Hotanterahina ny 25 febroary hatramin’ny 1 marsa ho avy izao, any amin’ireo faritra telo : Ihosy sy Antsirabe ary Mahajanga, ny dingana faharoan’ny fifaninanam-pirenena, sokajy vehivavy, taranja baolina kitra. Nozaraina tamin’ireo toerana telo ireo ny klioba 12 tafita amin’ity dingana ity. Anisan’ireo tafaray vondrona any Antsirabe, amin’izany, ny Askam Afa Itasy, sy ny AC Sabnam Analamanga. Ny ekipan’Itasy izay tsy mitsahatra ny manomana ity fifaninanana ity, ary tanjon’izy ireo ny handrombaka ny amboara.
Araka ny vaovao voaray, omaly, dia ireo roa voalohany isaky ny vondrona no miakatra amin’ny dingana manaraka, izay hotanterahina ny 19 hatramin’ny 23 avrily ho avy izao, eto Antananarivo. Ampahafantarina fa hatao amin’io fe-potoana io ihany koa ny lalaon’ireo sokajy zandriny, U17, vehivavy. Tsara marihina fa ity fifanintsanana nasionaly ity, mbola ao anatin’ny taom-pilalaovana 2024.
Fitia Randria
Ireo vondrona telo sy ireo klioba mifaninanana ao anatiny :
Antsirabe :
Askam Afa Itasy, AJSM Analamanga, AC Sabnam Analamanga, La Perousse Canon FC Analamanga
Ihosy :
As Myeco Anosy, As Comato Atsimo Andrefana, Ascuf Matsiatra Ambony, As Ammi Amoron’i Mania.
Mahajanga :
Disciples FC Vakinankaratra, Samba DS Diana, FC Melaky, Tsaramandroso FC Boeny.
Araka ny fikarohana natao omaly, mitana ny laharana voalohany hatrany ny AS Fanalamanga, amin’ny fifaninanana nasionaly « World Cola-PFL ». Manana isa fito izy ireo. Manaraka azy aoriana kosa ny Elgeco Plus, isa dimy ary ny Fosa Juniors FC, isa efatra. Ratsy kosa ny toerana misy ny Tsaramandroso FC, izay mitana isa tokana.
Efa tonga eto Madagasikara avokoa ireo mpilalao basikety milaravinahitra hanatevin-daharana ny Ankoay, amin’ny fiatrehana ny dingana faran’ny fifanintsanana amin’ny “Afrobasket 2025”, izay hanomboka afaka andro vitsy. I Mathias M’Madi no nandrasana farany izay higadona eto Madagasikara, anio.
Miatrika fiofanana ara-teknika eo amin’ny taranja Muay Thai, any Thailande, ny Tale teknika nasionaly eo anivon’ny Federasiona malagasin’ny Muay Thai, Razanajatovo Gildas. Ny alahady alina teo izy no niala teto an-tanindrazana ary haharitra iray volana izany fiofanana hatrehany any Thailande izany.
Taorain’izay andro maro niverenan’ilay brezilianina, Neymar JR, tao amin’ny klioban’ny Santos FC Brezila izay, nahatafiditra baolina voalohany ho azy ihany izy. Nahazo fandresena 3 no ho 1, teo anatrehan’ny Agua Santa, ry zareo. Marihina fa mbola “penalty” ihany aloha ity baolina nampidiriny ity.
Araka ny vaovao efa nampitain’ny Federaasion’ny karate-do malagasy, hisy ny fampiofanana hahazoana ny « Diplôme d’animateur fédéral” karakarain’izy ireo, natokana ho an’ny mpampianatra ity taranja ity. Ny alatsinainy 24 febroary izao no hanomboka izany, eny amin’ny Akademia nasionalin’ny spaoro, eny Ampefiloha. Mpampianatra 25 mianadahy no hanaraka izany, amin’ity andiany voalohany ity, izay hiarahan’ny federasiona sy ny ANS misalahy ny fikarakarana. Nambaran’ny filohan’ny federasiona, Ratefinanahary Emile, fa tafiditra tanteraka anatin’ny vina napetrany ny fiatrehana fiofanana toa izao, ka tanjona ny mba hananan’i Madagasikara mpampianatra na “Maître de salle” manana fahaiza-manao amin’ny fampianarana. Nohamafisiny fa efa nisy hatrany ny fampiofanana ho an’ny mpitsara sy mpanazatra nomen’ny vahiny manam-pahaizana ary ho hampitomboina izany.
