ka nanao vela-pandrika ny zandary. Nitifitra avy hatrany ireo jiolahy rehefa nigadona teny amin’ny toerana ny namany sy ireo mpitandro filaminana. Lavo ny iray tamin’ireo olon-dratsy. Nahitana basy “pistolet automatique” sy bala 02 teny amin’ity farany.Raha hiverenana, fanafiana miisa dimy no niseho tao Toamasina Renivohitra, nandritra ny volana jolay. Anisan’ izany ny tokantrano iray voaroba tao Tanamakoa ary teratany vahiny lasibatra tao Tahitikely, ny 2 jolay. Lasan’ny olon-dratsy ny vola sy basy.
Sajo
Voasambotry ny mpitandro filaminana ao amin’ny seranan-tsambon’i Mahajanga ny roa lahy nikasa hanondrana biby arovana sy ahina ho lany tamingana, omaly. Nataony tao anaty harona ny karazan-gidro atao hoe Tsibaka miisa folo niampy sokatra Radiata 78. Nentina tamin’ny bajaj ireo entana ireo. Notanana vonjimaika ny mpitondra ilay Bajaj sy ny lehilahy iray hafa nampitondraina ny entana. Tsy nipoitra ny tompon’antoka tamin’io raharaha fanondranana biby arovana io. Mikaroka azy ny mpitandro filaminana. Natao famotorana ny lehilahy nitondra ny entana. Nokasaina haondrana any Tanzania ireo gidro sy sokatra ireo. Mananika ny 456 ny isan’ny sokatra tra-tehaky ny mpitandro filaminana ao Mahajanga, tao anatin’ny telo volana lasa. Arahi-maso ny fahasalaman’ireo biby arovana ireo ary hatolotra ny fikambanana manokana miaro azy izy ireo aorian’izay.
Tsiferana R.
Hotontosaina ny 1 hatramin’ny 7 septambra ho avy izao, etsy amin’ny Kianjan’ny Ankoay Ankorondrano, sy eny amin’ny Gymnase Mahamasina, ny fifaninanana « Ma-Hery Futsal ». Fifanintsanana izay karakarain’ny Fief Mada ho an’ireo mpianatra eny amin’ny Oniversite rehetra na miankina na tsy miankina amin’ny fanjakana. Araka ny fanadihadiana natao tamin’izy ireo, omaly, tetsy Ankorondrano, hotolorana lelavola 2 tapitrisa Ariary izay mpandresy amin’ny sokajy lehilahy ary 1 tapitrisa Ariary kosa ny an’ny vehivavy. Oniversite manodidina ny 30 na 40 eo no andrasana amin’ity hetsika ity ary tanjona hapetrak’izy ireo ny hanabeazana ny mpianatra amin’ny alalan’ny fanatanjahantena sy ny hampiray azy ireo. Ho hentitra tanteraka ny mpikarakara amin’ny resaka fampiasana olona ivelan’ny fianarana sy ny eo amin’ny fampilalaovana olona efa matihanina na mifanintsana amin’ny fifaninanam-pirenena eto Madagasikara. Nampahafantarin’izy ireo ihany koa fa efa misokatra ny fisoratana anarana amin’izao fotoana izao ary ny tapaky ny volana aogositra ho avy io no hifaranan’izany. Ankoatra ny fifanintsanana baolina kitra anaty efitrano, hisy koa ny lalao dihy « Dance urban » sy ny « Miss et Mister ». Marihina fa miara-misalahy amin’ity hetsika hataon’ny Fief Mada ity ny Federasionina malagasin’ny baolina kitra (FMF) sy ny minisiteran’ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS) ary ny Minisiteran’ny Fampianarana ambony sy ny fikarohana ara-tsiansa (Mesupres).
Fitia Randria
Hosokafana amin’ny fomba ofisialy anio, eny amin’ny “Village touristique” Mahajanga, ny fifaninanana nasionaly Asief (Association sportive interministérielle pour l’entretien des fonctionnaires), ho an’ny taona 2025. Hitohy avy hatrany amin’ny fivoriana ara-teknika izany aorian’izay.
Nanomboka omaly 31 jolay ary hitohy anio sy rahampitso, any Fianarantsoa, ny “Challenge de Betsileo”, taranja karate. Fifaninanana karakarain’ny Federasionin’ny Karate-do malagasy, miaraka amin’ny ligin’i Matsiatra Ambony ity fifaninanana efa fanao isan-taona ity.
