19 septambra 2025

Les Nouvelles - ven, 09/19/2025 - 07:57

Catégories: National

Tir en l’air du 19 septembre 2025

Les Nouvelles - ven, 09/19/2025 - 07:57

Catégories: National

Petites industries: l’autonomie énergétique comme condition de survie

Les Nouvelles - ven, 09/19/2025 - 07:56

Les coupures incessantes d’électricité fragilisent les petites industries malgaches. Kevin Arisoa, producteur de jus de fruits à Itaosy, raconte comment il tente de sauver son activité en misant sur des solutions alternatives comme le biogaz.

Produire localement s’avère bien plus difficile qu’on ne l’imagine. Kevin Arisoa en a fait l’expérience depuis son entrée dans l’agroalimentaire. Dans son atelier d’Itaosy, il fabrique artisanalement près de 600 bouteilles de jus de fruits par jour. Lorsqu’il lance son activité en 2021, les coupures d’électricité surviennent principalement entre août et décembre. Depuis 2023, elles se répètent désormais tout au long de l’année.
Malgré ce contexte, Kevin Arisoa poursuit son rêve : proposer des jus de fruits naturels. Son ambition dépasse la simple vente locale : il veut faire connaître à l’international la qualité des boissons malgaches. Pour accroître sa production, l’entrepreneur investit dans une ligne de fabrication de jus. Grâce à cet équipement, sa capacité double, passant de 600 à 1.200 bouteilles par jour. Mais son objectif est vite compromis. Les coupures de courant réduisent sa production quotidienne à seulement 800 ou 1.000 bouteilles.

“Nous nous étions battus pour passer de l’artisanal à une mini-industrie, mais à cause des coupures, nous sommes contraints de revenir en arrière”, confie-t-il. Faute d’électricité, il reprend régulièrement la fabrication manuelle, ce qui grignote une partie de ses bénéfices. Malgré tout, il parvient à recruter quelques employés pour l’épauler.

Face à cette situation, Kevin Arisoa se tourne vers l’autonomie énergétique. “Certains me conseillent de passer au solaire, mais avec le chiffre d’affaires d’une petite industrie, l’investissement reste trop lourd. Mon dernier projet est plutôt de me tourner vers le biogaz”, explique-t-il. Son raisonnement est simple : l’activité génère en permanence des déchets, tout comme la population environnante, prête à collaborer. Après plusieurs calculs, il est convaincu que le biogaz pourrait couvrir ses besoins en énergie. “Nous travaillons actuellement sur cette piste”, affirme-t-il.

Au-delà de son propre parcours, Kevin Arisoa adresse un conseil aux autres acteurs économiques : “Qu’elles soient industrielles ou non, les entreprises doivent adopter des solutions adaptées à leur réalité. Si vous êtes une entreprise high-tech et que votre principal besoin est l’électricité, tournez-vous vers le solaire. Cherchez toujours des moyens de vous en sortir, et surtout, n’abandonnez pas.”

Nambinina Jaozara

Catégories: National

Tissage traditionnel et économie durable: L’engagement de Natacha Herisoalalao Rê Letourneau

Les Nouvelles - ven, 09/19/2025 - 07:56

Natacha Herisoalalao Rê Letourneau est une consultante-formatrice et coach en gestion organisationnelle, à Madagascar et à La Réunion. Depuis quelques années, elle endosse un autre rôle, celui d’auteur. Rencontre.

En quoi les services de coaching que vous proposez aux entreprises consistent-ils ?
Depuis une dizaine d’années, j’accompagne surtout des petites structures, souvent familiales, qui rencontrent des difficultés au moment de grandir, notamment dans les recrutements, la structuration, et la vision à long terme. Mon rôle est de les aider à organiser leurs idées, clarifier leur vision et croître sereinement.

Vous avez aussi une autre facette de votre parcours, liée au tissage. Pouvez-vous nous en parler ?
Oui, avant d’être consultante, j’ai été connue sous mon nom de jeune fille, Natacha Rê. Pendant une dizaine d’années, j’ai dirigé un atelier de tissage et de transformation de la soie malgache. J’y suis entrée un peu par hasard, mais surtout par passion. Dès l’an 2000, j’ai été formée grâce à un programme qui valorisait la soie malgache. On y apprenait l’élevage des vers à soie, le filage, et tout ce qui concernait cet univers.

Dans la foulée, j’ai créé mon atelier qui a connu une belle notoriété, surtout auprès des touristes. Sous le concept “Vivre avec l’artisan”, il combinait maison d’hôtes et atelier de tissage. C’était devenu un passage obligé à Antananarivo. Il a été référencé par le Guide du Routard et le Petit Futé. Pendant longtemps, des groupes organisés venaient régulièrement visiter et acheter. Malheureusement, j’ai dû arrêter après l’accident de mon fils, qui nécessitait des soins intensifs à La Réunion. Je suis finalement revenue à Madagascar en 2019.

Vous avez publié un premier livre en 2015. Comment ce projet est-il né ?
Ce livre était au départ un ouvrage didactique, pensé comme support pédagogique pour l’école de tissage que j’avais créée. C’était le premier ouvrage consacré au tissage traditionnel malgache. Il avait une valeur patrimoniale (…). Aujourd’hui, le livre est introuvable. Seules quelques personnes en possèdent encore un exemplaire, sinon il faut aller à la Bibliothèque nationale. C’est dommage qu’un patrimoine puisse disparaître alors que dans le monde entier, les savoir-faire traditionnels sont jalousement conservés et valorisés.

Qu’est-ce qui vous a poussée à reprendre ce projet sous une nouvelle forme ?
Quand j’ai découvert l’appel à projets de la Commission de l’océan Indien (COI) sur la conservation du patrimoine avec une dimension numérique, je me suis dit que c’était l’occasion. Le numérique permet de graver ce savoir-faire à jamais. Cela permet de le rendre accessible gratuitement, et de le protéger des pertes ou de la destruction. Ce savoir-faire n’est pas ma propriété. En effet, je ne fais que le transmettre aux générations futures. Mon double profil de technicienne et de formatrice m’a permis de formaliser chaque geste en méthode, afin que tout cela ne disparaisse pas.

Quelles ont été les principales difficultés rencontrées pour cette nouvelle édition ?
Au départ, je m’étais donné six mois. J’ai pu faire la partie terrain en quatre mois durant lesquels je suis allée rencontrer des tisserandes dans plusieurs régions, voir leurs méthodes et leurs conditions de travail. Mais j’ai constaté que leur nombre avait énormément diminué. Il y a vingt ans, nous étions environ 10.000 acteurs dans l’univers de la soie (éleveurs, fileurs, tisserands…). Aujourd’hui, nous sommes très loin de ce chiffre.

La partie la plus compliquée a été l’écriture et l’édition. Comme c’est une autoédition numérique, j’ai dû me former en ligne, donc apprendre et persévérer. C’était long et difficile, mais indispensable pour aboutir.

