Nivoaka ho mpandresy ny Paradou AC, ekipa ilalaovan’i Lalaina, Malagasy mpilalao baolina kitra, nandritra ny andro faha-9 hiadina ny ho tompondakan’i Algerie, D1. Resin’izy ireo, tamin’ny isa 1 no ho 0, ny Mostaganem. Fihaonana notanterahina ny alahady lasa teo, tao Paradou Stadium. Baolina tokana matin’i Mohamed Abdelkader, teo amin’ny minitra faha-71. Nahazo isa 3 izany ny Paradou AC. Mpilalao tompon-toerana ary nilalao nandritra ny 90 mn i Lalaina. Nisongadina tanteraka ny tovolahy teo afovoan’ny kianja, nandrindra ny fanafihan’ny Paradou AC ary azo lazaina fa avokavoka sy fo namelona ity ekipa hilalaovany ity. Voalazan’ny mpanao gazety any an-toerana fa hainy ny nanaja sy nanaraka ny toro-hevitry ny mpanazatrany, nandritra ny fihaonana.
Na teo aza ity vokatra azon’izy ireo ity, mbola mitana ny laharana faha-15 amin’ny 16 ny Paradou AC. Lalao manaraka ho azy ireo ny fifandonana amin’ny USM Khenchela, laharana faha-9, ny 3 novambra ho avy izao. Fihaonana sarotra. Nefa raha ny zava-bitan’ny ekipan’i Lalaina amin’izao, hananany fanantenana hanaovana dingana iray indray.

Tompondaka

Mora ny mahazo ny seza fa sarotra ny mitazona azy. Andraikitra maro no miandry ny minisitry ny Tanora sy ny fanatanjahantena vaovao, aorian’ny fanendrena azy.

Raha tsy misy ny fiovana farany, hampahafantarina anio ireo mpikambana mandrafitra ny governemanta vaovao tarihan’ny praiminisitra, Rajaonarivelo He­rintsalama. Mbola baraingo amin’ny maro nefa ny anaran’ny minisitry ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), izay hisolo ny toeran’i Moustapha Abdulah Marson, minisitra teo aloha.
Maro ny andraikitra miandry izay ho voatendry eo, ka mipetraka ny fanontaniana hoe : “Ho vitany ve?”. Ani­san’ny lehibe indrindra amin’izany ny famerenana ny fankatoavana ny Kianja Barea Mahamasina. Efa ela tokoa no tsy nandray lalao baolina kitra iraisam-pirenena io kianja io. Fanatanjahantena moa ny baolina kitra ka rariny sy hitsiny raha voakasika amin’izany ny mpitantana ny MJS vaovao.
Tsy izany ihany fa hiandraiketany ihany koa ny fanelanelanana mahakasika ny fitohizan’ny asa ho an’i Co­rentin Martins, mpanazatra Barea. Raha tsiahivina, ny fanjakana no mandoa ny atsasa-karaman’ity Frantsay teknisianina mitondra ny ekipa nasionaly malagasy ity. Hosahanin’ilay minisitra ho avy eo ihany koa ny resaka fandrindrana ara-bola mahakasika ny fanampiana ireo federasionina maherin’ny 40 misy eto Madagasikara.
Andrasana ihany koa, raha hametraka ilay resaka maha matihanina ny atleta rehetra eto Madagasikara ny tenany. Ity farany izay efa nangatahin’ny atleta maro tamin’ny fitondrana teo aloha.

Tsara ny zava-bita …

Tsara ny mampahafantatra fa nitondra akony tsara ho an’ny fanatanjahantena ny minisitra teo aloha, Moustapha Abdulah Marson. Izy no angady sy vy nahitana ka nahazoan’ny ekipa nasionaly Barea A mpanazatra vaovao. Nanokatra ny varavarana ho an’ireo taranja maro nisy teto Madagasikara ny tenany. Saika nahazo fanampiana ara-bola avokoa ireo atleta niaro ny voninahi-pirenena, nandritra ny fitantanany.

F.R

Mitohy anio ny fitokonan’ny sendikàn’ny mpiasan’ny Jirama, izay mikendry ny fialan’ny tale jeneralin’ny orinasa, Ron Weiss. Miray hina manao ny tolona ny mpiasa manerana ny faritra. Araka izany, mikatona ny ankamaroan’ny masoivohon’ny Jirama. Man­ga­taka ihany koa ny hanafoanana ny fampiharana ny sata vaovao izy ireo. Na izany aza, mbola hisy ireo masoivoho mbola misokatra sy manohy ny asany mba hiantohana ny fitohizan’ny tolotra ho an’ny mpanjifa, toy ny eny amin’ny foiben’ny orinasa eny Am­bohijatovo Ambony, ny etsy Ambatonakanga ary Soa­nierana. Toy izany koa ireo mpiasa ara-teknika eo anivon’ny orinasa izay miantoka ny fikojakojana ireo milina sy fitaovana samihafa.
Tsiahivina fa nanome 72 ora ny tale jeneralin’ny Jirama ny sendikàn’ny mpiasa mba hialany. Nandrahona ny hanidy ny biraony miaraka amin’ny vadintany ihany koa ny mpiasa amin’ity herinandro ity raha toa ka tsy mametra-pialana izy. Ankilany, niezaka nandamina ny toe-draharaha i Ron Weiss tao amin’ny pejy facebook Jirama, ny faran’ny herinandro teo. Niantso fitoniana sady naneho ny fahavononany hanohy ny fanavaozana enti-manatsara ny orinasa ny tenany.