Navoakan’ny pejin’ny Federasionina malagasin’ny baolina kitra (FMF), omaly, ny lisitr’ireo Malagasy mpilalao mandrafitra ny ekipa hiatrika ny “Chan 2024”, tanterahina any Kenya, Ouganda, Tanzanie, ny 2 – 30 aogositra ho avy izao. Efa navoakanay teto anivon’ny Gazety Taratra moa izany lisitra izany, teo ampiangan’ireo Barea nankany Tanzanie. Tsiahivina fa miisa 29 izy ireo no nandeha any an-toerana.
Raha ny fandaharam-potoana eo anivon’ny Federation sport boule de Madagascar (FSBM), tokony hotanterahina manomboka anio zoma 1 ka hatramin’ny alahady 3 aogositra ho avy izao ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, ho an’olo-tokana, lahy sy vavy. Voatery hahemotra amin’ny fotoana manaraka anefa izany noho ny vesatry ny fikarakaran’ny FSBM ireo ekipam-pirenena hiatrika ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany hatao amin’ity taona ity. Raha tsiahivina, hiatrika izany ny sokajy vehivavy, ny 9 ka hatramin’ny 12 oktobra ho avy izao. Fifaninanana tanterahina any Douaisis, France. Ankoatra izay, hisy koa ny “Mondiaux” ho an’ny zandriny, Junior, hatao any Santa Susanna Espagne, ny 12 ka hatramin’ny 14 novambra 2025.
Efa ao anatin’ny fanomanantena amin’ireo fihaonana roa goavana ireo ny ekipam-pirenena malagasy ary ao anatin’ny fikarakarana isan-karazany amin’ny fandehanana miatrika izany ihany koa ny federasionina malagasy, ankehitriny. Noho izany, mampahafantatra ireo ligim-paritra sy klioba ary mpilalao ity fihemorana ity ny FSBM.
Tompondaka
Samy manana ny fanazavany ny federasionina sy ligin’Analamanga manoloana ny disadisa eo amin’ny roa tonta. Mihenjan-droa ny tady!
Nitondra fanazavana manoloana ny disadisa misy eo aminy sy ny Federasionina malagasin’ny taranja Echecs, ny alarobia lasa teo, teny Analakely, ny ligin’Analamanga, taranja Echecs. Nambaran’izy ireo ary nohamafisiny fa mijoro ara-dalàna ary mbola am-perinasa ny mpitantana ny ligy ankehitriny. Notsiahivin’ny filohan’ny ligy, Randrianarisoa Jean Mickael, fa nahazo fankatoavana avy amin’ny minisiteran’ny Tanora sy ny fanatanjahantena izy ireo tamin’ny fivoriambe nataony ny 24 jolay lasa teo, izay nataon’ny FMJE ho toy ny tsy nisy. « Efa nandefasana fanasana ny federasionina fa tsy tonga ary namoaka taratasy avy eo fa tsy ara-dalàna iny fivoriambe nataonay iny », hoy ny nambaran’ity filohan’ny ligy ity. Mbola nanome taratasy ihany koa ny MJS taorian’ny fampiantsoana fifampiresahana teo amin’ny roa tonta fa ara-dalàna ny ligy ary nanome baiko ny hanatanterahina ny fifidianana eo anivon’ny ligin’Analamanga. Tsiahivina fa fivoriambe amin’ny hananganana izay kaomity hitantana ny fifidianana no notontosain’ny ligy. Nambaran’ny federasionina fa tsy ara-dalàna izy ireo, raha ny fanazavan’ny filohan’ny ligy. Marihina ihany koa fa efa nanangana « comité ad-hoc » ny FMJE hitantana ny ligin’Analamanga ary efa mikarakara ny fifaninanana « championnat de Tanà » izy ireo ny sabotsy izao. Hentitra ny Sekretera jeneralin’ny ligin’Analamanga nanambara fa anjaran’ny ligy irery ihany ny mikarakara fifaninanana ho an’Analamanga ka raha minia manatanteraka io fifaninanana io ny « comité ad-hoc » dia hametraka fitoriana ny ligy.
Tetsy ankilany, nahazoana fanazavana ihany koa ny eo anivon’ny Federasionina mahakasika ity olana ity. “Mandray ny andraikitra manandrify azy, manoloana ny fihoaram-pefy ny federasionina”, hoy ny nambaran’ny filohan’ny FMJE. Raha misy fanovana na fikitiana ny sata tian’ny ligin’Analamanga atao, afaka mifampiresaka tsara ny federasionina ary tsy manisy olana mihitsy, raha ny nambarany hatrany. Nisy ihany koa, hoy ity filohan’ny FMJE ity, ny fampiantsoana natao azy ireo saingy tsy tonga tamin’izany ny ligin’Analamanga. Midika ho tsy fanajana ny rafitra izany ka antony nandraisana fanapahan-kevitra toy ireny. Andrasana ny mety ho tohin’ny raharaha !