Que mettez-vous en avant dans cette nouvelle version ?
Si dans la première édition, je m’étais concentrée sur le tissage malgache. Dans cette deuxième édition, j’ai voulu mettre en parallèle le tissage malgache et le tissage andin du Pérou. Les deux techniques présentent des similitudes et des différences intéressantes. Cela permet de montrer que, malgré la modernité et l’industrialisation, certains pays conservent encore ces traditions dans leur vie quotidienne.

Quel message souhaitez-vous transmettre à travers ce livre ?
Je suis convaincue que préserver notre culture, c’est préserver notre identité. Malgré la modernité, il est crucial que les jeunes connaissent leur histoire et leurs racines. Tradition et modernité ne sont pas incompatibles, elles peuvent être réconciliées. De plus, la valorisation de ces savoir-faire peut aussi contribuer au développement touristique.

Mais il y a urgence ! Le tissage traditionnel malgache est indissociable de la soie sauvage de Madagascar qui est une richesse unique au monde. Malheureusement, on trouve de plus en plus de contrefaçons sur les marchés, et il devient difficile de reconnaître la véritable soie. De plus, l’espèce de papillon à l’origine de cette soie dépend d’une forêt spécifique, la tapia, aujourd’hui menacée par les feux et les pesticides. C’est tout un écosystème et un patrimoine qui sont en danger.

Qu’espérez-vous avec ce livre ?
J’espère d’abord sensibiliser. Mon objectif est que ce patrimoine ne disparaisse pas et que les générations futures puissent en hériter. Je voulais aussi interpeller les institutions. C’est la raison pour laquelle, j’ai demandé au ministre de l’Environnement, à Max Andonirina Fontaine, de préfacer l’ouvrage. Je suis heureuse qu’il ait accepté, car son ministère peut jouer un rôle clé dans cette préservation. Je suis rassurée de voir que mon message a été entendu. Si ce livre peut contribuer à prévenir plutôt qu’à guérir, et à alerter sur l’urgence de protéger nos traditions, alors ma mission est remplie.

Tiana Ramanoelina

Catégories: National

Tsipy kanetibe – «Mondiaux 2025» : Firenena 40 mahery hiady izay ho lohany

Les Nouvelles - jeu, 09/18/2025 - 07:45

Hanomboka anio, any Rome, Italie, ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany amin’ny taranja tsipy kanetibe. Fihaonana natokana ho an’ olon-tokana lahy sy vavy, olon-droa lehilahy sy vehivavy, ary lalao ho an’olon-droa vehivavy sy lehilahy miaraka. Firenena mahatratra hatrany amin’ny 40 no hiady ho lohany amin’izany ka anisan’ireo manana solontena amin’ity i Madagasikara. Raha tsiahivina, hiaro ny voninahi-pirenena eo amin’ny olon-tokana, i Baloty, ho an’ny lehilahy, ary i Tita, eo amin’ny vehivavy. Baloty sy i Lova ho an’ny olon-droa, lehilahy, ary Fana sy i Tita, eo amin’ny ve­hivavy. Lova sy i Fana kosa no eo amin’ny ekipa lahy sy vavy miaraka.
Ankoatra izay, hiverina hifaninana amin’ity fihaonana an-tampony ity ihany koa ry zareo Thaïlande, taorian’ny sazy tsy fahazoan’izy ireo niatrika izany, tamin’ny taon-dasa. Hangotraka ny fihaonana satria hilalao ao an-tananany, i Diego Rizzi, ilay tompondaka maneran-tany 2024, ho an’olon-telo miaraka. Hiaro ny anaram-boninahiny ihany koa ilay fran­tsay, i Dylan Rocher.
Raha ny fandaharam-po­toana ho an’ity andro voalohany ity. Hisantatra izany ny fihodinana voalohany ho an’olon-tokana, vehivavy. Arahin’ny fifanintsanana ho an’olon-droa, lehilahy. Aorian’izay vao hatao ny lanonam-panoka­fana. Hitohy amin’ny olon-droa, vehivavy, sy ny olon-tokana, lehilahy, sy ny olon-droa lahy sy vavy miaraka izany avy eo.

Tompondaka

Catégories: National

SOMBIM-BAOVAO

Les Nouvelles - jeu, 09/18/2025 - 07:44

Efa tafakatra 43 ireo nisoratra anarana amin’ ilay fifaninanana “Madagascar International BJJ Open 2025” , taranja Jiu-jitsu breziliana, izay hatao ny 12 ok­tobra izao, ao amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Maha­masina. Misy mpikatroka avy any Dubaï, La Réunion ary avy any Frantsa efa nisoratra anarana amin’ity fifaninanana anisan’ny goavana ity.

Voarara ny maka mpilalao manatevin-daha­rana na “renfort”, mandritra ny fiadiana ny tompondakan’i Madagasikara,taranja volley ball, sokajy “1ère division”, araka ny fitsipika vaovaon’ny fifaninanana,
eo anivon’ny federasionina malagasin’ny volley ball. Fifaninanana hotontosaina ny 20 hatramin’ny 27 septambra ho avy izao, eny amin’ny Kianja mitafo Ankoay Ankorondrano.

Nanainga, omaly, ny delegasionina malagasy hitarika ny fiadiana ny tompondaka maneran-tany, taranja Échecs, sokajy Cadet, hatao any Almaty, Kaza­khstan, ny 18 hatramin’ny 30 septambra izao. Solon­tena roa no hiaro ny voninahi-pirenena malagasy mandritra ity fifaninanana ity, ahitana an-dRazafindrano Raphaël, sokajy latsaky ny 10 taona sy Ramorasata Diary Vetsovetson’Anjomara, sokajy latsaky ny 12 taona. Ny filohan’ny federasionina malagasin’ny taranja “échecs”, Ramalanjaona Andrianatenaina no hitarika ny delegasionina.

Catégories: National

African Parkour Tour : Nihazo an’i Comores ny delegasionina malagasy

Les Nouvelles - jeu, 09/18/2025 - 07:44

Tsy mitsahatra mivelatra ny Traceur Gasy ao anatin’ny fanapariahana ny taranja Parkour eto Madagasikara, eo anivon’ny ranomasimbe Indianina, eto Afrika sy manerana izao tontolo izao. Taorian’ny niatrehana ny « Festival Alefa Parkour » andiany fahefatra izay nahitana fahombiazana, nanainga, omaly, indray ny delegasionina malagasy , ahitana azy 3 mirahalahy: Faliniaina Antonio, Serge Ranaivomanana Serge ary Ranaivomanana Toky. Nihazo an’i Kaomoro izy ireo hiatrika ny « Festival des arts de la rue » izay hotanterahina manomboka anio, hatramin’ny 26 septambra. Tsiahivina fa tetikasan’ny Traceur Gasy tohanan’ny « Institut français de Paris » no naha­fahan’ireto atleta ireto hifampizara traikefa any Kaomoro, tafiditra indrindra ao anatin’ny « African Parkour Tour ». Ho fanohanana ireo mpandraharaha ara-kolontsaina eto Afrika no tanjona amin’ity tetikasa ity. Hampiavaka ny dian’ireto Mala­gasy atleta any Kaomoro ireto ny fiarahana amin’ilay Mala­gasy mpanao Cirque, i Aléa Circus.