Henintsoa

Eto Madagasikara, iray amin’ireo voankazo tena maro mpamboly sy be mpihinana ny manga, satria tsy mitaky fikarakarana sarotra, ary manome vokatra be rehefa tonga amin’ny vanim-potoanany. Voalohany, manan-karena otrikaina ny manga. Misy ao aminy ny vitamina A, izay tena ilaina amin’ny fahasalaman’ny maso. Ao koa ny vitamina C izay manampy amin’ny fanamafisana ny hery fiarovana. Misy ihany koa ny « antioxydants » maro toy ny « bêta-carotène » izay manampy amin’ny fiarovana ny sela amin’ny fahanterana aloha loatra sy ny aretina. Rehefa mihinana manga tsy tapaka ny olona dia manampy amin’ny fisorohana aretina maro toy ny gripa, sery, ary manatsara ny hoditra sy ny volo. Faharoa, ny manga dia manampy amin’ny fandevonan-kanina. Misy “enzymes” manokana ao aminy izay manampy amin’ny fanapotehana ny sakafo ao anaty tsinay ka manamora ny fandevonan-kanina sy manala ny fivontosana na ny aretin-kibo ateraky ny sakafo mafy. Izany no mahatonga azy ho voankazo tsara hohanina rehefa avy misakafo. Faha­telo, manampy amin’ny fanadiovana ny vatana izy. Mam­pandeha tsara ny rafi-pisefoana sy ny lalan-dra satria misy fibre sy rano be ao anatiny. Rehefa mihinana manga tsy tapaka ianao dia manampy amin’ny fanesorana loto sy poizina amin’ny vatana izany ka manampy amin’ny fikojakojana lanja ara-dalàna sy ny fahasalaman’ny aty.
Amin’ny lafiny hafa, tsy voatery hohanina ho voankazo vaovao ihany ny manga.
Azo atao ranom-boankazo, mofo na confiture ary amin’ny toerana sasany aza dia ampiasaina amin’ny sakafo matsiro toy ny lasary sy saosy ny manga. Midika izany fa manana fampiasana maro ny manga, ary mahasoa amin’ny lafiny ara-toekarena, satria azo amidy amin’ny endriny maro samihafa.
Toekarena ambanivohitra

Tsy tokony hadinoina koa ny anjara toeran’ny manga amin’ny toekarena ambanivohitra. Maro amin’ireo tantsaha no miankina amin’ny fambolena manga ho loharanom-bola. Rehefa tonga ny fotoam-pamokarana, manampy amin’ny fidiram-bola sy fampandrosoana ny tokantrano izany.
Eo amin’ny tsena anatiny sy ivelany, ny vokatra manga dia mety hoentina manondrana any ivelany ka manampy amin’ny fampidiram-bola ho an’ny firenena. Farany, ny manga dia tsy voankazo fotsiny fa fampahatsiahivana ny fahasalaman’ny natiora sy ny hasarobidin’ny fambolena maharitra.
Amin’ny fihinanana voankazo toy ny manga kosa dia mampitombo ny fahazarana ara-pahasalamana sy manampy amin’ny fiarovana ny tontolo iainana izany, satria voankazo tsy mitaky fanafody simika be dia be izy raha ambolena araka ny tokony ho izy. Raha fintinina, ny manga dia manan-danja amin’ny lafiny fahasalamana, sakafo, toekarena ary fikarakarana ny tontolo iainana.

Tsy tsara hanina be loatra ny manga

Tsara ny mampiroborobo ny fambolena sy ny fihinanana azy eto Madagasikara. Satria raha mihinana manga isan’andro isika dia tsy vitan’ny hoe mihinana matsiro fa miaro ny fahasalamantsika sy manampy amin’ny fampandrosoana ny firenena ihany koa.

Na dia maro aza ny soa azo avy amin’ny voankazo, toy ny fanomezany otrikaina sy ny fanatsarana ny fahasalamana, manana voka-dratsy haterany ihany koa izany rehefa mihinana tafahoatra loatra na amin’ilay fotoana tsy mahamety azy. Ny fihinanana manga be loatra dia mety hiteraka fivontosana na aretin-kibo. Ny manga manta na tsy masaka tsara dia mety hiteraka fanaintainanny kibo sy fivalanana.
Raha mihinana be loatra ihany koa ahina hampiakatra ny tahan’ny siramamy ao amin’ny ra, ka tsy tsara ho an’ny olona voan’ny diabeta.