Tsiahivina, hiatrika ny fiadiana ny amboaran’i Madagasikara, ho an’ny ankizy (U-8, U-10, U-12, U-14) sy ny sokajy vehivavy ny federasiona, aorian’izao fampiofanana izao. Ny 1 sy 2 marsa izao no hatao ka karatekas hatramin’ny 500 no andrasana eny amin’ny Kianja mitafon’i Mahamasina.
Mi.Raz
Anisan’ireo taranja mijoro ara-dalàna eto Madagasikara ny golf. Nizara ny tetikasany teny anivon’ny minisiteran’ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), tetsy Mahamasina, ny Federasiona malagasin’ny golf (FMGolf), omaly.
Nanatanteraka fitsidihana ara-pomba fifanajana teny amin’ny biraon’ny minisitry ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), i Marson Moustapha Abdulah, tetsy amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina, omaly, ny filohan’ny Federasiona malagasin’ny taranja golf (FMGolf), Ravatomanga Maminiaina. Anton-dian’ity rafitra federalin’ny golf ity teny an-toerana ny hametraka ny fandaharanasany eny anivon’ny minisitera. Nilaza ny mpitarika ny taranja fa misy ny tetikasa maro hataon’izy ireo, amin’ ity taona ity, sy mandritra ny fe-potoana hiasan’izy ireo. Ny volana avrily ho avy izao, hiatrika ny fifaninanana golf ho an’ny sokajy vehivavy “Ladies Cup”, i Madagasikara. Araka ny fanazavana voaray, ireo firenena aty amin’ny ranomasimbe Indianina sy ny kaontinanta afrikanina no hifanintsana amin’izany. Nomarihin’ny filohan’ny golf malagasy fa tsy tokony hisy olana ny fidiran’izy ireo ao anatin’ ny Komity Olimpika malagasy (COM) satria taranja iraisam-pirenena izany. Efa nanao fangatahana izy ireo ary miandry ny valiny izany ankehitriny. Ankoatra izay, tsy asiana ny fanavahana eo amin’ireo federasiona. “Hatao mitovy tantana avokoa ny Federasiona rehetra eto Madagasikara. Fanolorana ny drafitrasa ho an’ny taona ihany no fomba hahazoana fanampiana avy amin’ny minisitera”, hoy ny minisitra.
F.R
Tontosa tany Douala Cameroun, ny alahady lasa teo, ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja badminton, sokajy Senior.
Noho ny tsy fahampian’ny nenti-manana, tsy nisy afa-tsy atleta iray ihany no afaka niatrika izany ho an’i Madagasikara, tamin’ny alalan-dRamanana Rahary Lalaina. Mpilalao mipetraka any Frantsa ny tovolahy.
Fandresena roa sy faharesena iray, teo amin’ny dingana ampahavalon-dalana, no vokatra azony, nandritra ity fifaninanana aty amin’ny kaontinanta afrikanina ity. Raha tsiahivina nandresy tsy niady nanoloana ilay senegaley, Ahmad Abdul–Samad, teo amin’ny ampaha-32-ndalana avy eo mbola nanilika ilay renioney, i Xavier Chan, tamin’ny seta 2 no ho 1 nandritra ny lalao ampaha-16-ndalana saingy niondrika teo anatrehan’ilay maorisianina, i Georges Julien Paul, tamin’ny seta 2 no ho 0. Mbola vato misakana ho an’ny Malagasy hatreto ry zareo maorisianina amin’ity taranja ity.
Nanaporofo izany ny Lalaon’ny Nosy, natao teto Madagasikara, izay nanjakan-dry zareo ary nandraofany medaly volamena maro. Na izany aza, efa traikefa goavana ho an’i Lalaina ny fiatrehana iny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika iny. Zava-dehibe ihany koa izany satria misy filaharana eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena. Iny lalao ho an’olon-tokana iny ihany koa ny anjaran’ny Malagasy tamin’ity.
Tompondaka
Miankina tanteraka amin’ ny fampiasana ny arina fandrehitra sy kitay avokoa ny 95% ny tokantrano malagasy. Mbola lafo vidy ho an’ny vahoaka kosa anefa ny fampiasana gazy, fatana mandeha amin’ny herinaratra…, raha ny fanadihadiana natao. Anisan’ny antony iray tena manimba ny tontolo iainana sy ny ala anefa izany. Vokany, mihamaro ny famoronana ny arina maitso na ny arina ekolojika mba hiarovana sy hanahenana ny fampiasana arina tsotra. Amin’ny ankapobeny, tsy mbola marisika amin’ ny fampiasana ny arina ekolojika ny ankamaroan’ny Malagasy. Antony mahatonga izany ny tsy fahampian’ny fahafantarana sy ny tsy faharesen-dahatra eo amin’ny tsirairay. Anisan’ny angovo azo havaozina maneran-tany ny arina ekolojika. Efa ahitana azy io avokoa ny firenena mandroso rehetra, eny fa na ny andalam-pandrosoana aza. Matetika vita amin’ny vovoka arina tsotra, poti-kanina, fako, ravinkazo, bozaka, apanga ary afangaro amin’ ny vovoka mangahazo ny akora ampiasaina.