Mi.Raz

Catégories: National

Ekipan’ny Elgeco Plus: Naka an’ i Nicolas, Toky Niaina, Gregass ary i Toky

Les Nouvelles - jeu, 09/18/2025 - 07:44

Afaka andro vitsy, hiatrika ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, ho an’ireo klioba ny Elgeco Plus Madagascar. Nanafatra mpilalao maro ity klioba ity hanatevina ny ekipany.

Hanainga anio, ho any Maorisy, ny ekipan’ny Elgeco Plus, hiatrika ny fiadiana ny ho tompondakan’ ny klioba aty Afrika « Ligue des Champions Caf ». Miisa 39 ny delegasionina hihazo any an-toerana, araka ny loharanom-baovao avy eo anivon’ity klioba ity. Amin’ireo mpilalao 23 mandrafitra ny delegasio­nina, miisa efatra ireo mpilalao anatin’ny Barea Chan hanatevina ny ekipa.
Anisan’izany i Toky Niaina, lohalaharan’ny Cosfa, sy i Toky, vodilaharan’ny Fosa Juniors. Eo ihany koa i Nicolas, vodi­laharan’ny Fosa Juniors sy i Micka na i Gregass, irakiraka mpanafika an’ny CFFA Ando­haranofotsy. Ankoatra ireo, misy an’ilay kameroney, Raoul Pafong, ihany koa hanampy ny klioba mandritra ity fifanin­tsanana ity. Araka izany, miisa 11 ny mpilalao tany amin Chan anatin’ny klioba amin’izao. Ankoatra azy efatra miraha­lahy, misy an-dry Toldo, mpian­dry harato, i Tony, i Mamisoa, i Jess, i Tsila, i Onja ary i Manda koa ny ekipan’ny Elgeco Plus de Madagascar.

Noraisin’ny minisitera…

Tsara ny mampahatsiahy fa efa ho roa volana izay ny klioba no nanoman-tena. Ny Silver Strikers FC avy atsy Malawi no hifandona amin’ ireto ekipa malagasy ireto, ny alahady 21 septambra ho avy izao, any Maurice.
Noraisin’ny eo anivon’ny minisiteran’ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), izay tarihin’ny minisitra Moustapha Abdulah Marson, izy ireo, omaly, tetsy Mahamasina. Ampahafantarina ihany fa sambany teo amin’ny tantaran’ ny baolina kitra malagasy no hiatrika ity LDC aty Afrika ity ny Elgeco Plus. Tanjon’izy ireo ny ho tafita amin’ny dingana lavitra amin’izany fifaninanana izany.

Fitia Randria

Catégories: National

Kaominina ambonivohitr’i Toamasina : Nahitana fahombiazana ny fitantanana tao anatin’ny enim-bolana

Les Nouvelles - jeu, 09/18/2025 - 07:43

Efa nahitana ezaka goavana ny fitantanana ny kaominina ambonivohitr’i Toa­­masina tao ana­tin’ny enim-bo­lana, raha ny zava-misy. Maro ny eza­ka vita, toy ny fanaovana fotodrafitrasa sy ny fa­nampiana ny mpiara-belona.

Ambeti-tenin’ny filoham-pirenena malagasy, Ra­joelina Andry, ny filazana fa tsy tokony hisy intsony ny disitrika na kaominina hadino amin’ny fampandrosoana eny itofony. Nataon’ny ben’ny Tanànan’i Toamasina ho vaindohan-draharaha ny fanatrarana izany. Mifanindran-dalana tamin’ny fampielezan-kevitra sy fampanantenana ny vahoakan’i Toamasina, nataony nandritra ny fifidianana farany rahateo koa izany. Enim-bolana izay no nitantanan’ny ben’ny Tanàna An­driafanomezantsoa Alain, na i Zoky Alain, ny kaominina ambonivohitr’i Toamasina. Maro ny ezaka sy zava-bita ary hita fa efa mihoatra ny tanjona notratrarina izany. Tao anatin’ny enim-bolana, efa hita taratra ny maha renivohitra ara-toekaren’i Madaga­sikara an’i Toamasina.
Manome lanja ny tanora sy ny fanatanjahantena ny ben’ny Tanàna sy ireo ekipa mandrafitra ny fiadidian’ny kaominina. Amin’ny ankapobeny, saika tanora avokoa ny mandrafitra ny ekipany. Noho izany, tsy ataony ambanin-javatra ny fikojakojana ny kianja rehetra misy ao an-toerana. Singanina manokana amin’izany ny Kianja manara-penitra ao Mangarano, satria efa voakojakoja ary madio ny toerana, raha oharina tamin’ny teo aloha.
Manana risipo, noho izany, ireo tanora sy zokiolona mpitia fanatanjahantena. Toy izany koa ny fisian’ny kianja mitafo manara-penitra « Are­na », izay vao nohavaozin’ny mpitantana tamin’ny alalan’ny “Elite Communication”, ny sabotsy 13 septambra lasa teo. Nanatrika izany ny minisitra roa. Noporofoin’ny katitakely latsaky ny 12 tao­na, Ascut, teo amin’ny sehatry ny taranja basikety rahateo izany, tamin’ny fandrombahany ny amboaran’i Madaga­si­kara. Nankasitrahin’ny ben’ny Tanàna manokana ny filohan’ny Repoblika, ny Praiminisitra ary ny minisitry ny Tanora sy fanatanjahantena nandritra ny fanolorana ny fotodrafitrasa azo ampiasaina amin’ny hetsika maroloko.

Nanampy ny mponina sahirana
Tsy nodinganin’ny ben’ny Tanàna sy ramatoa vadiny ny maha andro ririnina sy fotoana fampidirana mpianatra ho an’ny taom-pianarana 2025-2026 ity volana ity. Nanatanteraka famorana fao­be nitety firaisana ny ben’ny Tanàna sy ramatoa vadiny. Betsaka ireo tokantrano misedra fahasahiranana ka tsy afaka manao famorana ny zanany. Antony nahatonga azy ireo nanao ny hetsika. Noho izany, maro ireo ankizilahy nisitraka izany sy nahazo kilalao sy mofomamy.
Anatin’ny fampidirana mpi­anatra an-tsekoly izao ny ray aman-dreny. Maro ny fitarainana voaray noho ny hasarotan’ny fiainana, satria tsy manam-bola ny olona. Ma­noloana izany, nanao fitsirihana isam-pokontany ihany koa ny ben’ny Tanàna. Nofante­nana ireo olona tena sahirana ary notolorana fitaovam-pianarana feno. Anisan’ny nisitraka izany ihany koa ny zanaka mpanao gazety 60 isa.
Ankoatra izay, efa afaka mamoaka karama “bon de caisse” roa volana isam-bolana ny eny anivon’ny kaominina. Hanetsemana ny fahataran’ny karaman’ny mpiasa teo aloha no antony anaovana izany. Nampidirina mpiasa raikitra koa ireo mpanao asa an-tselika miisa 235. “Tanjona ny hanampiana azy ireo amin’ny zony”, hoy hatrany ny ben’ny Tanàna.