Mi.Raz
Hetsika fiarovana ny sokatra. Hatao ny 4 sy 5 aogositra ho avy izao, etsy amin’ny Kianja Barea Mahamasina, ny hetsika « SOS Sokake Cup 2025 ». Fotoana ahitana hetsika ara-ekolojika sy ara-panatanjahantena hanentanana ny fiarovana ny sokatra sy ny karazan-javamananaina mampiavaka an’i Madagasikara.
Manodidina ny 16t ny trondro andrasana
amin’ny dobon-trondro miisa 6, any Ambodivoananto Vatomandry. Mahatratra 2 000 m2 ny velaran’ny dobo hanatanterahana izany. Tombanana hamokatra zana-trondro miisa 1 500 000 isa. Nijery ifotony ny fotodrafitrasa ny minisitry ny Jon (MPEB), Mahantante Paubert, ny 31 jolay teo.
Azo ampiharina tsara ny fampiasana ny faharanitan-tsaina artifisialy (IA) amin’ny fitantanana ny ladoany. Anisan’ny navoitran’ny tale jeneralin’ny Fadintseranana malagasy, Zafivanona Lainkana izany, nandritra ny fivoriambe iraisam-pirenena « Borders in Globalization Summer Institute (BGSI)”, natao ny 28 jolay teo, tany Kanada.
Le cabinet FTHM Consulting vient de recevoir pour la 7e fois consécutive, la certification ISO 9001:2015. Ce renouvellement de reconnaissance délivré par l’organisme international SGS, leader mondial de la certification, a fait l’objet d’une remise officielle hier à l’hôtel Sakamanga à Ampasamadinika.
« L’année 2025 marque une étape majeure de notre histoire : les 30 ans de FTHM Consulting. Trois décennies au service de nos clients, trois décennies d’innovation, de proximité et d’engagement, avec toujours cette même volonté : celle d’accélérer les performances des organisations publiques comme privées du continent africain », a déclaré Thierry Rajaona, Fondateur du cabinet FTHM Consulting.
A titre de rappel, FTHM a reçu sa première certification ISO 9001 en 2007 faisant de lui le premier cabinet de conseils certifié à Madagascar et aussi en Afrique. « Nous avons fait le choix d’inscrire la qualité et l’amélioration continue au cœur de notre culture d’entreprise. Ce choix, exigeant mais fondamental, nous a permis de construire ce que FTHM est aujourd’hui : un cabinet de conseil de référence, reconnu à Madagascar et désormais dans plus de trente pays d’Afrique », a spécifié Thierry Rajaona. Il a tenu à ajouter que cette certification reçue s’avère être le fruit d’un effort collectif.
Jean Riana
Rideau sur la 8e édition de la Semaine de l’industrialisation de la Communauté de développement d’Afrique australe (Sadc). Etats membres, entreprises et partenaires techniques, décideurs politiques, chefs d’entreprise et experts venus de toute la région ont débattu autour du thème : « Promouvoir l’industrialisation, la transformation agricole et la transition énergétique pour une Sadc résiliente ».
Parmi les principales recommandations figure la mise en œuvre du programme « Africa Trade Competitiveness and Market Access ». Celui-ci vise à améliorer la compétitivité des PME, stimuler les investissements et favoriser une croissance inclusive. Il mise sur des mécanismes innovants comme le partage des risques, le financement mixte et les plateformes régionales.
Les participants ont énuméré plusieurs défis : « faible industrialisation locale, dépendance aux matières premières, déficits d’infrastructures, chaînes de valeur fragiles… ». Pour y faire face, les intervenants ont jugé urgent de renforcer la mise en œuvre des stratégies régionales à l’échelle nationale, notamment dans les domaines de l’énergie renouvelable, de l’agro-industrie, du tourisme durable et de la production pharmaceutique.
Madagascar a saisi l’occasion pour mettre en avant ses opportunités d’investissement, suscitant l’intérêt des partenaires régionaux et internationaux. Un dialogue économique avec l’Inde a permis d’explorer les perspectives d’une coopération Sud-Sud renforcée. Des échanges qui dirigent plutôt les actions vers des partenariats ciblés en matière de commerce et d’investissement, encore trop rares et peu diversifiés dans la région.