Maro tombontsoa ny fampiasana ity arina maitso ity. “Anisan’izany, ny fiarovana ny tontolo iainana sy ny fanenana ny fanapahana ala”, hoy i Miandrisoa Andrinirina, tale ara-barotra eo anivon’ny orinasa mpamokatra arina vanja ao amin’ny Mada ecolojy. Manahena ny fandaniana eo amin’ny vola mivoaka isan-tokantrano koa izany. Mitsitsy no sady maharitra am-patana ary tsy mandoto ny arina ekolojika. “Mampihena ny fandaniana ihany koa satria tsy mila manapoka be intsony fa arina kely ihany dia mahamasaka sakafo”, hoy izy. Tsy misy voka-dratsiny amin’ny fahasalamana ihany koa, raha ny fanazavana voaray hatrany.
Lasa 1 600 Ariary ny 6 000 Ariary teo aloha
Varotana amin’ny kilao ny arina ekolojika eny anivon’ny mpivarotra. Manodidina ny 800 hatramin’ny 1 000 Ariary eo izany. Raha ho an’ity orinasa mpamokatra arina iray ity, mahavokatra arina manodidina ny 5 t isan’andro ary mampiasa olona 26 izy ireo. Anisan’ny mpanjifa ny vokatra ny mpivarotra hani-masaka, ny toeram-pisakafoana ary ny mpanao savony, hoy hatrany ity loharanom-baovao ity. Mbola vitsy ny olon-tsotra manjifa izany.
Ho an’ny tokantrano iray nanontaniana, nihena ho 1 600 Ariary isan’andro ny arina ekolojika lanin’izy ireo. Raha toa ka nahatratra 6 000 Ariary isan’ andro taloha. Nahafa-po azy ireo ny fampiasana ity arina maitso ity satria manahena tanteraka ny fandaniana sy ny vola mivoaka. “Vola tsy maintsy mivoaka mantsy ny hividiana arina, ka atao ny hanahenana izany araka ny tokony ho izy ka antony ampiasaiko ny arina maitso”, hoy i Nirina Malalatiana, renim-pianakaviana iray nanontaniana. Mandany arina tsotra iray gony ny tokantrano iray amin’ny ankapobeny. Mahatratra eo amin’ny 35 000 Ariary ny vidin’izany amin’izao fotoana izao. Nihena ho 25 000 Ariary kosa izany, raha toa ka mampiasa ity arina maitso ity. Manodidina ny 20 kg eo ny gony iray amin’izany. Raha ho an’ny trano fisakafoana iray nanontaniana kosa, nandany arina tsotra 30 gony isam-bolana izy ireo teo aloha. Nihena ho 14 gony isam-bolana izany ankehitriny, noho ny fampiasana arina ekolojika.
Miteraka olana ny haratsian’ny toetr’andro
Mandalo dingana maro ny asa fanodinana sy famokarana ny arina ekolojika. Angonina ny akora ampiasaina, izay safidian’ny mpamokatra. Totoina atao malemy tsara ary avy eo sivanina. Andrahoina amin’ny vilany mandritra ny 30 minitra eo ny koba mangahazo (fecule). Afangaro amin’ny vovo-tsaribao izany rehefa masaka, ary ampiana sira vaingany. Mba hahatsara ny vokatra. Volavolaina hahazo endrika izay tiana avy eo ary hamainina tsara mba ho azo ampiasaina tsara. “Miandry fotoana kely ny fanamainana ny arina vita, miankina betsaka amin’ny toetry ny andro izany”, hoy hatrany i Miandrisoa Andrinirina, tale ara-barotra eo anivon’ny orinasa mpamokatra arina vanja ao amin’ny Mada ecolojy.
Fandrehetana ny arina ekolojika
Tsy mitovy amin’ny fampiasana arina tsotra mahazatra ny arina maitso. Anisan’ny mampiavaka azy ny tsy maintsy ampiasana ny makaraka vita amin’ny “fer 6”, raha ny fanazavana voaray hatrany. Ilaina be ny rivotra mba hampiaina ny afo tsara ka anton’izany. Mila kororohina tsara ihany koa ny afo mba hampiala ny lavenona. Fomba tsotra tsara atao ny mandrehitra arina tsotra raha mbola tsy zatra. Rehefa mahazo rehitra tsara izany vao ampiana arina ekolojika amin’izay.