Fanokafana ny lalam­pasika

Nampiavaka ny fandraisan’ny ben’ny Tanàna ny asany tany am-boalohany ny fandravana ireo trano zary lasa sakana ho an’ny famonjena aina raha misy voina, toy ny haintrano, asan-jiolahy, fiterahana sy ny maro hafa. Ankehitriny, tsy maintsy nosokafana ny lalampasika mba hahafahan’ny fiaran’ny vondrona mpamonjy voina miditra rehefa misy tranga miseho. Toy izany koa ny fiara mpitondra marary ary ny fiaran’ny mpitandro filaminana manara-maso ny tsy fandriampahalemana any an-toerana. Tombony ho an’ny fiarahamonina izany ary ho fanampiana ny mpitandro ny filaminana. Ankoatra izay, mbola nametrahana jiro cobra ihany koa ny lalampasika mba hanazavana ny lalana.
Manoloana ireo rehetra ireo, azo lazaina fa tratra ny tanjon’ny fampanantenana nataon’ity ben’ny Tanàna ity nandritra ny fampielezan-kevitra nataony. “Azo lazaina fa efa mihoatra ny fetra ho an’ny enim-bolana voalohany aza izany », hoy izy.
Etsy ankilany, napetraka ihany koa ny lalàna mifehy ny fahadiovana isan-tokatrano sy ny fokontany tsirairay. Ezaka atao ny samy hanajan’ny tsirairay ny fahadiovan’ny tanàna sy ny manodidina azy. Anisan’ny novelomina ihany koa ny lafiny ara-tontolo iainana. Tanjona ny hahatongavan’ny tanànan’i Toamasina ho maha te hotia sy maha te honina. Eo koa ny hisitrahan’ny mponina ny rivotra madio mba ho antoky ny fahasalamana.

Nanatontosa : Sajo

Catégories: National

Handball – “Can U17” vehivavy: Resin’i Angola ny Akion’i Madagasikara

Les Nouvelles - mer, 09/17/2025 - 07:50

Ratsy fanombohana ny Akion’i Madagasikara eo amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja handball, sokajy zandriny. Niondrika teo anatrehan’i Angola, tamin’ny isa 22 no ho 12, ny tovovavy malagasy. Fihaonana notanterahina omaly, tao amin’ny Kianja Oran Algerie. Nifan­danja ny lalao teo amin’ny roa tonta, saingy nanantombo teo amin’ny fahazarana lalao goavana ny angoley.
Na izany aza, tsy nisy baolina maty nandritra ny 5 mn voalohany. Minitra faha-7, nanokatra ny isa voalohany ny Akion’i Madagasikara, saingy tsy ela ny valin-kafatra ka nosahalain’i Angola izany. Nihoarany mihitsy aza, ka lasa 2 no ho 1. Avy eo nosahalain’ny Malagasy indray. Taorian’io, nitsoaka tsikelikely ny angoley. Nitarika hatrany amin’ny 6 no ho 2 avy eo izy ireo. Niezaka hatrany anefa ry Eulalie sy ny namany ka nihena ho 6 no ho 4 ny isa. Be loatra ny fikoropahana teo amin’ireo Malagasy mpilalao ka verivery foana ny baolina ary nivadika ho valim-panafihana ho an-dry zareo angoley izany. Nitarika tamin’ny isa 13 no ho 7 izy ireo, teo amin’ny fizaram-potoana voalohany.
Tapa-potoana faharoa, ni­e­zaka nanafika ny Akio ka nihena ny elanelan’isa, 13 no ho 9. Na teo aza izany, tsy nahasakana ny angoley tsy hamono baolina. Tsiahivina fa iray vondrona amin’ny Akio, i Nigeria, Tunisia, Kenya, ary i Bénin.

Tompondaka

Catégories: National

SOMBIM-BAOVAO

Les Nouvelles - mer, 09/17/2025 - 07:49

Vonona hanohy ny fifaninanana iraisam-pirenena miandry azy amin’ity taona 2025 ity, ny judokas malagasy, Rasoanaivo Razafy Laura. Ny”Grand Prix de Qingdao 2025″ ny fifaninanana hatrehiny, ny 26 hatramin’ny 28 septambra izao, any Chine. Hatreto, fifaninanana iraisam-pirenena 3 no vitan’i Laura, ary vonona izy ny hanohy izany manomboka amin’ity volana septambra ity. Nampitombo ny fanomanan-tenany i Laura ary manana tanjona ny haka fandresena indray.

Hotanterahina ny faran’ity herinandro ity, eny amin’ny Kianja Barea Mahamasina, ny lalao famaranana amin’ny fiadiana ny tompondakan’ny seksionina Antananarivo Renivohitra, taranja basikety, sokajy Vétérans. Eo amin’ny sokajy vehivavy, hifanandrina ny ekipan’ny ASBM sy ny ekipan’ny PMBC, amin’ny 1 Ora sy 50 minitra tolakandro. Ny ekipan’ny Tia BC sy ny ekipan’ny ASSM/UBT kosa no hihaona, eo amin’ny sokajy lehilahy, amin’ny 3 Ora sy 20 minitra.

Hotontosaina eny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina, ny 12 desambra izao, ny Xtreme “Fight Night”, andiany faharoa, taranja Kick boxing. Fifaninanana karakarain’ny klioban’ny Lion Force, andraisan’ny Malagasy mpikatroka kalaza anjara, toa an-dry Cyborg. Hisy ny alim-pandihizana amin’io fotoana io, izay tafiditra anatin’ny fandaharam-potoana.

Catégories: National

« Muay Thai Tournament 2 » : Hitiliana izay hiatrika ny « Trophée de Choc 2026 »

Les Nouvelles - mer, 09/17/2025 - 07:49

Hotontosaina ny alahady 21 septambra izao, ao amin’ny Kianja mitafon’i Mahamasina, ny andiany faharoa amin’ny « Muay Thai Tournament ». Fifaninanana hitiliana izay hiatrika ny ady iraisam-pirenena, toa ny « Trophée de Choc 2026 ». Ny klioban’ny GISL (Grande île sports loisirs ) no mikarakara izao fifaninanana izao, ahafahana mitily ireo Nak Muay, sokajy A. Nisy ny fampahafantarana ny fizotran’ny fifaninanana, ny faran’ny herinandro teo, teny amin’ny Dune Coffeeshop Ampandrana, izay notarihin’ny klioba mpikarakara sy ny federasionina ary natrehin’ny mpikatroka sy ny klioba mpandray anjara. Nambaran’ny filohan’ny klioban’ny GISL, ny maître Razanajatovo Gildas, fa mbola hisy ny fifaninanana roa hafa aorian’ity amin’ny alahady ity. Any Toamasina ny iray ary hiverina eto Antananarivo ny iray farany, ahafahana mamoaka ny anaran’izay mendrika hiatrika ny fifaninanana iraisam-pirenena. Nanamafy ny filohan’ny federasionina malagasin’ny Muay Thai, Ralotoalizao Hainatiana Gervais, fa misy ny fepetra takina amin’ny fiatrehana fifaninanana iraisam-pirenena, ka anisan’izany ny fandraisana anjara amin’ny fifaninanana maro karakaraina eto an-toerana hitarafana ny lentan’ny mpikatroka iray. Raha ny fandaharam-potoana, hanomboka amin’ny 2 ora tolakandro ny fifaninanana, ny alahady 21 septambra ho avy izao.