Nanatontosa : Fitia Randria

Hisehatra any Brooklyn, New York, i Soa Ratsifandrihana. Haneho ilay soradihy « Fampitaha, fampita, fampitana » izy, ny 28 hatramin’ny 30 oktobra izao, mandritra ny « Powerhouse International Festival ». Mifototra amin’ny soradihy mazava loatra, saingy miharo mozika miaraka amin’ilay mpitendry gitara, Joël Rabesolo izany. Niaharan’izy ireo niasa rahateo tamin’ireo mpanao soradihy Audrey Merilus sy Stanley Oliver ity vokatra ity izay efa nentina tany Bruxelles, Paris, Avignon, Orléans, Genève, sns. Lalana misokatra ho an’ity mpanakanto mpanao soradihy ity ny hetsika

Nisy vondrona mpilalao sy mpisehatra amin’ny sarimihetsika naneho ny tsy fankatoavan’izy ireo intsony ny rafi-pitantanana mandray an-tanana azy. Ny ivontoeran’ny sarimihetsika sy ny sarimiaina eto Madagasikara na ISSM mantsy, hatreto, no rafitra ara-panjakana mifehy ny tontolon’ny horonantsary sy ny sarimihetsika. Mitana ny fanovana rafitra sy ny fialan’ny mpitantana ankehitriny ireo vondrona mpisehatra sy mpilalao ireo. Ny saobtsy teo no nanome 72 ora mba hialan’ny talen’ny ISSM izy ireo.

Nifamory tetsy amin’ny Kianjan’ny kanto Mahamasina ireo mpanakanto, mpanao mozika. Tsy tena marobe, saingy nahasolo ny faritany enina ny sokajin-taona sy ny sokajin-kanto kosa ireo tonga. Ny mpanakanto Rolf no anisan’ny tompon-kevitra tamin’ny fiantsoana fivoariana, izay namakiana bantsilana ireo tsy mety rehetra hilam-panovana eo amin’ny tontolon’ny zavakanto sy ny kolontsaina. Maro ny tsoa-kevitra nivoaka tamin’ny fivoriana, izay harafitra ho hetahetan’ny mpanakanto ka hampiakarina amin’ny sehatra ambonimbony kokoa. Ao anatin’izany ny masontsivana amin’izay minisitra tokony hisahana ny kolontsaina ary koa ny hangatahin’izy ireo hahaleo tena.

Tsy sambany ny fiaraha-mientan’ny samy mpanakanto. Nanoloana ny tsy fahasalamana nahazo an’i Kolibera, nisy ny hetsika izay notontosaina ny sabotsy lasa teo, teny Anat’Sah, sampanan’ Am­bohi­trimanjaka. Natao ho fitadiavam-bola hanampiana an’ity andrarezin’ny tendry gasy an-gitara ity izany, hiatrehany ny tohin’ny fitsaboana. Maro dia maro ireo namaly ny antso na dia tsy tena midadasika aza ny toerana. Mpanakanto maro, mpitendry sy mpihira no tazana nifanaretsaka, izay nifandimby teny an-tsehatra avy eo. Tsy tena nisy fandaharam-potoana no­manina mialoha fa tonga daholo nentin-kafanampo ha­nao adidy araka izay tandrify azy ho fanampiana ity raiamandreny ity, na ny mpanakanto na ny mpankafy mozika.
Sao misy latsaka raha hotanisaina fa saika ireo nandray fahalalana, nanovo traikefa ary nandranto ny tendry gitara sy ny Bagasy tamin’i Kolibera dia teo avokoa. Tsy mpitendry ihany fa teo koa ireo mpihira, izay efa niara-niasa taminy. Naverina ireo sanganasan-dRakoly, nanomboka tany amin’ny Rakoto­zanany Stanislas, nandalo ny Kalaza, ny Feo Gasy, ka ha­tramin’ireo novelomin’ny tarika Kolibera. Nafana vetivety ny fiarahana, nentanin’ny fitiavana narahin’adidy. Hany ka nalai-nisaraka indray ny rehetra rehefa nody ny masoandro.
Raha ny vaovao nozaraina, efa miroso amin’ny fahasalamana ka manohy ny fitsaboana any an-tranony i Ko­libera. Mbola haharitra kanefa kosa mandroso tsara izany. Mety mbola hisy, araka izany, ny hetsika manaraka hanaovana tolo-tanana ho an’ity andrarezin’ny tendry gitara sy isan’ireo zokiny indrindra amin’izany ity.

Zo ny Aina

Ho tany repoblikanina, miorina amin’ny fomba nentim-paharazana i Madagasikara. Izay no tanjon’ny Vovonana mpitankasina mijoro izay nampahafantarina voalohany ny zoma 25 oktobra teo, tetsy amin’ny IKM Antsahavola. Ivondronan’ireo mpandala ny fomban-drazana malagasy, tsy anavahana foko sy firazanana izany. Mahatsapa izy ireo fa manana adidy goavana amin’izao toe-draharaha lalovan’ny firenena izao ka hanambatra ny hery ho fanampiana ny Malagasy.
« Izahay tsy hanongam-panjakana fa hanome hasina ny maha Malagasy ny Malagasy. Vao hoe Malagasy dia misy ny tany, ny teny, ny tantara , ny olona ary ny fomba. Ny fomba dia misy isaky ny faritra ka ny faniriana dia ny hametraka fomba ikambanana, iarahan’ny Malagasy rehetra », hoy ny nambaran’ny Mpitankasina, Marolongo Gilbert, izay voahosotra hitarika ny vovonana.
Fantatra fa hisy hetsika lehibe hokarakarain’ny vovonana ato ho ato, hamerenana ny hasina maha Malagasy koa manentana ny vahoaka rehetra izy ireo hifanohana amin’izany.

