Nahitana fihenana indray ny vidin’ny atody amin’izao fo­toana izao. Araka ny fanadihadiana natao teny Ambohija­tovo, omaly, nilatsaka ho 450 Ariary ny kely indrindra amin’izany ankehitriny, raha toa ka 600 Ariary izany teo aloha. Ny lehibe kosa, lasa 650 Ariary raha nojifaina 850 Ariary tany aloha.
Nambaran’ireo mpivarotra fa rehefa mafana ny andro, mora ny atody, manatody tsara ny akoho amin’izao vanim-potoana izao. Somary sarotra kosa ny famokarana rehefa ririnina. “Mora mihitsy ny atody aloha amin’ity volana ity, rehefa tojo andro manga­tsiaka indray ianao, mihalafo izany, na izahay aza sahirana mihitsy. Tamin’ireny andro ririna ireny izao, efa nahatratra hatrany amin’ny 850 Ariary ny hividianan’ny olona azy, ary alaina 830 Ar”, hoy ny mpivarotra iray teny an-toerana.
Milaza ireo mpisehatra amin’ny fivarotana mofo, fa mba nilamina kely ny resaka fanjifana atody ho azy ireo, ary afaka nanafatra atody maro. “Ho anay mpanao mofomamy aloha, azo lazaina ho mahita tombony kely ihany amin’izao fidinan’ny vidin’ny atody izao. Ny teo aloha teo, somary sa­rotra, satria, tena tsy afaka naka atody maro, noho ny fa­halafosan’izany, nefa ny vi­din’ ny mo­fomamy tsy azo ovaina, noho ny fahazaran’ireo mpanjifa”, hoy ny nambaran’ny mpanao mofomamy iray teny Ambodifilao.
Mety mbola hiova ny vidin’ity vokatra ity, saingy tsy mbola fantatra na hiakatra izany na hidina.

Fitia Randria

Nisokatra omaly, 4 hatramin’ny 7 septambra, eny amin’ny CCI Ivato, tamin’ny fomba ofisialy, ny Foara iraisam-pirenena ho an’ny fambolena, ny fiompiana ary ny jono (FIA), andiany faha-7. Miaraka amin’io hetsika io koa ny Festival iraisam-pirenena ho an’ny fandrahoan-tsakafo (FIGA), andiany voalohany. Mifameno rahateo ireo roa ireo, satria ho hita amin’ny fotoana iray, ny rohim-pihariana miainga any amin’ny famokarana, ny fanodinam-bokatra, ny fitsinjarana ary miafara any amin’ny mpanjifa, hanina.
Hita eny an-toerana daholo ny mpisehatra rehetra amin’ny lafiny famokarana. Notsindrin’ny minisitry ny Fambolena sy ny fiompiana (Minae), Rahajarison François Serge, fa ny “FIA” sy ny “FIGA” 2025 dia natao ho fototry ny fanovana, fanalahidin’ny famokarana harena sy hanasongadinana ny tetikasa. Natao ho fanavaozana ny vokatra sy ny fikarohana.
Lohahevitra amin’ity taona 2025 ity ny hoe, « Fambolena manan-danja sy maharitra ho an’ny fampandrosoana lovain-jafy ». Maneho ny zava-misy izany, sady mifanaraka amin’ny vinan’ny Filoham-pirenena, dia ny fanovana ny rafi-pamokarana, lohahevitra noraisiny mandritra ny fitantanany ny Sadc rahateo.

Njaka A.

Teknika fambolem-bary samy manan-danja ny voly vary maroanaka (SRI) sy ny fampiasana vary safiotra. Mifameno ireo, ary samy mihoatra ny 8t/ha ny vokatra azo.