Mi.Raz

Catégories: National

Baolina kitra – Cosafa U17 : Nidiram-baolina 13 ny Barea zandriny

Les Nouvelles - mer, 09/17/2025 - 07:49

Nangidy sy navesatra tamin’ny mpitia baolina kitra ny vokatra azon’ny Barea, nandritra ny fifaninanana ho an’ireo firenena aty amin’ny tapany atsimon’i Afrika (Cosafa cup), sokajy U17. Faharesena telo no azo ary nitana ny rambony tao amin’ny vondrona “B” izy ireo.

“Resy lava!” Nosem­banin’ny raho-maintin’ny Barea sokajy U17, ilay fifaliana mavaivay nentin’ny Barea Chan, iray volana lasa izay. Nitolefika tanteraka mantsy ny omby tanora nandritra ny fiadiana ny Cosafa cup, notanterahina tatsy Zimbabwe. Faharesena intelo nisesy tao amin’ny vondrona “B”, ary nitana ny toerana farany ry zareo.
Nidiram-baolina betsaka indrindra, izay miisa 13, nandritra ireo lalao telo nataony izy ireo, raha baolina 3 monja ny mba tafidiny. Raha tsiahivina, resin’i Malawi, tamin’ny isa 3 no ho 1, teo amin’ny andro voalohany. Avy eo nomontsanin’i Afrika Atsimo tamin’ny isa mavesatra 5 no ho 1, ny andro faharoa. Omaly indray, mbola novolosan’i Zambie, tamin’io isa io ihany koa.

Lojika ny faharesena

Rariny sy hitsiny raha toa ireny ny vokatra. Tsy misy ny rafitra ara-dalàna mipetraka ho an’ny sokajy zandriny, eto Madagasikara. Zara fa misy ny fihaonana maharitra ho an’ny taona takin’ny fifaninanana. Vokany, tsy afaka nifantina tany amin’ireo ligim-paritra sasany ny mpanazatra. Mbola olana ny haben’ny vatana ary lesoka goavana ny famonoam-baolina.
Tokony ho fantarina tsara ny lentan’ireo mpilalao mpilaravinahitra antsoina, hanatevina ny Barea. Raha ny fahitana azy, toa tsy maharesy lahatra akory izy ireo raha mitaha amin’ireo zandrikely eto an-toerana.
Inoana sy antenaina fa samy naka lesona tamin’iny Cosafa U17 iny avokoa na ny mpitantana eo anivon’ny federasionina, na ny mpanazatra na ireo mpilalao. Marihina fa ekipam-pirenena ity, ka tsy omena tsiny raha misy ny kihana maro samihafa, any anatin’ireny tambajotran-serasera ireny.
Matetika lasa ala-olana amin’ny vokatra ratsy toy izao matsy ilay teny hoe: “ Fangalana traikefa, sy fitsapana avokoa izy ireny.” Na koa ilay hoe : “Fandraisana anjara no zava-dehibe !” nefa fandrosoana no tadiavina, ary baolina kitra malagasy hisondrotra ambony no vinavinaina sy irina fatratra.

Fitia Randria

Catégories: National

Kaominin’i Bemasoandro : Nahoraka ny fitsenana an-dry Feno, Manda, Antonio, Barea Chan mpilalao

Les Nouvelles - mer, 09/17/2025 - 07:48

Manetriketrika! Noraisina tamin’ny fomba miavaka teny amin’ny kaominina Bema­so­andro ireo mpilalao telo mirahalahy, izay nandrafitra ny Barea, nitondra avo ny voninahi-pirenena, nandritra ny “Chan 2024”.

Ny alahady lasa teo, nafana sady nalaza teny amin’ny kaominina Bemasoandro sy tetsy Itaosy iray manontolo ny fandraisana an’ireo mpilalao telo mirahalahy, i Manda, Feno­hasina Gilles, ary i Antonio, izay samy avy ao amin’ny klioban’ny Ajesaia. Tsiahivina fa nandrafitra ny Barean’i Mada­gasi­kara tamin’ny fiadiana ny tompondakan’i Afrika tsy misy mpilaravinahitra (Chan) farany teo, izy ireo.
Ity hetsika ity izay nokarakarain’ny kaominin’i Bemaso­andro, tarihin’ny ben’ny Ta­nàna, Ranitratsilo Jimmy, sy ny klioban’ny Ajesaia. Teny amin’ny tany malalaka Anosi­ma­sina no nifanome fotoana tamin’ireo mpankafy sy ny vahoaka ny mpilalaon’ny Ba­rea. Nahasarika olona maro ny hetsika nanomboka teo amin’ny fiaingana hatramin’ny fahatongavana. Nisy hatrany ny filaharambe teny an-toerana. Araka ny fanazavana nomen’ny ben’ny Tanàna, nandalo tao Antanivory sy Ambelovatsy, avy eo nihazo ny biraon’ny kaominina, ny diabe nitondra ny Barea.
Tonga teny an-toerana ihany koa, sy nanatanteraka ny filaharambe, ny olona ivelan’ireo kaominina eny Itaosy. “Avy eny Andoharanofotsy ny tenako, faly aho satria nanao ny zava-bita tsara indrindra teto amin’ny firenena izy telo mirahalahy ireo, ka mendrika ny hotsenaina sy ho raisina amin’ny fomba manetriketrika tahaka izao”, hoy i Pierre, mpankafy baolina kitra.

Nomena fankasitrahana
Tao amin’ny kaominin’i Bemasoandro no nomena fankasitrahana manokana i Gilles Fenohasina, Manda Hasina ary Jean Antonio. Nandray azy ireo teny amin’ny Birao mihitsy ireo tomponandraikitra eny an-toerana sy ny lehiben’ny klioba ao amin’ny Ajesaia. Ankoatra ny taratasy fankasitrahana (certificat), nanolotra karatra maitso, ahafahana manao taratasy maimaimpoana ao amin’ny kaominina, ho an’ izy telo miralahy, ny kaominina Bemasoandro.
“Mendrika ny homena voninahitra ireo mpilalaon’ny Barea telo avy aty aminay ireo, satria tamin’iny Chan iny, tena reherahanay tokoa izy ireo. Manome ohatra tsara ho an’ireo tanora aty  aminay izy ireo, ary mbola voaporofo izao fa tena taninketsan’ny mpilalao baolina kitra i Bema­soandro », hoy hatrany ny ben’ny Tanàna.