Zo ny Aina

Mpanabe ny mpanakanto. Mpanaitra ny fiarahamonina amin’ny loza manambana ihany koa. Izay no tanjona tamin’ ny hetsika « Artivisme 2025 », nampiasain’ireo mpanakanto ny talentany amin’ny adisisika ho an’ny fiarahamonina.

«Artivisme», mira fa­na­irana amin’ny ala­lan’ny zavakanto. «Miaraka mandrasa ny fahanginana. Andao hiady amin’ny fanolanana sy ny fifamotorana». Io ny lohahevitra novoizina nandritra ny hetsika « Artivisme 2025 », notontosaina ny sabotsy teo, tetsy amin’ny Cité des cultures Antaninarenina. Lohahevitra ara-piarahamonina saingy navoitra tamin’ny alalan’ny zavakanato izany. Iarahan’ny rehetra mahalala fa ny mpanakanto no mpivoy hevitra mora raisin’ny mpiaramonina indrindra, ary ny zavakanto no fitaovana fampitan-kevitra mahomby indrindra. Nahatsa­pa izany ny fikambanana Nifin’Akanga, izay miady ho an’ny zon’ny tovovavy sy ny vehivavy, amin’ny ankapobeny, eto Madagasikara, tompon-kevitra tamin’ny hetsika.
Araka izany, zavakanto maroloko no natambatra tamina toerana sy fotoana iray, hanamafy bebe kokoa ny hafatra ampitaina. Nanom­boka tamina seho nifototra tamin’ilay hira «J’accuse», izay nanehoan’ireo mpanakanto ny karazana fihetsika tezitra, malahelo kanefa miray hira koa manoloana ny herisetra atao amin’ny vehivavy. Tafita tamin’ny hafonjan’ny tononkira, ny endrika isehon’ny mpisehatra fa indrindra ny fisehatra izany.
Nanaraka avy eo ny fanehoana sangan’asa tamin’ny teny tanana, izay manodidina ny lohahevitra ny fahasalamana ara-pananahana. Sam­bany no nisy teto Mada­ga­sikara izany, izay natao ha­nentanana ihany koa ireo olona manana fahasembanana amin’ny fahitana. Mbola fientanam-po hafa ny an’ireo nijery ilay horonantsary «Tan­tarako Mboty», izay niainga tamina tantara tena nisy, miresaka ireo fahavoazana ara-tsaina nateraky ny herisetra ara-batana na ara-moraly.

« Oka eky izay »
Seho kanto maroloko no nentina namarana ny fotoana. Nifangaro tao ny hira, ny dihy ary ny teatra, izay nifototra tamin’ny lohahevitra : “aoka izay ny herisetra ara-pananahana”. Ny mivoaka amin’ny fahanginana dia efa fandresena. Nahita ny fitaovan-tserasera, fampitan-kafatra ma­homby indrindra ny Nifin’ Akanga, ka ny fampiasana ny zavakanto hivoizana ny lohahevitra no zava-dehibe. Ka­saina hotohizana amina tetikasa sy lohahevitra hafa izany, hitondran’izy ireo ny adisisika manaraka. Ny fanabeazana ara-pananahana in­dray no hatao laharam-pa­hamenana fa hotohizana ha­trany ny fanentanana amin’ny ady amin’ny herisetra atao amin’ny vehivavy, amin’ny alalan’ny zavakanto.

Zo ny Aina

Hifarana ny faran’ny volana janoary ho avy izao ny fifanarahana eo amin’i Corentin Martins sy ny Federasionina malagasin’ny baolina kitra (FMF), amin’ny fitondrana ny ekipam-pirenena Barean’i Ma­da­gasikara. Nilaza ny eo anivon’ny federasionina fa mbola hiankina amin’ny fitondram-panjakana ny mety hanavaozana ny fifanarahana na tsia.
Notsiahivin’izy ireo fa ny fanjakana no miandraikitra ny fandoavana ny ampahan’ny karaman’ity mpanazatra ity. Nambaran’ny rafitra federaly fa nahafa-po ny ezaka vitan’i Corentin Martins ho an’ny baolina kitra malagasy. Raha tany amin’ny faha-112 ny ekipa nasionaly malagasy teo aloha, efa any amin’ny faha-106 ankehitriny.
Tsy tonga tamin’ny tanjona

Na dia tsara aza ny vokatra azon’i Corentin Martins, tsy nahatratra ny tanjona izay nodradraina mafy tetsy Maha­masina nandritra ny fanolorana azy izy. Vina napetraka tamin’ny fahatongavan’ity fran­tsay teknisianina ity ny hoe hiatrika ny « Mondial 2026 », saingy tsy tonga tamin’izany. Nijanona teo amin’ny laharana faharoa, vondrona « I », moa ny ekipam-pirenena malagasy.
Andrasana ny mety ho tohin’ny fiaraha-miasa raha mbola hanazatra ny Barea any amin’ny fifanintsanana “Can” i Corentin Martins na tsia.