Le secteur privé, moteur de l’industrialisation
Le rôle du secteur privé dans le développement économique a été unanimement salué. Face aux défis régionaux, la Sadc est appelée à promouvoir des plateformes de dialogue public-privé plus inclusives, en vue de bâtir des chaînes de valeur plus compétitives.
Lors de son intervention, Tiana Rasamimanana, président du Syndicat des industries de Madagascar (Sim), a attesté l’importance capitale de l’industrie dans la création d’emplois et de valeur ajoutée. « L’industrie crée l’emploi, l’industrie crée de la richesse », a-t-il affirmé avec force, avant d’inviter l’ensemble des acteurs à s’engager dans le soutien au secteur industriel.
Pour le ministre malgache de l’Industrialisation et du Commerce, David Ralambofiringa, « Pour Madagascar, il faut concrétiser la mise en place de véritables chaînes de valeur. Trop souvent, lorsque nous évoquons ce concept, nous le limitons à une dimension strictement nationale. Or, si nous voulons investir durablement – que ce soit dans la création d’usines ou dans d’autres infrastructures industrielles, il est impératif d’adopter une approche régionale, voire continentale ». Pays hôte, Madagascar a réaffirmé sa volonté de jouer pleinement son rôle moteur dans cette dynamique.
Arh.
La police se rapproche davantage de la population à Toamasina. Le ministre de la Sécurité publique (MSP), l’inspecteur général de Police Herilala Rakotoarimanana a procédé, hier, à l’inauguration du commissariat du premier arrondissement à Ambodimanga, aux côtés de hauts responsables du ministère et de quelques directeurs régionaux de Sécurité publique. En plus du rapprochement entre la police et la population, le renforcement de la sécurité à Toamasina a motivé la mise en place de ce commissariat.
Au nom des responsables locaux, le Préfet de la région Atsinanana a remercié le ministre pour ses efforts de mise en place d’une sécurité pérenne sur place. Encore faut-il souligner que les actes de banditisme ont connu une recrudescence inquiétante ces derniers temps dans la ville du Grand port. Cependant, les forces de défense et de sécurité n’ont pas ménagé leur effort pour endiguer ce fléau, comme c’était le cas de la mise hors d’état de nuire du voleur à la roulotte, Tantely, dans la nuit d’avant-hier par l’UIR à Miami.
Cette inauguration s’est tenue en marge de la quatrième édition du congrès national de l’Association des policières et des femmes de policiers (Fikambanan’ny vadina polisy sy polisy vavy – Fivapova). Ce grand rassemblement triennal se tient depuis avant-hier jusqu’à dimanche, sous le thème «Viavy miray hina rô, iray vina e !» traduit littéralement par «Les femmes solidaires ont la même vision». 3.000 personnes conduites par la présidente d’honneur de l’association, Faniry Rakotoarimanana épouse du MSP, démontrent leur solidarité à travers diverses activités.
LR
Dans un élan en faveur de l’autonomisation des communautés vulnérables, le ministère de la Population et de la solidarité (MPS), dirigé par la ministre Aurélie Razafinjato, a lancé plusieurs actions sociales dans la région Sofia. En collaboration avec les autorités locales et sous la houlette du Gouverneur, le Général Lylison René de Rolland, des actions concrètes ont été mises en place pour répondre aux besoins pressants des populations locales. Parmi lesquelles figurent la dotation d’aide alimentaire et vestimentaires aux cibles, notamment 220 personnes âgées et personnes en situation de handicap (PSH) à Bealanana, et 200 autres à Antsohihy et Befandriana Avaratra. A cela s’ajoute la remise d’équipements adaptés aux PSH en vue de les aider à mieux s’intégrer dans la société et à participer activement à la vie communautaire.
Cette initiative inclut également un soutien matériel aux femmes regroupées au sein d’associations œuvrant dans divers secteurs d’activité, une étape cruciale pour favoriser leur autonomie économique. Par ailleurs, en partenariat avec le Sénateur Pr. Odilon Dinaraly Tiandaza et l’Association MahSofia, une campagne de vaccination et des opérations gratuites de santé ont été menées. Ces efforts conjugués visent à renforcer le tissu social de la région Sofia, permettant aux plus vulnérables de se relever et de contribuer à un développement durable. En cette période cruciale, le MPS reste engagé à poursuivre ce type d’initiatives et à travailler main dans la main avec les acteurs locaux pour un avenir meilleur.