Mpilalao kalaza tao an-toerana…

Efa maro ireo mpilalao novolavolaina sy lasa mamiratra tao amin’ny ekipam-pirenena Barea tany aloha. Anisan’izany ry Voavy Paulin, Bolida, Abel Anicet, Mamy Gervais, Sedera, El Hadary, ary i Arnaud. Mbola mitohy foana izany, ankehitriny. Ankoatra izay, mangataka ny fitondram-panjakana ihany koa ny eny an-toerana mba hanaovana “gradins” sy “tribunes”, hahafahan’ny mpijery mankafy tsara ny baolina kitra any amin’ity kaominina ity.

Tsara fanomanana ny Disciples FC

Nanatanteraka lalao ara-pirahalahiana teny amin’ny Kianja Taninkatsaka Itaosy, ny ben’ny Tanàna. Nifanandrina tamin’izany, ny Disciples FC Vakinankaratra sy ny Ajesaia. Nivoaka ho mpandresy, 3 no ho 1, tamin’ity fihaonana ity, ny Disciples FC, ary azo lazaina fa tsara fanomanana tanteraka izy ireo. Nilaza ny filoha tomponandraikitry ny klioba Disciples FC, fa efa tafiditra anatin’ny Disciples Tour, izao fihaonana ara-pirahalahiana izao. Tamin’ity lalao ity, saika ireo solofo mpandimby ny zoky avokoa no najoro teny ambony kianja. Samy nilaza ny olona maro teny an-toerana fa manana taninketsa tsara avy ny ekipa roa tonta mpifanandrina saingy nanantombo tamin’ny lalao maro efa nataony ny Disciples FC.

Nanatontosa : Fitia Randria

Catégories: National

Rasoamaromaka Hery : «Tokony hatao laharam-pahamehana ny fiainam-bahoaka»

Les Nouvelles - mar, 09/16/2025 - 07:25

Nanao valandresaka ho an’ny mpanao gazety ny Governoran’ny faritra Analamanga, Rasoamaromaka Hery, omaly, tetsy Ambohidahy. «Ny fitadiavana vahaolana ho an’ny firenena ihany izao no tokony hatao laharam-pahamehana», hoy izy

Nambaran’ny governo­ran’ny faritra Anala­manga, omaly, tetsy amin’ny biraony, Ambohidahy, fa tsy tokony hatao adihevitra amin’izao fotoana izao ny mety hisian’ny taom-piasana fahatelo ho an’ny filoham-pirenena, Rajoelina Andry. «Ho anay manokana, tsy ny resaka mandat fahatelo no atao adihevitra amin’izao fotoana izao fa ny tokony himasoana sy hitadiavana vahaolana dia ny hampilamina ny fiainam-bahoaka», hoy ny governora misahana ny faritra Anala­manga, sady sekretera nasionalin’ny antoko TGV. Anisan’ ny hitadiavana vahaolana ankehitriny ny resaka fahatapahan-jiro, ny rano, ny fianarana, ny fahasalamana, ny tontolon’ny asa, ny lalana ary ny fari-piainan’ny vahoaka…
Nomarihiny hatrany fa efa miezaka manatanteraka sy hita taratra eny rehetra eny ny zavatra ataon’ny filoha. Manaporofo izany, hoy izy, ny fanamboarana ny sekoly, ny teleferika, ny kianja manara-penitra,…

Tsy liana korontana intsony…
Nohamafisiny hatrany fa tsy liana amin’ny resaka ko­rontana intsony ny Malagasy ary tsy vahaolana izany.

«Betsaka ny zava-mi­tranga amin’ny resaka politika. Tsy laharam-pahamehana amin’ny Malagasy intsony ny handeha hanakorontana. Fa raha manana vahaolana isika, aleo izay no haroso», hoy hatrany izy. No­tsiahiviny fa ny asa sy ny zavatra atao ho an’ny firenena ihany no hi­tsarana ny mpitondra.

Fitia Randria

Catégories: National

Fanarenana ny lalam-pirenena faharoa : “Tsy maintsy tonga any an-dRenivohitra ireo milina goavan’ny Jirama”, hoy ny minisitry ny Asa vaventy

Les Nouvelles - mar, 09/16/2025 - 07:25

Nitsidika ny lalam-pirenena faharoa ny minisitry ny Asa vaventy, Rafidison Richard Théodore. Nijery ny fizotran’ ny asa fanamboarana ny lalana sy nanome toromarika an’ireo orinasa mi­andraikitra ity tetikasa ity izy tamin’ izany.

Nanatanteraka fitsidi­hana ara-pomba ofi­sialy ny lalam-pirenena faharoa, manoloana ny asa fanarenana ataon’ireo orinasa nahazo ny tolobidy, ny mini­sitry ny Asa vaventy (MTP), Rafidison Richard Théodore. Teo ihany koa ny fitsirihana ireo tetezana miisa 13, ma­nomboka ao Toamasina ka hatraty Antananarivo, izay ahina tsy hahazaka ireo milina. Misy milanja 90 taonina ny iray amin’ireo fitaovana ireo, ka tsy maintsy nasiana fanamafisana ny lalana holalo­vany ary nofaranana tamin’ny famoriana ireo tomponandraikitry ny orinasa miisa efatra mandray anjara amin’ny fanare­nana izany. Ankoatra ny minisitry ny Asa vaventy, Rafidison Richard Théodore, nanatrika izany ny Tale jeneralin’ny MTP, i Henrie Pierre, sy ireo delegasionina mafonja avy aty Anta­nanarivo.
Momba ireo tetezana in­dray, hita fa efa nohamafisina avokoa izay mety hahina tsy hahazaka ireo milina efa nian­tsona nandritra ny fotoana naharitra ao amin’ny seranan-tsambon’i Toamasina.

Raha tsiahivina, tomba­nana ho 89 taona ny nahavitan’ ny lalam-pirenena faharoa. Fotodrafitrasa izay namboa­rina nandritra ny fanjanahantany, 1930-1936. Efa taty amin’ ny taona 1970-1972, nandritra ny fitondran’ny filoham-pire­nena, Tsiranana Philibert, in­dray no nohavaozina izany. Notohizan’ny fitondran’ny Tete­zamita ara-miaramila an’ny jeneraly Ramanantsoa, ny fanarenana lehibe indrindra. Amin’izao taona 2025 izao indray vao misy fanarenana heverina ho lehibe teo anelanelan’izay, na dia eo aza ny tsy nahafapo ny mpampiasa lalana