Fitia Randria

Raha tsy misy ny fiovana, hitohy ny alahady 2 novambra ho avy izao ny fifaninanam-pirenena taranja baolina lavalava, « XXL Top 12 ». Tsara ny mampahatsiahy fa efa nandeha ny andro voalohan’ny fifaninanana. Mbola baraingo hatrany ny fiadiana ny amboara lehibe na ny “Super Coupe”, izay hifanandrinan’ny FTM Manjakaray, tompondakan’i Madagasikara sy ny Cosfa Miaramila, tompon’ny amboara nasionaly.

Lalao azo heverina ho toy ny famaranana kely any Angleterre, « Premier League », ny fifanandrinan’ny Chelsea FC sy ny Tottenham. Fihaonana izay hotontosaina anio, ao amin’ny Kianja Tottenham Hotspur Stadium. Tsara ny mampahafantatra fa eo amin’ny laharana fahenina izao ny Tottenham raha toa ka fahadimy ny Chelsea.

Hotanterahina rahampitso, ao amin’ny Kianjan’ny Santiago Bernabeu, Espagne, ny lalaon’ny Real Madrid FC sy ny FC Barcelone. Fihaonana izay tafiditra amin’ny andro fahafolon’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Espagne, la Liga. Maro ireo mpankafy baolina kitra no miandry fatratra ity fifanandrinana ity. Araka ny fikarohana omaly, tsy afaka handray anjara i Raphina, lohalaharan’ny FC Barcelone, noho ny ratra mahazo azy.

Anisan’ireo firenena hifaninana amin’ny fiadiana ny ho tompondaka ho an’ireo firenena aty amin’ny tapany atsimon’i Afrika (Cosafa 2025) ny Barea Ladies. Fifaninanana izay nahemotra ho amin’ny fiandohan’ny taona 2026, raha tanterahina isaky ny volana novambra izy ity, saingy noho ny tsy fahafahan’ireo firenena hampiantrano ny anton’ny fanemorana.
Mbola eo am-piresahana amin’ireo firenena afaka handray ity fifaninanana ity amin’izao fotoana izao ny tomponandraikitra eo anivon’ny Cosafa ka ho fantatra miandalana ny toerana sy ny daty hanaovana ny lalao. Manana fotoana malalaka, araka izany, ny federasionina isanisany, indrindra ho an’ny Federasiona malagasin’ny baolina kitra (FMF) hanatontosana fampivondronana matotra sy fifantenana ireo mpilalao. Mba tsy olona hitsangantsangana fotsiny no mameno ny lisitra ao anaty ekipam-pirenena. Tsiahivina fa efa nandray anjara ny Barea Ladies ny taona 2023 ka nitana ny rambony tao amin’ny vondrona nisy azy rehefa resy intelo.

Tompondaka

Manohy ny diany mankany amin’ny dingana famaranana ny ekipa malagasy eo amin’ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany, taranja tsipy kanetibe, sokajy Junior, lahy sy vavy miaraka. Ekipa malagasy roa no hiatrika ny ampahavalon-dalana, anio, hifandonana amin’i Tunisie 2 sy France 1.

Hitohy anio, ao amin’ny Kianja Isla Cristina, ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany, taranja tsipy kanetibe, “Mondiaux Jeunes”, sokajy zandriny Ju­nior. Hotanterahina amin’izany ny dingana ampahavalon-dalana sokajy olon-droa miaraka sy olon-telo, lahy sy vavy miaraka. Tafita ho amin’ny olon-droa miaraka ny ekipa malagasy roa dia ny Mada 1 sy Mada 2.
Raha ny fandaharam-potoana, hidona amin’i Tunisie 2 ny Mada 1, ahitana an’i Tafita sy Nathanael. Hifa­nandrina amin’i France 1 kosa ny Mada 2, iarahan’i Sarobidy sy i Clarito. Raha tsiahivina ny dingana nolalovan’ireo ekipa malagasy roa ireo nandritra ny fifanintsanana. Mada 1 nahazo fandresena 4 ka nitana ny laharana voalohany. Nanilika an’i Italie, tamin’ny isa 13 no ho 2, teo amin’ny fihodinana voalohany. Nandavo an’i France 1, 13 no ho 8, avy eo teo amin’ny lalao faharoa. Nandresy an’i Thaillande 2 indray, tamin’ny isa 13 no ho 2, nandritra ny fihaonana fahatelo ary nampiondrika an’i Algerie, tamin’ny isa 13 no ho 6. Farany, nandresy an’i Espagne 2, tamin’ny isa 7 no ho 6. Mada 2 inday nandresy intelo ary resy indray mandeha. Resin’ny ekipan’i France 2 ry zareo.
Hidona amin’izay tafavoaka eo amin’i Allemagne 1 sy Espagne 2 ny Mada 1 raha tafavoaka eo. Hifanandrina amin’izay mandresy eo amin’i Espagne 3 sy Thaïlande 1 kosa ny Mada 2 raha tafita eo amin’ny ampahefa-dalana. Raha ny fandaharam-potoana anio, hisy ny fifaninanana mitifitra “tir de précision” amin’ny endriny vaovao izay samy tsy misy mahafantatra.
Nanomboka omaly ihany koa ny fifanintsanana ho an’ny olon-telo miaraka. Nandresy an’i Monaco, tamin’ny isa 12 no ho 9, teo amin’ny fihodinana voalohany avy eo nanilika an’i Espagne, 13 no ho 10.