Fahranarison
Face à une crise nutritionnelle croissante à Ikongo, une nouvelle initiative a été lancée pour répondre aux besoins urgents des femmes enceintes et allaitantes souffrant de malnutrition aiguë modérée. Une initiative qui résulte d’un partenariat renforcé entre le Programme
alimentaire mondial (Pam), le Bureau national de gestion des risques et catastrophes (BNGRC), le ministère de la Santé publique, ainsi que l’Office national de nutrition (ONN) avec le soutien financier de l’Ambassade des Etats-Unis.
Dans ce sens, le Pam, en soutien aux structures gouvernementales, a déployé des camions 6×6 pour assurer le transport des intrants nécessaires à la supplémentation nutritionnelle. Cette logistique est essentielle pour garantir que les aides atteignent rapidement les populations dans le besoin. De plus, un appui présentiel a été mis en place pour coordonner les opérations sur le terrain, assurant ainsi une réponse efficace et bien organisée face à cette crise.
Comme il est indiqué plus haut, l’objectif principal de cette initiative est de fournir une réponse nutritionnelle essentielle aux femmes enceintes et allaitantes. « En protégeant ces groupes, l’initiative ne se limite pas seulement à sauver des vies ; elle vise également à renforcer le capital humain d’Ikongo. En plaçant la santé des femmes et des enfants au cœur de cet engagement, on s’assure que les générations futures bénéficient d’un meilleur développement et d’une meilleure qualité de vie », a souligné un responsable au sein du Pam.
Cette intervention arrive à point nommé car la situation à Ikongo demeure préoccupante. L’épidémie de paludisme et l’insécurité alimentaire exacerbent les conditions de vie des populations déjà vulnérables. Les femmes enceintes et allaitantes, en particulier, font face à un risque accru de malnutrition, qui peut avoir des conséquences graves non seulement pour leur santé, mais aussi pour celle de leurs enfants.
Fahranarison
Nigadona an-tanindrazana, omaly, ny delegasionina malagasy eo amin’ny taranja Karate, niatrika ny fiadiana ny tompondakan’i Afrika, sokajy Cadet, Junior ary Senior, natao tany Nizeria, ny herinandro lasa teo. Ankoatra ny medaly alimo 5 azon’ireo atleta malagasy, vaovao lehibe maro ihany koa no nentin’ny Federasionin’ny karate-do malagasy avy any Nizeria. Goavana indrindra amin’izany ny nahavoafidy an’i Madagasikara ho firenena handray ny fiadiana ny tompondakan’i Afrika amin’ny taona 2026. Firenena 4 no nosafidianana ka i Madagasikara no voafidy. Ankoatra izay, vaovao lehibe nambaran’ny filohan’ny FKM omaly ihany koa, ny fahatongavan’ny filohan’ny Federasionin’ ny Karate-do iraisam-pirenena eto Madagasikara, mandritra ny fiadiana ny tompondakan’i Afrika “Zone Est”, hatao ny 16 hatramin’ny 21 desambra izao.
Hanao « Mondial »
Tsiahivina, medaly alimo 5 no azon’ny atleta malagasy tamin’iny fiadiana ny tompondakan’i Afrika iny, teo amin’ny sokajy Cadet sy Junior. Nahazo ny tapakila hiatrehana ny fiadiana ny tompondaka maneran-tany izy 5 mianadahy ireo taorian’izay ary afaka mandray anjara amin’ny lalao afrikanina ho an’ny tanora, amin’ny volana desambra izao ihany koa. Ho an’ny sokajy Senior kosa, nahazo ny tapakila hiatrehana ny dingana fifanintsanana ho amin’ny fiadiana ny tompondaka maneran-tany amin’ny volana desambra izy ireo. Marihina fa laharana faha-19 amin’ny firenena 34 i Madagasikara, ary nohamafisin’ny filohan’ny FKM fa mahafaly ny vokatra na tsy nahafa-po tanteraka aza. Tsy mitsanga-menatra i Madagasikara.
Mi.Raz
Manohy ny fanazarantenany hatrany ny Barea de Madagascar A’, izay miatrika ny “Chan 2025” any Tanzanie, amin’izao fotoana izao. Araka ny vaovao voaray avy any an-toerana, somary mafana ny andro raha oharina amin’ny aty Madagasikara, ary miezaka manamafy hatrany ny taktika efa napetraka ny mpanazatra sy ny mpilalao.