Nanatontosa : Mino
Tafapetraka omaly, eo amin’ny toeran’ny ben’ny Tanànan’i Mahajanga I, i Heriniaina Tia Solofomanga. Olom-panjakana maro no tonga nanatrika ny lanonana tany an-toerana.
Notontosaina ny sabotsy teo, tao an-drenivohitr’i Boeny, ny lanonana manokana nametrahana ny ben’ny Tanànan’i Mahajanga I, i Heriniaina Tia Solofomanga na i Maire Daddy. Nitarika ny lanonana, tamin’izany, i Marson Moustapha Abdulah, minisitry ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS) sady ray mpiahy ity faritra ity. “Ilaina ny manambatra ny hery, mba hahafahana mametraka ny tena asa fampandrosoana ho an’ny tanàna”, hoy ny minisitry ny MJS, nandritra ny anjaram-pitenenany.
Nomarihiny fa maro ny andraikitra miandry sy mbola hatao amin’ny tanànan’i Mahajanga. Anisan’izany ny fametrahana ny toby famokarana angovo azo avy amin’ny herin’ny masoandro, “Parc solaire”, ny fanamboaran-dalana izay efa mizotra amin’izao fotoana. Tonga nanatrika ity lanonana ity koa ireo loholona, minisitra maro avy amin’ny governemanta, ny governora, ireo lehiben’ny prefektiora sy distrika, ary ben’ny Tanàna maro.
Mialoha ity hetsika ity, niaraka nidina ifotony, nijery ny toerana hametrahana ilay toby famokarana angovo azo havaozina na “Parc solaire”, ny minisitry ny MJS sy ny sekreteram-panjakana misahana ny Tanàna vaovao sy ny toeram-ponenana, ny zoma lasa teo. Hisy ny fiaraha-miasa amin’ny minisiteran’ny Indostria sy ny varotra, mba hijerena akaiky ny tetikasan’ny filohan’ny Repoblika, mifandraika amin’
izany any amin’ny faritra Boeny.
F.R
Miisa 64 ny fiofanana momba ny tetikasa « Jumelage SPS », novatsian’ny Vondrona eoropeanina (UE) vola, nandritra ny roa taona sy tapany. Tetikasa fiofanana ho an’ny teknisianina nifantoka tamin’ny fifehezana ny Fenitra ara-pahasalamana sy fahadiovana (SPS) ny vokatra ara-pamokarana sy ara-tsakafo. Miara-miombona antoka amin’ny fanatanterahana azy i Frantsa, Italia ary Madagasikara.
Nihena 50% ny vokatra letisia teto Madagasikara ho an’ny taom-pambolena 2024, araka ny tombana nataon’ny foibe CTHT Toamasina. Antony, tsy ampy ny rotsakorana, nandritra ny fotoana tokony haha matoy ny voa. Manodidina ny 80 000 t isan-taona ny vokatra letisia eto Madagasikara, saingy io nihena io, izany hoe, tombanana ho 40 000 t ny taona 2024. Manodidina ny 18 000 t kosa ny fanondrana any ivelany.
Misokatra ny fisoratana anarana ho an’izay handray anjara amin’ny ITM 2025, hetsika iraisam-pirenena ho an’ny fizahantany. Manomboka ny 20 febroary ny fisokafan’ny fisoratana anarana, fa ny 17, ny 18 ary ny 19 febroary kosa ny famandrihana ny toerana tiana hosafidina. Misy koa ny fiantsoana ny orinasa liana hikarakara ny ITM, ka misy fivoriana atao ny 18 febroary amin’ny 3 ora tolakandro, ao amin’ny biraon’ny ONTM Antsahavola.
Mandeha ny fampidirana herinaratra amin’ny tontolo ambanivohitra. Toerana roa no nisitraka angovo azo havaozina, jiro azo avy amin’ny herin’ny masoandro, tato anatin’ny herinandro. Tafapetraka ny 14 feboary 2025 teo, ny fotodrafitrasa any amin’ny kaominina Lokomby, distrika Manakara, faritra Fitovinany. Tobim-pamokarana herinaratra avy amin’ny masoandro manana tanjaka 17,28 kWC. Mahatratra 68 kWh ny tanjaky ny bateria Lithium mitahiry ny herinaratra, raha 20 kVA ny tanjaky ny mpihary herinaratra. Miisa 4 292 ny mponina misitraka herin-jiro tontolo andro sy alina.