Ho nofinofy ny delestazy
ao Antananarivo

Fantatra fa aorian’ny fahatongavan’ireo milina goavana ireo, ho nofinofy sisa ny fahatapahan-jiro mitranga ao an-drenivohitra. Azo antoka, ha­treto, ny fivahan’ny olana amin’ ny herinaratra. Vokatry ny fankatoavana  am-bava ny tolo-kevitra natolotry ny filohan’ny Repoblika, Rajoelina Andry, ny tsy maintsy hikarohana va­haolana amin’ny fitaterana ireo milina nandritra ny filankevitra ny minisitra, ny alarobia 10 septambra lasa teo, raha tsiahivina, izany. Izay rehetra azo hitaterana azy tsy hisian’ ny loza sy fianjerana.
Ankilan’izay, tsotra ny tenin’ ny minisitry ny Asa vaventy, manoloana ireo tomponandraikitry ny orinasa miisa efatra nahazo ny tolobidy fa tsy afapo amin’ny ampahan-dalana vita ny fitondram-panjakana sy ny vahoaka mampiasa ny lalam-pirenena faharoa. Ilana fanovana sy fanamafisana orina ny fitaovam-piasana sy ny olombelon’ny orinasa rehetra. “Manomboka ny 19, in­drindra ny 20 septambra, dia tsy tokony hisy lavaka ny lalam-pirenena faharoa, manomboka ao Toamasina, izay lalovan’ny fiara hitondra an’io milina lehiben’ny Jirama io. Raha misy fianjeran’ny milina, ka lavaka no mety ahatonga izany, tomponandraikitra izay orinasa misahana an’ilay tronçon ni­trangan’ny loza”, hoy ny minisitry ny Asa vaventy. Nohama­fisiny hatrany fa voalohany amin’ny “convois exceptionnels” io ka ny orinasa tsirairay dia mila mandray andraikitra mba tsy hisian’ny fahalatsa­hany. Tanjona amin’ny fahatongavany eto Antananarivo ny hanafoanana ny fahatapahan’ny herinaratra.

Hiova endrika ny fomba fiasa

Amin’ny akapobeny, ny orinasa “Colas” ihany, hita teo amin’ny tatitra nataony, no nihoatra ny fetra asa vitany. Ity orinasa ity izay misahana ny avy eo Brickaville hatreny Sa­valaina. Ampy ny azy ny fitaovana sy ny olombelona. Ma­nana faharetam-piasana ha­tramin’ny 18 volana izy, raha  ny 11 volana no efa vita ary ny “avancement” ny asa, mahatratra 47 isan-jato ary efa mihoatra ny 30 kilometatra ny halaviran-dalana vita.
Vokany, ho an’ ireo orinasa  telo  hafa, mbola latsaky ny 15 isan-jato amin’ny akapobeny, ny fahavitan’ny asa.
Izany rehetra izany dia nahitsin’ny minisitra, fa saika nataon’ireo orinasa fomba fialantsiny ny toetr’andro izay manorana matetika. Manaraka izany, taterin’ireo mpampiasa ny lalam-pirenena faharoa fa rehefa hisy manampahefana handalo vao mody apetraka  na aranty eny amoron-dalana ireo milina goavana. Rehefa  tsy izay kosa dia alefany manao asa hafa. Ankoatra izay, mety tsy manana karazana milina hiasa ho an’ny fanamboaran-dalana akory ny sasany any amin’ny bokin’andraikitra nifanaovana sonia, voasoratra any izany karazana milina rehetra izany mba hahazahoana ny tolotrasa.
“Manomboka maina ny andro, takina ny hanovan’ny orinasa ny fomba fiasany. Vao mihoatra ny volana novambra nefa dia efa hiditra indray ny fotoanan’ny rivodoza”, hoy ny minisitra. Ity farany izay mbola nanamafy fa ilàna ny hiasana alina sy ny fampitomboana
ny milina mba ho tratra ara-potoana ny fetrandro nape­traka, fa betsaka loatra ny fahatarana.
Afaka manome na mandray “sous traitant” ny orinasa izay mahatsapa fa tsy hahatratra ny fe-potoan’ny asa mifana­raka amin’ny bokin’andraikitra.

Nanatontosa : Sajo

Catégories: National

SOMBIM-BAOVAO

Les Nouvelles - mar, 09/16/2025 - 07:24

Ekipa lehilahy 10 sy vehivavy 9 no hifaninana mandritra ny fiadiana ny tompondakan’i Madagasikara, taranja volley-ball, eo amin’ny sokajy « 1ère division ». Fifaninanana hotontosaina eny amin’ny Kianja mitafo Ankoay Ankorondrano, ny 20 hatramin’ny 27 septambra izao. Ny 19 septambra izao kosa no hanatanterahana ny fivoriana ara-teknika sy ny antsapaka.

Hifarana anio ny fisoratana anarana amin’ny fiadiana ny tompondakan’i Madagasikara, taranja Échecs, sokajy vehivavy sy vétérans. Fifaninanana izay hatao ny 20 sy 21 septambra izao, eny amin’ny CGM Analakely. Tsiahivina fa hisy fihodinana 6 amin’ity fifaninana ity. Ny 50 taona no miakatra kosa no afaka mandray anjara amin’ny sokajy vétérans, araka ny voara­kitra anatin’ny fitsipika ara-teknika.

Tontosa tany Nosy-Be, ny 14 septambra teo, ny fifaninanana iraisam-pirenena « Morengy international » nokarakarain’ny Boîte Noire . Ankoatra ny fandraisana anjaran’ny Malagasy mpikatroka, Tonga nifaninana teto an-toerana ny mpikatroka avy any Mayotte sy La Réunion, toa an-dry Bazooka sy Bombardier. I Maribala sy i Lalin moa no nifandrina tamin’ireto vahiny mpikatroka tonga teto Madagasikara ireto.

Catégories: National

Karate Analamanga : Hiezaka hampiakatra ny lentan’ny mpikatroka

Les Nouvelles - mar, 09/16/2025 - 07:24

Notontosaina ny faran’ny herinandro teo, teny amin’ny Kianja mitafo Ankoay Anko­ron­drano, ny fiadiana ny tom­pon­dakan’Analamanga, taranja Karate. Nahatonga solontena avokoa ny seksiona 8 mandrafitra ny ligy ary nahatratra 150 ny isan’ny mpandray anjara. Niakatra ny haavo teknika ho an’ity fifaninanana 2025 ity ary hiezaka hampiakatra hatrany ny lentan’ny mpikatroka ny kaomisionina teknika eo anivon’ny ligy. Misy ny fiofanana natao teny anivon’ny seksionina ho an’ny mpikatroka, mpa­nazatra ary mpitsara ary hotohizana hatrany izany. Hiatrika avy hatrany ny fampivondronana ireo mpikatroka tafiditra ho 4 voalohany isan-tsokajy aorian’izao fifaninanana izao ho fanomanana ny fiadiana ny tompondakan’i Madagasikara, taranja Karate, eo amin’ny Kata sy Kumite an’olon-tokana, araka ny fanazavan’ny filohan’ ny ligy, Karate-do Anala­manga, Rakotomalala Pierrot. Hiezaka ny hitazona ny anaram-boninahitra ny ligin’Analamanga amin’io fifaninanana nasio­naly, izay hatao any Antsirabe, ny volana novambra io. Tsia­hivina fa ny ligin’Analamanga hatrany no mitàna ny laharana voalohany mandritra ny fifa­ninanana nasionaly ary tsy hamotsotra izany anaram-boninahitra izany izy ireo. Nanamafy ny filoha lefitra eo anivon’ny ligy, Andrianjatovo Manitra, fa hatao izay hampamiratra ny seksionina 8 eo izay mandrafitra ny ligin’ny Karate-do Analamanga.