Nihemotra amin’ny 24 hatramin’ny 28 aogositra izao, eny amin’ny Kianja mitafo Ankoay Ankorondrano, ny fiadiana ny tompondakan’i Madagasikara, taranja Echecs, nokasaina hatao ny 13 sy 14 aogositra, noho ny antony tsy voafaritra. Ho ampitaina amin’ny fotoana manaraka ny lafiny teknika ny fandaharam-potoana rehetra.
Hotanterahina ny zoma 1 aogositra izao ny fivoriana ara-teknika, amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja basikety, sokajy latsaky ny 14 taona lahy sy vavy. Fifaninanana tanterahina ny 2 hatramn’ny 10 aogositra izao, any Antsirabe, izay ahitana fandraisana anjaran’ny faritra 16.
Notoloran’ny minisiteran’ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), izay tarihin’ny minisitra Moustapha Abdulah Marson, fitaovana ireo atleta sy teknisianina malagasy miisa 119 handray anjara amin’ny CJSOI, omaly, tetsy Mahamasina. Fifaninanana izay hotanterahina any Seychelles, ny 1 hatramin’ny 10 aogositra ho avy izao. Fanohanana 100 % avy amin’ny filohan’ny Repoblika, Rajoelina Andry ireo.
Ankoatra ny akanjo, mbola notoloran’ny fanjakana vatsin-dalana ihany koa ny Malagasy atleta. Tsara ny mampahafantatra fa taranja miisa sivy no hifaninanan’ny Malagasy any amin’ity Nosy rahavavy ity, mandritra ny 10 andro. Anisan’ izany ny atletisma, ny badminton, ny basikety 5×5, ny baolina kitra, ny judo, ny fibatana fonjamby, ny lomano, ny volley ary ny resaka ho an’ny tanora “volet jeunesse”.
Araka ny vaovao voaray, hanainga anio, ho any Seychelles, ireo andiany voalohany amin’ny delegasionina malagasy. Tsiahivina fa nanohana zato isan-jato ireto Malagasy atleta ireto ny filoham-pirenena, Rajoelina Andry. Ampahafantarina ihany fa nosy fito no handray anjara amin’ity CJSOI andiany faha-13 ity. Ahitana an’i Madagasikara, Seychelles, mpampiantrano, Djibouti, Comores, Maurice, Mayotte ary La Réunion.
Fitia Randria
Tsara fanombohana ny Malagasy mpilalao tenisy ambony latabatra, teo amin’ny fifaninanana ho an’olon-tokana hiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, sokajy Junior. Samy nahazo fandresena avokoa mantsy i Tiana sy i Riana teo amin’ny U15, vehivavy. Manohy ny lalany, araka izany, izy ireo.
Nitohy omaly alarobia, tany Lagos Nigeria, ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja tenisy ambony latabatra, sokajy Junior. Ny lalao ho an’olon-tokana indray no natrehin’ny mpifaninana tamin’izany, ka anisan’ireo nandray anjara ny Malagasy. Samy nivoaka ho mpandresy avokoa teo amin’ny fihodinana voalohany Rakotondrazaka Riana sy Andriantahina Tiana, teo amin’ ny sokajy U1,5 vehivavy. Lavon’ i Riana tamin’ny seta mazava 3 no ho 0 (11/7 ; 11/2 ; 11/5), ilay namibianina, i Farmer Cadence. Hita nanatombo tamin’ny fahaizana sy ny hakingana niharo hafetsifetsena i Riana nanoloana ity mpifanandrina taminy ity.
Niondrika teo anatrehan’i Tiana tamin’ny seta 3 no ho 0 (11/9 ; 11/5 ; 11/7) ihany koa ilay borondezy, i Nikundana Doree. Niady ny seta voalohany satria nifanenjehana hatrany, saingy nanatombo teo amin’ny lafiny taktika i Tiana. Ho an’ny sokajy U15, lehilahy, samy resy avokoa ireo Malagasy solontena. Lavon’ilay alzerianina, i Goudjil Aylan, tamin’ny seta 3 no ho 0 (11/9 ; 11/8 ; 11/7), Ranarison David.