Tafapetraka ny 7 febroary teo koa ny any amin’ny kaominina Andilanatoby, distrika Ambatondrazaka, faritra Alaotra Mangoro. Manana tanjaka 33 kWc, ahitana bateria mitahiry herinaratra 82 kWh, ka miisa 4 820 ny mponina misitraka azy ny 24 ora/24.
Hampitomboina avo roa heny
Tafiditra ao anatin’ny Politika ankapoben’ny fanjakana (PGE) ny hampitomboana avo roa heny ny tahan’ny tokantrano misitraka herinaratra hatramin’ny taona 2030. Misy ny fiaraha-miasany amin’ny tsy miankina (3P). Toy ny Antokon-draharaha fampiroboroboana ny herinaratra any ambanivohitra (Ader) eo ambany fiahian’ny minisiteran’ny Angovo sy ny akoranafo (MEH) ary ny fandaharanasa WeLight Madagasikara, vatsian’ny Tahirim-bola norveziana Norfund. Nanomboka ny taona 2018 ary miisa 100 ny tanàna ho vatsiana jiro.
Njaka A.
Natao ny 14 febroary teo, teny Ankadilalana, fokontany Ambatomirahavavy, kaominina Ampanotokana, ny fambolen-kazo 2025 ho an’ny fianakaviamben’ny minisiteran’ny Asa vaventy (MTP) sy ny rantsamangaikany. Nitarika ny hetsika ny minisitra Rafidison Richard Théodore, niaraka tamin’ny mpiara-miasa aminy. Nandray anjara koa ny solontena avy amin’ny minisiteran’ny Tontolo iainana (Medd). Natao izany, araka ny vinan’ny Filoham-pirenena ho fanamaitsoana an’i Madagasikara.
Miisa 2 000 ny zana-kazo voavoly, tamina velarantany 2 ha. Nahitana Acacia, kininina « Eucalyptus citriodora » sy « Eucalyptus robusta » ary hazo fihinam-boa ireo novolena. Nanamafy ny minisitra Rafidison Richard Théodore fa vita ny adidy masina ho an’ny tanindrazana, sady nametraka lova ho an’ny taranaka. Nanome toky ny vondron’olona ifotony, ny fokonolona any Ampanotokana, fa hanara-maso sy hiaro ny zana-kazo amin’ny doro tanety. Tsiahivina fa lohahevitra amin’ity taom-pambolen-kazo 2025 ity ny hoe, « Ny ala, antoky ny rano sy ny angovo ».
Njaka A.
Hifantoka tanteraka any amin’ity resaka Kianja Barea ity ny sain’ny mpankafy baolina kitra, mandritra ity faran’ny herinandro ity. Efa vita avokoa ny asa nataon’ireo Inspecteur roa lahy avy amin’ny Caf, i Diabete Zakarihya, sy i Craig Ian William, nitsirika ny kianja teto an-toerana.
Hatreto, tsy mbola misy ny feo mandeha na nahazo fankatoavana ny kianja na tsia, fa raha ny filazan’izy mirahalahy ireo no dinihina, azo heverina fa ambony ihany ny fanantenana ho an’ny Malagasy. Marihina, efa vita avokoa ireo singa valo notakin’ny Caf, saingy misy ireo zavatra vitsy mbola tokony hatsaraina.
Zava-dehibe ho an’ny ekipa nasionaly sy ny Federasiona malagasin’ny baolina kitra (FMF) ary ny fanjakana ity raharaha ity. Raha mahazo valiny tsara ny FMF, afaka mandray lalao iraisam-pirenena amin’izay ny Kianja, izay mahazaka mpijery maherin’ny iray alina. Ampahafantarina fa ny volana marsa ho avy izao, hifandona amin’i Centrafrique, any ivelany, ny Barea de Madagascar. Aorian’ io, handray an’i Ghana. Fifanandrinana izay tafiditra amin’ny fiadiana ny tapakila hiatrehina ny fifaninanana maneran-tany “Mondial 2026”, hatao any Meksika sy Etazonia.
Hirarian’ny maro ny mba hiverenan’ny fijerena ireo lalaon’ny Barea eto an-tanindrazana
Fitia Randria
Hotanterahina amin’ity faran’ny herinandro ity ny andro fahatelon’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja baolina kitra, « World Cola PFL ». Maro ny fihaonana handeha amin’io fotoana io, saingy ho toy ny famaranana ny fifanandrinan’ny Avenir Ste Anne sy ny CFFA Andoharanofotsy. Hatao etsy amin’ny Kianja Elgeco Plus, By-pass izany, rahampitso.