Tompondaka

Namoaka fanambarana ny solontenan’ny mpilalaon’ny Barea sy ny mpanazatra, Rako­tondrabe Romuald Felix na Coach Rôrô, omaly, tao amin’ ny tambajotran-tseraseran’ny Federasionina malagasin’ny baolina kitra (FMF). Nilaza izy ireo fa tokony hitsahatra ny resabe mahakasika ny “Prize Money” an’ny “Chan 2024”. Efa nisy ny fifandaminana teo amin’izy ireo sy ny FMF.
“Efa milamina tanteraka ny fifampiresahan’ny roa tonta, ka aoka izay ny resabe mahakasika ity Prize Money ity”, hoy i Dax, kapitenin’ny Barea Chan. Etsy ankilany anefa ireo mpilalao teo aloha, toa an-dry Voavy Paulin sy Abel Anicet, mbola manana ahiahy mahakasika ity raharaha ity. “Cou­rage amin’izay, fa efa milamina hono ilay “prime”, dia tsy mila resabe intsony hoy i Dax. Fa raha izaho manokana mijery an’izao sary izao, ohatry ny hafahafa”, hoy i Abel Anicet, kapitenin’ny Barea A teo aloha, tao amin’ny pejy Face­book.
Tsara ny mampahafantatra fa ny fanalan’ny Caf ny lamandin’ny “Chan 2024” sy ny vidin’ny fandefasana ireo lalao amin’ny fahitalavitra ary ny saran’ny baolina avy amin’ ny Puma no nampihena ilay 1,2 tapitrisa dolara, araka ny fanambarana nataon’ny mpikambana anivon’ny komitim-panatanteraka iray eo anivon’ ny FMF.

Fitia Randria

Hanatanteraka lalao ara-pirahalahiana eny amin’ny Kianjan’ny CFFA Iavoloha, anio amin’ny
10 ora maraina, ny CFFA Andoharanofotsy sy ny COSPN Analamanga. Ity fifanandrinana ity izay tafiditra amin’ny fanomanana sahady ny fiadiana ny ho tom­pondakan’i Madagasikara PFL sy ny Diviziona faharoa nasionaly.

Araka ny fikarohana natao, nanavao ny fifanarahana miaraka amin’ny Inter Miami indray i Lionel Messi, argentin mpilalao baolina kitra. Raha ny vaovao hita, hitohy hatramin’ny taona 2028 ny fifanarahan’ny roa tonta. Tsara ny mampahatsiahy fa mbola hilalao amin’ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany 2026 i Messi.

Misongadina tanteraka ny ekipan’ny Real Madrid Espagne amin’ny fifaninanana eoropeanina, « Ligue des Champions 2025 ». Nahita fandresena 1 no ho 0 teo anatrehan’ny Juventus Turin, Italie, ry zareo omaly. Ankoatra izay, mbola mitana ny laharana voalohany amin’ity fifanintsanana ity ny ekipa frantsay tompondaka farany, Paris Saint Germain FC.

Tontosa tany Wuxi, Chine, omaly, ny fivoriamben’ny Fede­ra­sionina iraisam-pirenen’ny Tae-kwon-do WT. Fotoana nanatanterahina ny fifidianana izay ho filoha hitantana indray ity rafitra voalohany maneran-tany ity. Voafidy hitondra izany mandritra ny efa-taona indray i Choue Chung-Won, 78 taona. Taom-piasana fahafito ho azy izany. Kandidà tsy nisy mpifanandrina izy tamin’ity. Nahazo vato 143 izy raha 5 no nitsi­paka ary 1 tsy nilaza ny heviny. Anisan’ireo nandray anjara tamin’ ity fivoriambe ity ny filohan’ny Federasionina malagasy, i Boto Lamina Tsara Dia, saingy noho ny toe-draharaha misy eto amin’ny firenena dia tsy afaka ny ho tonga any an-toerana ny tenany fa nanao izany tamin’ny ampitain-davitra. Nankatoa­vin’ny rehetra izany ary anisan’ireo nandatsa-bato ny tenany. Tsiahivina fa efa neken’ny Federasionina iraisam-pirenena ny fitsanganan’ny Federasionina malagasy. Efa nahazo taratasy fahazoan-dalana hiasa avy amin’ny minisiteran’ny Fanatan­jahantena ihany koa izy. Araka izany, hanomboka ny asa sy ireo fifaninanana isan-tokony ary ny fanofanana an’ireo komity mpitantana.