Toy izany koa Andriamihaja Rakotovao raha nidona tamin’ilay egyptianina, i Elsabbagh Ahmed. 11/5 ; 11/9 ; 11/ 6 no nisarahan’izy mirahalahy. Tsy mbola tafavoaka ihany koa Andriantahina Josh raha nikatroka tamin’ilay Namibianina, i Ghayouri Kamrouz. Nisaraka tamin’ny seta 3 no ho 1 ny roa tonta. Lasan’i Josh ny seta voalohany (11/9). Tsy voatohitra kosa nefa i Kamrouz, teo amin’ireo seta 3 farany. (11/7 ; 11/8 ; 11/8), nisarahan’izy ireo. Resin’ilay nizerianina, i Aruna Mariam, tamin’ny seta 3 no ho 0 ihany koa Ranarison Fiderana.
Tompondaka
Notontosaina teny amin’ny fasan’ny Maherifo na Mausolée Avaratr’Ambohitsaina, omaly, ny fametrahana fehezam-boninkazo ho fahatsiarovana ny nahafatesan’ny Praiminisitra ny Kly Joël Rakotomalala sy ireo mpiara-miasa aminy. Nanatanteraka ny fahatsiarovana teny an-toerana ny fianakavian’ny Kly Rakotomalala Joël niaraka tamin’ny sampandraharaha miahy ireo mpiady Tia Tanindrazana, notarihin’ny taleny, ny Jly Randrianantenaina Emilson, nisolo tena ny minisitry ny Foloalindahy, ny Jly Sahivelo Lala Monja Delphin. Teo koa ny lehiben’ny garnison Antananarivo, ny Jly Rakotonindriana David Rolland. Tsiahivina fa ny 30 jolay 1976 no niondrana tamin’ny helikoptera « Alouette III », hihazo an’i Mandoto hanatanteraka fitsidihana, ny Praiminisitra Rakotomalala Joël sy ireo delegasionina notarihany. Nisy tsy fahatomombanana ny helikoptera ka nianjera tao Ankazomiriotra, maty avokoa ireo mpandeha rehetra tao anatiny.
J.C
* Gazety Taratra (*): Ny fahitanao ny tontolo politika amin’izao?
– Anjaramanantsoa Laza Fanambinana (-): Sarotra… Fandrindrana ny fiainam-piarahamonina izay tena andraikitry ny mpitondra fanjakana ny politika. Somary manjavozavo izay: tsy mifampiankina loatra amin’izay heverina ho tena filan’ny vahoaka amin’ny ankapobeny, fa lasa any amin’ ny sehatra heverin’ny mpitondra fa mety hahazoany sitraka amin’ny vahoaka. Misy drafitra tsy tena voajery tsara, raha ny delestazy, ohatra: nahoana rehefa tsy mitokona ny mpiasan’ny Jirama, tapaka foana ny jiro; rehefa mitokona izy, vao mandeha ny jiro? Ny politika no lasa mifehy fiainam-bahoaka ankapobeny.
Misy ny ezaky ny mpitondra: fanamboaran-dalana, ohatra. Nefa mbola tsy hitan’ny vahoaka ny vokany. Izay tena mangirifiry ny vahoaka aloha no olana amin’izao: sondro-bidim-piainana. Miovaova ny vidin-tsolika, mifandraika sy mifehy ny toekarena sy sosialy. Raha midina, ohatra, izany: aiza ho aiza ny fiantraikany eo amin’ny fiainam-bahoaka? Tsy tena hita taratra. Eo amin’ny politika, na misy aza ny ezaky ny fitondrana amin’ny lafin-javatra sasany: somary takona noho ny fahasahiranam-bahoaka sy ny tontolo sosialy. Lasa mirona any amin’ny lavitra ezaka ny fanjakana, fa tsy miantraika mivantana any amin’ny vahoaka amin’ny fanamaivanana ny fahasahiranany. Miezaka ny fitondrana amin’ny politika sy sosialy, saingy hita hoe tsy ampy hampilamina ny sosialy.
* Aiza ho aiza ny mpanohitra amin’izany?
– Natao hitsikera izay tsy mety ny fanoherana, nefa manana adidy hanolo-kevitra koa ho fanatsarana ny fitantanam-panjakana. Manana adidy hitaiza vahoaka hahafantatra izay tokony hotoherina koa izy, fa tsy manohitra fahatany izay tokony hampandroso ny firenena. Ny olana: tsy mahita ny zavatra ratsy ataon’ny mpitondra ny mpomba azy, ary ny mpanohitra tsy mahita zavatra tsara ataon’ny mpitondra. Raha tena mpanohitra, tsy vitan’ny mitsikera fa mampahafantatra ny vahoaka sy ny mpitondra ny tolo-keviny. Matetika, raha mpanohitra no miteny: diso eo anatrehan’ny mpitondra. Raha ny mpitondra no miteny na manao zavatra: diso eo anatrehan’ny mpanohitra. Misy fifamenoana andraikitra ara-demokratika tsy tena mipetraka. Na eny anivon’ny Antenimierampirenena aza, tsy mipetraka izay. Raha volavolan-dalàna iray, ohatra, no iaraha-mandinika, matetika tsy misy andraisan’ny mpanohitra andraikitra manoloana ny maro anisa. Tsy misy adihevitra izany.