Nahemotra amin’ny volana marsa indray ny fifaninanana Badminton, natao hanokafana ny taom-pilalaovana 2025, araka ny vaovao nampitain’ny avy eo anivon’ny Federasiona malagasin’ny Badminton. Tsiahivina fa tokony ho notontosaina tetsy Mahamasina, tamin’ity volana febroary ity, izany.
Misaona ny tontolon’ny baolina kitra any Mahajanga, amin’izao fotoana izao. Nodimandry, afakomaly, i Robinson Jean na i Golibe, izay lehiben’ny seksiona ao Mahajanga 1 teo aloha. Efa mpitsara iraisam-pirenena izy, ary efa filohan’ny kaomisionina mpitsara CRA tao Boeny ihany koa. Ny gazety Taratra dia mirary fiononana feno ho an’ny fianakaviany.
Mpilalao mianadahy no hiatrika ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja tenisy, ho an’ny sokajy zandriny U14, hatao any Kenya, ny 19 hatramin’ny 23 febroary ho avy izao. I Matei Eliana, vehivavy mpilalao sy i Ny Avo, lehilahy mpanao tenisy, no misolo tena an’i Madagasikara amin’izany.
Tontosa omaly, tany Aix-en-Provence France, ny antsapaka amin’ny famaranana lehibe taranja tsipy kanetibe, « Passion pétanque française (PPF 2025) ». Nozaraina ao anaty vondrona efatra ireo ekipa 16. Fantatra fa tafaraka ao amin’ny vondrona faharoa ny ekipa misy ireo frantsay, i Dylan Rocher sy ny an’i Quintais ary i Montoro, sy ny ekipa malagasy faharoa, misy an’i Racle sy i Nanou ary i Tselonina. Ambaran’ny rehetra fa sokajin’ny fahafatesana izy ity.
Ny ekipa malagasy voalohany, ahitana an’i Zigle sy i Tiana kely ary i Baloty kosa ao amin’ny sokajy fahefatra, misy ny ekipan’i Petit-Jean ary i Monros sy i Santini. Tsiahivina fa hanomboka anio, ao amin’ny Kianja Aix-en-Provence, izany ka hifanintsana ireo ekipa 4 ao anaty vondrona. Tafita amin’ny ampahefa-dalana izay mahazo fandresena roa. Manao lalao sakana miady ny toerana faharoa, ireo ekipa resy. Tontosaina anio folakandro ny dingana ampahefa-dalana ary rahampitso alahady ny manasa-dalana sy ny famaranana. Andrasan’ny rehetra fatratra ny fifanandrinana eo amin’i Rocher sy i Racle, izay samy niatrika ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany 2024 teo.
Tompondaka
Hitora-jofo ny Kianja Makis Andohatapenaka, amin’ity faran’ny herinandro ity. Ho fantatra eo izay ekipa tafita amin’ny lalao sakana “XXL Top 12”. Anisan’ny fihaonana andrasan’ny rehetra ny donan’ny Tam Anosibe sy ny TFMA (Boaikely manohitra).
Hotanterahina rahampitso alahady, eny amin’ny Kianja Makis Andohatapenaka, ny lalao sakana, hiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja rugby na “XXL Top 12”. Ho fantatra eo ireo ekipa roa hiatrika ny manasa-dalana, amin’izany. Goavana avokoa ny fihaonana, saingy ny tena mahaliana ny maro dia ny fifanandrinan’ny samy kartie, hifandonan’ny Tam Anosibe sy ny TFMA Ankasina (Boaikely manohitra). Ho toy ny famaranana kely mihitsy ny fihaonan’ny roa tonta amin’ity. Fileovana samy manana ny maha izy azy ary diso mifankahay tsara ry zalahy.
Tsy vao izao akory no nidona ny andaniny sy ny ankilany fa efa hatramin’izany, saingy raha ny fihaonana farany teo amin’izy ireo, hanala vela ry zalahy Ankasina. Samy manana ny paikadiny izy ireo. Milalao ao anaty “avant” ny Tam, raha miainga amin’ny tolotolotra haingam-pandeha kosa ny Boaikely manohitra. Samy manana mpilalao tanora sy matanjaka ka ho resy izay ratsy fiomanana sy tsy mitandrina eo amin’ny fahadisoana kely madinidinika.
Hafana vay ihany koa ny an’ny TFA Anatihazo (Pilokely) sy ny Uscar (Kaominina Antananarivo Renivohitra). Raha ny lalao farany nifanandrinan’ny roa tonta, nivoaka ho mpandresy ny kaominina. Eto izany no hanao valinady ry zareo Anatihazo.