Noraisin’ny Sekreteram-panjakana miadidy ny Fa­haleovantena ara-tsakafo (Sesa), Razanamahefa Tahian’Ny Avo, ny alarobia 3 septambra teo, ireo fikambanan’ny mpisehatra amin’ny voly vary maroanaka. Nifanto­ka tamin’ny fampiarahana ny teknika voly vary safiotra sy voly vary maroanaka (SRI) ny dinika. Tanjona ny hikarohana vahaolana maharitra, hampiakarana ny tahan’ny vokatra en­tina hanatrarana ny fahaleovantena ara-tsakafo, in­drindra ny vary.
Samy manan-danja sy mi­fameno ireo teknikam-pambolena roa ireo. Raha ny antontanisa, nahazoana vokatra mi­hoatra ny 8 taonina isaky ny hekitara tamin’ny faritra enina eto amintsika ny fampiasana ny voly vary maroanaka. Tera­ka teto Madagasikara, ny taona 1983, ny teknika fambolem-bary nohatsaraina (SRI), na voly vary maroanaka. Efa miparitaka any amin’ny firenena afrikanina 25 sy firenena 60 maneran-tany.
Fiaraha-miasa amin’ny fi­renena sinoa kosa ny fampiasana ny teknikam-pambolena ny vary safiotra. Anisan’ny toerana famokarana ny ma­somboly ny eny Mahitsy. Efa maro ny kaominina, na distrika, hanapariahana azy, miampy ny kojakojam-pamokarana, toy ny zezika biolojika sy zezi-bazaha. Ahazoana vo­katra 8 hatramin’ny 12 taonina isaky ny hekitara ihany koa ny fampiasana ny vary safiotra.

Fifaninanana mamokatra
Mampitovy ireo teknikam-pambolena roa ireo ny fampiasana ketsa tanora ary haingana koa ny fanirin’ny vary, satria telo volana dia miakatra ny vokatra.
Nomarihin’ny SESA, Razanamahefa Tahian’Ny Avo, ny maha zava-dehibe ny fametrahana fifaninanana ara-pamokarana ho an’ny tantsaha, ho fomba hanentanana sy hampitomboana ny voka-bary sy ny fahavononany. «Tsy no­finofy ny fahaleovantena ara-bary, fa azo tratrarina sy tanterahina tsara», hoy ihany izy.

Njaka
Andriantefiarinesy

Anisan’ny fanamby napetraky ny Federasionin’ny karate-do malagasy ny hivelaran’ ny Malagasy atleta eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena sy hahazoana vokatra tsara. Po­rofon’izany ny vokatra azon’ny Malagasy mpikatroka niatrika ny fiadiana ny tompondakan’i Afrika natao tany Nizeria farany teo. 11 mianadahy no nisolo tena ny Malagasy tamin’izany ka nahazo ny tapakila hiatrehana ny fiadiana ny tompondaka maneran-tany avokoa ny 8 amin’izy ireo. Ankehitriny, nahazo ny fankatoavana ofisialy avy amin’ny iraisam-pirenena i Madagasikara fa handray ny fiadiana ny tompondakan’i Afrika, amin’ny taona 2026. Nandritra ny fivoriana nataon’ny birao mpanatanteraka eo anivon’ny Ufak (Union des fédérations africaines de karate), ny 29 aogositra lasa teo, no nandinihina ny antontan-taratasin’i Madagasikara mahakasika ny fangatahana amin’ny handraisana ity fifaninanana ity, araka ny voarakitra ao amin’ny taratasy fankatoavana. Ny 1 septambra lasa teo kosa no nahazo izany taratasy fankatoavana izany ny filo­han’ny federasionina, Rate­finanahary Emile. Nanamafy ihany koa ny Ufak fa hanampy an’i Madagasikara amin’ny fanomanana sy fanatanterahana ny fifaninanana izy ireo.
Tsiahivina, ny 7 hatramin’ny 13 septambra 2026, eto Antananarivo, ny daty sy toerana voatondro hanatantera­hina ity fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika ity. Ny sokajy Cadets, Junior ary Senior, eo amin’ny kata sy kumite, no hi­faninana mandritra ny herinandro. Ho avy eto an-toerana ny filohan’ny WKF sy ny Ufak. “Voninahitra lehibe ho an’i Madagasikara izao fandrai­sana fifaninanana goavana izao”, hoy ny filohan’ny FKM.

Mi.Raz

Hotontosaina manomboka anio, any amin’ny Nosy Maorisy, ny fiadiana ny tompondakan’i Afrika, taranja judo, ho an’ny sokajy Vétérans. Nanamarika ireo mpikatroka fa nianto-tena tanteraka izy ireo amin’ ity fifaninanana ity, saingy kosa ny voninahi-pirenena no arovana. Omaly no nanainga teny amin’ny seranam-piaramanidina Ivato, ny delegasionina miisa 7.

Araka ny vaovao miely anaty tambajotran-tserasera amin’izao fotoana izao, lasa mpilalaon’ny Anse Réunion FC any Seychelles, i Fely, lohalaharan’ ny Fosa Juniors FC. Hatramin’izao, tsy mbola misy fanambarana ofisialy navoakan’ny Fosa Jr mahakasika izany fifindran-toerana izany. Anisan’ireo mpilalao nitondra avo ny Barea Chan tamin’ity taona ity i Fely.