Tompondaka

Tsy mitovy fomba fijery amin’ny Federasionina malagasin’ny tsipy kanetibe (FSBM) ireo mpitantana klioba ato anatin’ny ligim-paritra Analamanga. Tsy manaiky ny lalàm-pifidianana manome vahana ny FSBM izy ireo ka mitaky ny hanovana izany, hisian’ny fifidianana madio sy mangarahara.

Namory ny mpanao ga­zety tetsy Antani­na­re­nina, omaly, ireo filohana klioba amin’ny tsipy kanetibe miisa 20 ato anatin’ny ligim-paritra Analamanga. Nanam­bara ny tsy fetezan’ny lalàm-pifidianana hatao ny volana desambra ho avy izao izy ireo. Niakatra ny feo ary tsy nitsitsi­tsitsy fitenenana mihitsy izay nitondra teny tamin’izany. Na­motsipotsitra ny tsy nety izy ireo.
Nambaran-dRatsimbaha­rison Luc, mpitantana ny klioba UBM Ambohitrimanjaka, fa nataon’ny mpitantana ny federasionina ankehitriny amin’ izay maha mety azy ny lalam-pifidianana, tsy mifanaraka amin’ny lalàna misy. Saka­nana amin’ny fomba rehetra ny mpifanandrina ary ahilika ny olona heverina fa afaka hi­faninana amin’ny filoha ankehitriny. Ankoatra izay, ny fametrahana olona ao anatin’ny mpanara-maso ny fifidianana, izay olona ao anaty FSBM ihany. Noho izany, takin’izy ireo ny hanoloana azy ary ha­naovana fivoriambe iarahana mamolavola ny lalàm-pifidianana. Nohamafisin’ny filoha Ramirez fa handefa taratasy fampahafantarana any amin’ ny minisiteran’ny Fanatan­ja­hantena sy ny komity olym­pika malagasy (Com) ireto filohana klioba 20 ireto. Miantso ihany koa ireo mpitantana ekipa any amin’ny faritra ma­nerana ny Nosy izy ireo hanatevin-daharana. Miandry ny valin-tenin’ireo tomponandraikitra izy ireo mialoha ny hidi­rana amin’ny dingana hafa raha toa ka miziriziry amin’ny heviny ny FSBM. Marihina fa manaiky ny daty hanaovana ny fifidianana izy ireo, ny 6 desambra ho an’ny ligy ary 27 desambra ny an’ny federasionina.
Tsy nanafina koa ny tenany tamin’ny fampanantenana poakaty nataon’ny filohan’ny Federasionina ny amin’ireo ekipa mahazo ny ho tompondaka sy ny amboaran’i Madagasikara.

Tompondaka

Miroborobo ny vokatra lavanila sy jirofo eto Madagasikara, saingy mitontongana ny vidiny ankehitriny, noho ny fidinan’ny lanjan’ireo vokatra ireo eto amintsika. Mbola tsy nisy toy izao teto Madagasikara, hoy ny mpandraharaha amin’ny vo­katra lavanila sy jirofo nanaovana fanadihadiana. Tsara tokoa ny vokatra tamin’ity taona ity, saingy ny vidiny no nihena. Tsy avy amin’ny fitondrana izany, hoy hatrany izy, fa noho ny fihenan’ny sandam-bola sy ny toekarena ankapobeny mihitsy. Araka ny fanazavany, ny vokatra lavanila sy jirofo dia manana tsingerina amin’ny fiakaran’ny vidiny. Mbola antenaina hiverina hiakatra ao anatin’ny taona vitsivitsy izany. Nohamafi­sin’ity mpandraharaha ity fa misy ihany koa ny antony avy amin’ny Malagasy tantsaha manampy amin’ny fihenan’ny vidiny. Anisan’izany ny fanaovana fantsika na vatokely anatina lavanila, ny fitangosana lavanila mbola tsy matoy ka tsy ampy “taux de vanilline” rehefa tonga any ivelany. Amin’ny firenena hafa anefa, hoy izy, dia voakarakara tsara ny vokatra ka tsy misy fisolokiana. « Ho an’ny jirofo indray, mbola misy tsy matoy tanteraka, tsy maina tsara, ary indraindray mbola mando alohan’ny fandanjana, ka mahatonga azy ho simba rehefa tonga any ivelany », hoy Ran­drianatoandro Ferdinand, mpandraharaha amin’ireo sehatra roa ireo.