Mialoha ireo fihaonana ireo ny lalao sakana, hijanonana ao amin’ny “Top 12”. Hiady ny tapakila amin’izany ny UASC Cheminots sy ny 3FAI Ambalavao Isotry.
Hanokatra ny fihaonana rehetra amin’ny alahady ny lalao famaranana D2, vehivavy, hikatrohan’ny UASC Cheminots sy ny FTVL (Lalamaty). Tsiahivina fa efa samy tafita ao amin’ny D1 ny roa tonta amin’ny taom-pilalaovana manaraka.
Tompondaka
Ahina tanteraka ny mety hoavin’ny zanak’i Toamasina. Tsy mandeha amin’ny tokony ho izy ny fanabeazana any an-tsekoly sy ny fitaizana miainga avy any an-tokantrano ka manamora ny fandairan’ny fomba fibeazana an-dalambe, anjakan’ny asa ratsy. Ny tolakandron’ny alakamisy 13 febroary teo, tokony ho tamin’ny 5 ora sy 55 minitra, raha iny hamonjy fianarana fanampiny, “cours”, miditra amin’ny 6 ora hariva iny ity zanaka mpanao gazety ity. Nandalo ny lalantany miditra ambadiky ny biraon’ny Firaisana Tanambao fahadimy sy sekoly tsy miankina iray mivoaka ery amin’ny fitsinjarana solika, eo amin’ny fiantsonan’ny taksiborosy Tanambao fahadimy. Nosakanana andian-jatovo mbola mpianatra teo izy, nalain’ ireto mpanao asa ratsy ireto an-keriny ny firavaka volafotsy teny amin’ny tanany havia, mbola niezaka hisintona ny kitapo teny an-damosiny koa ireo no nandalo ny namany hafa ka niezaka niaro azy. Saika hamoaka hazo tany anaty akanjo ireo andian-jatovo mpanao herisetra. Tafatsoaka izy roa lahy ka teny amin’ny fivarotan-tsolika vao afaka niantso ny ray aman-dreniny fa nisy nanao herisetra sy nandroba.
Tonga teny an-toerana, noho izany, ny vatatenan’ ilay mpanao gazety nijery ifotony ny raharaha fa saingy efa tsy hita teo ireo andiana mpianatra manao asan-jiolahy.
Tandindomin-doza
Amin’ny akapobeny, tandindomin-doza tanteraka ny hoavin’ny mpianatra sy ny fandriampahalemana raha izao no tsy voafehy ary ahina ny hisian’ny “foroche” eto tahaka ny nitranga tany amin’ny faritra hafa teto. Zava-doza izany rehetra izany. Manana andraikitra ny ray aman-dreny sy ny sekoly na koa ny fanabeazam-pirenena ny fitandroana ny filaminana manoloana ny firongatry ny ankizy tsy ampy taona efa miroso amin’ny asan-jiolahy.
Sajo
Clôturé cette semaine, le programme régional d’appui à la sécurité alimentaire et nutritionnelle dans l’océan Indien (Sanoi), a joué un rôle décisif dans la lutte contre la malnutrition à Madagascar. Parmi les projets mis en œuvre, «Mifampibaby», soutenu par Action contre la Faim qui vise spécifiquement à combattre la malnutrition chez les enfants de moins de cinq ans et les femmes enceintes.
L’association Mifampibaby, partenaire du programme, accompagne surtout les exploitants agricoles afin qu’ils puissent améliorer leurs rendements et diversifier les cultures. Ce soutien est crucial dans une région où l’érosion met en péril la viabilité de certaines exploitations.
Lors de l’atelier de présentation des résultats du projet hier à l’hôtel Ibis Antananarivo, Reine Rasoamiaramanana, coordinatrice Terrain chez Action contre la Faim, précise que «nous travaillons sur la prévention de la malnutrition, en formant les acteurs locaux et en sensibilisant les familles aux bonnes pratiques alimentaires. Parallèlement, nous soutenons des initiatives d’agriculture durable pour améliorer l’accès à des aliments nutritifs».
Mifampibaby ne se contente pas de répondre aux besoins immédiats en matière de nutrition, mais s’engage également dans la prévention et la formation des communautés locales. Les agents de santé, formés interviennent surtout dans la prise en charge des cas de malnutrition aiguë, particulièrement dans les zones les plus vulnérables.
Ce projet et l’ensemble du programme Sanoi mettent l’accent sur l’autonomie des communautés rurales. Un objectif essentiel pour pérenniser les efforts de lutte contre la malnutrition et une agriculture durable.
Arh.