Tsy nanaiky ny hifindra any amin’ny klioba St Michel United Seychelles tamin’ny ora farany i Tsila­vina na i Drogba, mpilalaon’ny Disciples FC Vakinan­karatra. Samy tsy nisy nahalala ny antony nandavan’ity mpilalao ity izany ny maro, indrindra ny Malagasy mpankafy baolina kitra.

Hotanterahina anio, ao amin’ny Lapan’ny fanatanjahan­tena Marcel Cerdan, ao Levallois France, ny dingana fahenina farany amin’ny fifanintsanana hiadiana ny «Masters 2025», taranja tsipy kanetibe. Hatreto, ekipa telo no efa fantatra fa tafita amin’ny Final four na ho inona vokatra amin’ity dingana atao ity. Anisan’ireny i Madagasikara, efa manana isa 35, mitarika vonjimaika eo amin’ny filaharana ankapobeny. Arahin’i Riviera, nahazo isa 34. Ary koa ny ekipan’i Bonetto, manana isa 31.
Efa tongotra ila ny an’i Italie no any amin’ny Final four, nahazo isa 26. Mbola ao anaty hazakazaka amin’izany kosa ny ekipa Wild Card, manana isa 23. Hiankina amin’ny lalao anio anefa no hahafantarana izay ekipa fahefatra farany amin’ ity fiadiana ny “Masters 2025” ity. Araka izany, hangotraka ny fihaonana eo amin’i Italie sy Wild Card, izay elanelana isa
3 monja no mampisaraka azy roa tonta. Ho sarotra kosa ny lalan’ilay Malagasy, Andriantseheno Christian (Racle), isa 19 sy ny an’i Dylan Rocher izay tena manify ny herijika hiaka­rana amin’io fingana famaranana io, satria tsy manana afa-tsy isa 16 izy ireo. Raha ny fantatra, hiova endrika indray ny ekipa malagasy amin’ity dingana fahenina ity ka hajanona indray i Tina kely ary hijoro i Zigle, miaraka amin’i Yves sy i Balôty.

Tompondaka

Hiatrika ny fifanintsanana “Mondial 2026”, hihaonana amin’i Centrafrique, ny ekipa nasionaly malagasy, Barean’i Madagasikara, anio. Hiezaka ny hahazo isa telo izy ireo, mba hanana tombony kokoa.

Tonga ity ny fotoana! Hia­trika ny lalao ifanintsa­nana amin’ny “Mondial 2026” indray ny Barea, anio, any Maroc. Hifanandrina amin’i Madagasikara, amin’izany, i Centrafrique, fihaonana izay tanterahina ao amin’ny Kianja Larbi Zaouli Casablanca. Hie­zaka ny hitady isa telo indray ny Malagasy. Ny hanatsarana hatrany ny vokatra efa azon’ ireo Barea A’, nandritra ny “Chan 2024” iny no tanjona.
Tsara marihina fa mbola manala vela amin’ny Mala­gasy mpilalao i Centrafrique. Teo amin’ny lalao mandroso, lavon’ny Barea, tamin’ny isa 4 no ho 1, ry zareo. Tsara ny mampahafantatra fa mpilalao 23 no nantsoin’ny mpazanatran’ny Barea, i Corentin Mar­tins. Nisongadina tamin’izany ny fahatongavan’i Andy Pel­mard, vodilaharana milaravina­hitra ao amin’ny Clermont Foot, divizionina faharoa ao Frantsa, sy ireo mpilalao Barea A’. Ireto farany izay nahazo ny medaly volafotsy tamin’ny fifanina­nana “Chan 2024” farany teo. Ahitana an’i Bono sy i Nicolas, vodilaharana, i Toldo, mpiandry harato. Miampy an’i Mami­soa, mpilalao afovoany.
Ankoatra izy efatra mirahalahy ireo, misy mpilalao telo hafa koa amin’ity Chan ity, nan­tsoin’ity teknisianina ity. Ani­san’izany i Tony sy i Lalaina ary i Rado.
Tsara marihina fa laharana fahatelo ny Barea ao amin’ny vondrona “I” misy azy, ary mi­tana ny isa 10, taorian’ny lalao rehetra nataony. Ny 8 septambra ho avy io, hifandona amin’i Tchad, ny Malagasy, fihaonana izay hatao any an-toerana ihany.