Mi.Raz

Catégories: National

Tenisy “WTA 250”: Norombahin’i Tiantsoa ny amboara

Les Nouvelles - mar, 09/16/2025 - 07:24

Tontosa ny alahady lasa teo, tany Sao Paulo, Brésil, ny fiadiana ny “WTA 250”, taranja tenisy, sokajy vehivavy. Norom­bahin’ilay Malagasy mizaka ny zom-pirenena frantsay, Rako­tomanga Rajaonah Tiantsoa Sarah ny amboara tamin’izany. Resiny teo amin’ny famaranana, tamin’ny seta 2 no ho 0 (6/3 ; 6/4), ilay indonezianina, i Janice Tjen. Vao 19 taona monja i Tiantsoa izao nahazo vokatra voalohany amin’ny sehatra avo lenta izao, ary efa manakaiky ny Top 100, raha ny nambaran’ ireo manam-pahaizana any ivelany, taorian’ilay fandresena azony. Tsiahivina fa laharana 214 ny tovovavy, raha 130 ny mpifanandrina aminy.
Teraka tany Antsirabe i Tiantsoa, ary teo amin’ny fahenin-taonany no niala teto Madagasikara. Tsiahivina fa nandresy mpilalao meksikanina telo izy, nandritra ity “WTA 250” ity. Nanao dingan-dava i Tiantsoa satria miakatra eo amin’ny laha­rana faha-131, nanomboka omaly. Mpilalao mirahavavy ihany ao Frantsa no latsaky ny 20 taona nandrombaka fifaninanana tamin’ny “WTA 250”, dia i Dodin (2016) ary i Tiantsoa (2025).

Tompondaka

Catégories: National

Ravina raketa : Avadika ho hoditra sy ahazoana sakafo

Les Nouvelles - lun, 09/15/2025 - 08:01

Mitondra tombontsoa maro ho an’ny mponina any amin’ny faritra atsimon’i Nosy ny fanodinana ny vokatra raketa. Ahavitana hoditra sy ahazoana sakafo maro samihafa izany.

Manomboka mikaroka zava-baovao amin’ny alalan’ny akora misy eto Madagasikara ny tanora malagasy. Anisan’ny mahavita mamadika ny raketa ho lasa hoditra, na Cuire végétale, i Betina Bruno, mpianatra mpikaroka. Nanana nofinofy ha­mokatra zavatra amin’ny alalan’ny akora fototra misy eto an-toerana izy fony nianatra teny amin’ny polytechnique, tamin’ny taona 2022. Tsy maintsy tanterahina ny tetikasa vokarina ary io famadihana raketa io no nifotorany.
In-99 ny andrana natao nandritra ny enim-bolana. “Tsy natory andro aman’alina izay vao nahomby ny valin’ny fikarohana”, hoy i Betina Bruno. Tsy raketa ihany fa nampiasa akora hafa ihany koa izy nandritra ny fikarohana, toy ny vovoka kapoaka sy kesika. Nisy hatrany ny fanatsarana natao. Ankoatra ny fampiasana ravina raketa, nampiana vovoka kapoaka koa izy ireo mba hampaharitra sy hahamafy ny vokatra ary vovoka kesika mba hampalefaka ny hoditra azo avy eo. Naha­zoana ny hoditra ny fifampifangaroan’ireo akora ireo. An­koatra izay, hahavitana rano­m­boankazo, legioma, divay, « confiture » ary lafarinina iha­ny koa ny ravina raketa ampiasain’izy ireo.

Ahitana raketa ny etsy Ivato sy Diego ary any Atsimo
Ahitana raketa betsaka indrindra ny any amin’ny faritra atsimo iny. Verivery fotsiny izany any an-toerana, ankoatra ny fihinanan’ny olona any amin’ny tanin’ny kere azy. Nifantoka tamin’ny raketa ny voka-pikarohana rehefa hita ny olan’ny olona any amin’ny faritra atsimon’ny Nosy. « Noheverina fa tsy misy nilaina azy ny raketa taloha fa manimba ny tany sy voly”, hoy ihany izy. Natao ny fikarohana ary anisan’ny toerana nahitana izany ihany koa ny etsy Ivato sy any Diego.
Etsy ankilany, natomboka ihany koa ny fambolena raketa amin’ny toerana hafa, mba tsy hionona amin’ireo vokatra ra­ke­ta any amin’ireo toerana ireo fotsiny. Ampitomboina ny akora mba hahafahana miatrika ny fanamby sy ny fanodinana ny vokatra.

Misokatra amin’ny lalam-barotra any ivelany
Mahavita hoditra 1m2 ny raketa milanja dimy kilao, raha ny nambarany hatrany. Ahi­tana vovoka kapoaka sy kesika, ny 10 %. Miara-miasa amin’ny laboratoara vitsivitsy izy ireo amin’ny famadihana ireo akora ireo.
Mbola trandrahin’ny orinasa amin’izao fotoana izao ny tsenambarotra any ivelany, noho ny fahakelezan’ny zavatra vitan’ny orinasa. Ny Nosy La Réunion sy France ary Canada no mbola betsaka manjifa ny vokatra, hatreto. Somary lafo ny zavatra vita ka tsy mbola takatry ny sara­mbaben’ny Malagasy. Rehefa mihodina tsara ny orinasa ka betsaka ny vokatra vao manomboka mitrandraka ny tsena eto an-toerana izy ireo.

 

Miteraka asa maro

Zava-dehibe ho an’ny any amin’iny faritra atsimo iny ity tetikasa ity, raha ny filazany. Miteraka famoronana asa ho an’ny mponina ny fitsanganan’ny orinasa hamboly raketa. Lasa miakatra an-tanàn-dehibe mitady asa mantsy ny olona ka miteraka tsy fandriampahalemana any an-toerana izany. Hisy loharanom-bola rehefa tafapetraka io orinasa io, izay hampiakatra ny fari-piainan’ny mponina. Hahazo tombony avokoa ny tantsaha sy ny fanjakana satria tombanana ny fiakaran’ny vola miditra isan-tokantrano. Hisy ny fambolena raketa izay hataon’ny mponina ka hiteraka famoronana asa sy loharanom-bola ho an’ny tokantrano.
Mampiasa zavamaniry 100 % ny fanodinana sy famokarana hoditra ataony. Ny fanaovana izany, no nahazoana ny fankatoavana sy ny fenitra iraisam-pirenena amin’ny asa fikarohana. Misy fitsapana maro atao amin’ny vokatra azo, toy ny fitsapana raha mateza sy mafy ary mihenjana na malefaka tsara izany. Ankoatra izay, mahazaka taratra sy ny hafanan’ny masoandro tsara ny hoditra mivoaka ka tsy atahorana hipoaka? Manampy izay, tsapaina koa raha mitsonika na tsia raha tratran’ny rano.

Nanatontosa : Mino

Catégories: National

Pages