Gros coup des filets du Bianco dans une affaire de détournement de fonds de pension, d’un montant de 720 millions d’ariary, au sein du ministère de l’Economie et des Finances. Six agents de l’Etat dont un chef de service, seront sur les bancs des accusés. Leurs complices : des faux pensionnaires et un informaticien s’exposent aussi à une condamnation pénale évidente. Ils ne vont pas s’en tirer à bon compte.
Pendant près de trois ans, à partir de 2022, ils ont volé dans la caisse de l’Etat, une véritable corne d’abondance, sans être inquiétés. Et à travers leur mode opératoire bien rôdé, qui consiste à pirater le logiciel d’Application unique de gestion uniforme des ressources humaines de l’Etat (Augure), en y inscrivant des faux pensionnaires, au cœur même du système, ce réseau n’a pas eu l’intention de s’arrêter, au contraire, pérenniser ces détournements juteux. Mais un soupçon avéré a contribué à révéler au grand jour leur fraude, qui aurait dû être détectée et évitée à l’avance si des contrôles systématiques de la sécurisation de fonds de pension avaient été effectués.
Parfois, les agents de l’Etat détourneurs et corrompus, profitent des défaillances de l’administration ou des dysfonctionnements administratifs, pour se servir dans la caisse de l’Etat.
Même s’ils sont encore présumés innocents, leur sort semble déjà scellé. Il y a des éléments de preuve suffisants, pour les mettre derrière les barreaux pendant des années. Ils ont été pris la main dans le sac, comme on dit. Les investigations menées ont permis au Bianco de constituer un dossier solide. Ils vont comparaître pour recel de détournement de fonds, de corruption, d’association de malfaiteurs…
En tout cas, l’opinion s’attend déjà à une justice impitoyable pour les juger coupables de toutes les charges qui pèsent contre eux. Des peines d’emprisonnement sont requis. Et tolérance zéro et sanction sévère exemplaire. Il faut attaquer le problème à la racine.
JR.
Le ministre de la Décentralisation et de l’aménagement du territoire a reçu hier à son bureau à Anosy, une délégation du Programme des Nations unies pour le développement (Pnud) dirigée par Dr Edward A. Christow, représentant résident à Madagascar. Une occasion de faire le point sur l’avancement des projets en cours soutenus par le Pnud et d’explorer les perspectives de collaboration en matière de gouvernance territoriale et de développement durable.
Les deux parties ont réaffirmé leur engagement commun en faveur du renforcement de la gouvernance locale, de la résilience des territoires et du développement durable à Madagascar. Parmi les projets passés en revue, l’Appui institutionnel pour l’efficacité de la décentralisation (AIED), axé sur le renforcement des capacités des institutions afin d’assurer une gouvernance locale, avec la participation citoyenne dans les régions Analamanga, Atsimo Andrefana, Androy et Anosy.
A citer aussi, le Programme Rindra/Pnud visant à améliorer la gouvernance et le cadre institutionnel, garant d’un développement plus inclusif et équitable, au même titre que Landja qui promeut le développement agricole durable et la sécurité alimentaire, ainsi que Mahasaky, qui priorise une pêche durable et une gestion responsable des ressources marines.
En matière de renforcement d’une paix inclusive et durable dans le massif de l’Andriry, le projet Milamy consiste à favoriser un dialogue communautaire, nécessaire à la cohésion sociale.
Dans le même registre, une délégation de l’Economic development board of Madagascar (EDBM), dirigée par son président du conseil d’administration
Joël Randriamandranto, a rendu visite à Naina Andriantsitohaina. Renforcer l’attractivité de Madagascar pour attirer des investissements, a été au centre des échanges, ainsi que les modalités de collaboration dans le domaine de sécurisation foncière, d’aménagement du territoire et du développement économique local.
F.M
Les éléments de la brigade de gendarmerie de Manambondro épaulés par le fokonolona, ont réussi à neutraliser un présumé voleur d’organes et d’ossements humains, et capturer deux autres, dans la nuit de mercredi à Vangaindrano. Cela faisait suite à un piège tendu au terme des investigations menées depuis fin 2024.
La gendarmerie a obtenu des renseignements émanant des informateurs de huit communes de ce district, que le réseau disposait d’ossements et yeux humains. Elle a alors mis en place des stratégies et donné rendez-vous aux six membres du réseau, pour un soi-disant échange de butin contre de l’argent.
L’affrontement qui s’en est suivi, dans l’ombre, n’a pourtant pas permis aux gendarmes et au fokonolona de mettre la main sur l’ensemble des membres de la bande munis de sabres. Par contre, sept sacs contenant 779 ossements et 24 yeux ont été saisis durant cette opération, en plus de deux longs couteaux et deux cellulaires. La brigade de Manambondro poursuit les recherches des fugitifs.
LR