Fihariana vaovao  ny toaka gasy
Taorian’ny fanekena ny lalàna mifehy ny toaka gasy teo anivon’ny Antenimieram­pirenena, lasa fihariana vaovao ho an’ny mponina ao amin’ny distrikan’i Toamasina II ny fanaovana toaka gasy. Ho an’ireo tsy manana fitaovana manokana na “lambiky”, mivarotra ny akora ilaina amin’izany amin’ireo efa mpanodina. Anisan’ny akora ampiasaina amin’izany ny fary, mangahazo, manga masaka, akondro masaka, letisia ary kokombra. Rehefa masaka na voatono ao anaty vilany vy lehibe ireo akora ireo dia afangaro amin’ny hoditra hazo “bilahy”, izay mangidy sady mafaitra, ka manampy amin’ny famadihana azy ho alikaola ao anatin’ny telo andro monja. Vokatry ny fihenan’ny vidin’ny lavanila sy jirofo, maro amin’ny mponina no nanomboka mamboly sy mamokatra ireo akora fototra amin’ny fanaovana toaka gasy ireo, ho vahaolana ha­nampiana ny fidiram-bola sy hanonerana ny fatiantoka amin’ny vokatra fanondrana. Ankoatra izany, mivelatra ihany koa ny fihariana manodidina, toy ny fambolena ireo akora, ny fitaterana amin’ny lakana manaraka ny reniranon’i Ivondro sy Ivoloina, ary ny fanangonana sy fanadiovana ireo zerikanina. Ao amin’ny kaominina Fanandrana, ohatra, dia efa misy trano fanatobiana atao hoe Ravinala, fitahirizana entana sy toeram-piasana manokana amin’izany. Ny zava-pisotro vokarina avy ao dia manana marika “Ravi­nala”, ary araka ny fanadihadiana dia efa nahazo alalana hivarotra izany vokatra izany eny amin’ny mpaninjara. Voa­laza ihany koa fa tsy mihoatra ny 45° ny tahan’ny alikaola ao aminy.

Niandoha tamin’ny covid-19
Araka ny loharanom-baovao avy any an-toerana, efa hatramin’ny fotoanan’ny valanaretina Covid-19 no nisian’ny orinasa madinika Ravinala, izay namokatra alikaola 90° niadiana tamin’ny fiparitahan’ny aretina. Nahomby izany ezaka izany ka rehefa nolanian’ny Antenimierampire­ne­na ny lalàna momba ny toaka gasy dia nanohy ny famokarana tsy misy sakana intsony izy ireo. Ankehitriny, mizara roa ny famokarana ao amin’ny “Ravinala”: ny zava-pisotro azo sotroina sy ny alikaola 90° ampiasaina amin’ny sehatra hafa.

Nanatontosa : Sajo

Nifarana omaly, tany Abi­djan, Côte d’Ivoire, ny fiofanana nampanaovin’ny Fede­ra­sionina iraisam-pirenen’ny bao­lina kitra (Fif a) ho an’ireo Afrikanina mpampiofana mpanazatra. Anisan’ireo nandray anjara tamin’izany ny FMF. Telo mirahalahy niatrika izany. Nahitana an-dRasoa­naivo Rado, tale teknika na­sio­naly. Teo koa Andri­a­ma­m­pilazasoa Fidy Herman sy Andriamahefa Johansson Le­mark, mpampianatra sy mpanabe eo anivon’ny federasionina. Tanjona ny hanondrotana ny lentan’ny baolina kitra aty Afrika.
Ankoatra izay, mikendry ihany koa ny fampifanarahana ny fenitry ny fiofanana manerana ny kaontinanta afrikanina ity natao ity. Eo koa ny fanomezana ireo fitaovana fampiofanana maoderina amin’ity taranja ity. Manantena ny Ka­onfe­derasionina afrikanina (Caf) sy ny Federasionina iraisam-pirenena (Fifa) fa ho lasa mpitatitra mahomby any amin’ny fireneny avy ireo mpampiofana rehetra tany Abidjan, ka hampiely ireo fomba fampianarana vaovao, ho an’ireo mpanazatra ao an-toerana.
Raha ho an’ny Malagasy teknisianina, dingana lehibe amin’ny fanamafisana ny fahaiza-manao teknika ny niatrehin’izy ireo ity fiofanana ity. Tafiditra ao anatin’ny paikady maharitra hahatongavana ho firenena azo itokisana eo amin’ny sehatra afrikanina.

Tompondaka

Hanamarika ny fiadiana ny amboaran’i Madagasikara, sokajy latsaky ny 20 taona, ny fiverenan’ny ekipan’ny Stef’Auto volley-ball avy any Toamasina eo ambony Kianja. Hifaninana eo amin’ny sokajy vehivavy ity ekipa ity, rehefa tsy niatrika izany nandritra ny fotoana ela. Misy ihany ireo klioba vaovao, toy ny HMVB Matsiatra Ambony sy ny GSVB Atsimo Andrefana.

Mitohy hatrany ny fifidianana eny anivon’ny seksionina, taranja basikety, manerana ny Nosy, ao anatin’izao taom-pifidianana izao. Seksionina 9 indray no nahavita izany nanomboka ny faran’ny herinandro teo. Tsiahivina fa tokony hahavita fifidianana ny anivon’ny ligy amin’ity taona ity ary ny volana janoary 2026 no vinavinaina hanatanterahana ny eo anivon’ny federasionina.

Hotanterahina any Luanda, ny 10 hatramin’ny 20 desambra izao, ny lalao afrikanina ho an’ny tanora. Mbola baraingo ny fandraisana anjaran’i Madagasikara, hatreto. Tsy mbola manana vaovao ho lazaina mahakasika izany ireo tomponandraikitra. Tsiahivina, Malagasy atleta 22 no tokony handray anjara amin’ity fifaninanana ity, ahitana ny taranja fibatana fonjamby, baolina kitra, atletisma, basikety, karate ary mety hisy koa ny Judo.