Fitia Randria

Raha ny hita teny an-toerana, miisa dimy ny kahie hita anaty fonosana, izany hoe, 6 000 Ar ny vidin’ny iray. Jifaina 14 000 Ariary eo kosa ny fonosana amin’ireo kahie kely, izay ahitana 10 isa ny ao anatiny. Izany hoe, 1400 Ariary izany ny singany iray. Ankoatra ny taratasy fanoratana, amidy iray alina Ariary ny pensily hazo maro loko, raha toa ka valon-jato Ariary ny fividianan’ny olona ny penina iray. Amidin’ireo mpisehatra amin’ity fivarotana fitaovan’ny mpianatra ity 5 000 Ar hatramin’ny 18 000 Ar kosa ny fitaovana fanipihana.
« Afaka herinandro eo, hiditra hianatra amin’izay ny kilonga. Ho ahy manokana, telo ny zanako ary izao aho vao mividy ny fitaovana entin’izy ireo manovo fahalalana any an-tsekoly», hoy ny renim-pianakaviana iray, teny an-tsena, omaly. Marihina fa saika amin’io herinandro ho avy io avokoa ireo mpianatra eto an-dRenivohitra no hiditra.

Mitombo ny isan’ny mpivarotra, mihena ny mpanjifa …
Tsikaritra nandritra ny fanadihadiana natao fa nihena ny isan’ireo manjifa fitaovam-pianarana. Raha ny fanazavana azo avy amin’ireo mpisehatra amin’izany. Maro ny olona mividy ny fitaovan’ny mpianatra saingy miparitaka any amin’ireo mpivarotra sa­sany izy ireo, noho ny hamaroan’ny olona lasa manao io asa io, ankehitriny. « Raha tamin’ny taona lasa, tsy dia nanana fotoana firy ihinanana sakafo izahay noho ny hamaroan’ny olona manjifa. Saingy tamin’ity taona ity, hita hoe efa miparitaka manerana an’ireo mpivarotra samihafa ety an-toerana ny olona», io ny nambaran’ny mpivarotra iray eny an-toerana. Tsy manome tsiny ny zava-misy moa izy ireo, satria efa hita taratra ankehitriny ny fahasahiranan’ny olona. « Raha ny hoe resaka olana mahakasika amin’izay aloha, tsy dia idiranay lalina loatra, hiaraha-mahalala ny zava-misy amin’izao fotoana izao, samy mitady sy mamelon-tena avokoa ny rehetra, ka tsy tokony hifanome tsiny », hoy ity mpivarotra ity.

Mbola sarotra …

Tena mbola mipetraka ho olana ny fampidirana mpianatra. Antony, tsy mitsahatra miakatra ny vidin’ny fitaovana ilaina amin’izany nefa ny karama tsy misondrotra, raha ny fanazavan’ny raim-pianakaviana iray teny Analakely. « Ho anay ray aman-dreny, tsy azo atao ambanin-javatra ny fampidirana ny zaza satria ny hoaviny iray manontolo. Midika izany fa tsy maintsy atao lohalaharana avokoa ny fitaovana ilain’izy ireo any am-pianarana. Anisan’ny mampirisika ny zaza hianatra tsara ny fahazoany fitaovana tsara rehefa hiditra hianatra izy », hoy hatrany izy. Matetika tsy vitan’ilay karama iray volana ny mampiditra mpianatra fa mbola mindram-bola any amin’ny Banky na mitady lalam-bola hafa ankoatran’ilay karama. Ny vidin’ny hatsembohan’izy ireo, anatin’iray volana moa, efa voatsinjara avokoa. Anisan’izany ny sakafo, ny saram-pitaterana mandritra ny iray volana manaraka, ny hofan-trano, ny vidin-jiro, ny gouter an’ny ankizy. Mangataka ny fanjakana mba hijery akaiky ny resaka mahakasika io fitaovam-pianarana io izy ireo. Nohamafisiny hatrany fa tokony hisy ny fanampiana faobe ary mitovy avokoa ny fari-piainan’ny olona, amin’izao fotoana izao. Matetika moa, ity volana aogositra ity, somary mifantoka amin’ny fampidirana mpianatra avokoa ny ankamaroan’ny olona.

Nanatontosa : Fitia Randria