* Mahavita ny andraikiny ve ny mpanohitra sa tsia?
– Nangingina ny fanoherana tato ho ato. Fahatsapana amin’ny tombana ny fifidianana nifanesy? Izay lanja nomen’ny vahoaka azy izany. Eo koa ny mety ho fahatsapany ny fahadisoany hatrany am-piandohana ny amin’izay tokony hahatafiditra azy eo anivon’ny fitondrana. Tsy ampy ny fampahafantarana ny ezaky ny mpanohitra nanohanany ny foto-keviny, nahatonga ny vahoaka nisalasala hifidy azy.
Eny amin’ny Antenimierampirenena, ohatra: manana andraikitra tandrify azy ny mpanohitra. Na fanaraha-maso ny asan’ny mpanatanteraka io, na famolavolana tolo-dalàna sy fandinihana volavolan-dalàna. Nanantena ny mpifidy azy hoe tena hiady hevitra. Nefa sarona izay
eny amin’ny Antenimierampirenena: manaiky fotsiny izay raharaha mandeha eny, na mivoaka ny efitrano fivoriana. Matetika, rehefa akaiky fifidianana hatrany vao mitabataba… Taorian’ny fifidianana nifanesy, nihanangatsiaka ny fanoherana. Misy mieritreritra fa efa tafapetraka amin’ny toerany, ka hadino izay nifidianan’ny mpifidy azy.
* Aiza ho aiza ny vahoaka amin’izany? Na izay tokony hatao…
– Valalanina ihany amin’izao… Amin’ny sehatra sy endrika maro, miaina ao anatin’ny hoe manjavozavo: fahasahiranana sosialy. Nefa mitombo ny lafiny hetra. Manomboka mametraka fandaminana amin’ny fitantanam-bola ny fanjakana amin’
izao. Sahirana ny vahoaka nefa tsy maintsy mibaby sy miaina an’izay momba ny hetra izay. Tokony hitady fomba hijerena manokana ny lafiny sosialy ny fitondram-panjakana: famoronana asa na fananganana orinasa ho an’ny tanora, ohatra. Tsy misy ny tena fahazoan’ny maro anisa miditra amin’ny sehatry ny asa ara-dalàna. Tsy tena mbola hita taratra izay sehatra ahazoan’ny Malagasy manana asa.
* Inona no hanarenana an’izay?
– Tsy miankina irery amin’ny mpitondra, na mpanohitra, na vahoaka… Azo atao, ohatra, mamoaka antontanisa hijerena ny sokajin’olona rehetra tsy miasa, na manampahaizana na tsia. Ny asa aloha no zava-dehibe, mitera-bokatra tsara ho an’ny isan-tokantrano sy ny isam-batan’olona. Tsy mbola hita misongadina hatramin’izao: inona no hampandrosoana an’ireo tsy an’asa? Tena mila jerena isan-tsokajiny izay azo atao; eny, na ny fanodinana fako aza, ohatra. Mila tadiavina izay rehetra manana ny fahaiza-manao amin’ny sehatry ny taozavatra, fambolena… Mila fiofanana izany, ary hanaovana fifanarahana asa. Raha nanao fifanarahana amin’izay atao, ohatra, ny mompera Pedro: tsy fanampiana no nataony, fa fanomezana na famoronana asa. Hita ny fandrosoana sy ny fivoarana.
Ny olana, notezaina tao anatin’ny miraviravy tanana ny olona: zatra tolorana fa tsy miasa. Ny efa miasa ihany no miasa, fa misy malaina. Mila fanadihadiana lalina sy fandaharanasa mazava ny hoe tsy avela hitomoetoe-poana izay tsy manana asa. Inona no tokony ho vitany? Tsy misy hanome asa koa eo, raha tsy mitady. Misy mpanao politika iray izay niteny hoe: tsy ny olona no mitady asa, fa ny asa no mitady olona. Be dia be ny asa tokony hatao, fa ny olona hanao azy no tsy hita na tsy mazoto.
Nangonin’i R. Nd.