INDRAY MIJERY

Les Nouvelles - mer, 02/12/2025 - 07:43

Hahazo vahana ny oram-pahavaratra manerana ny Nosy, amin’ity herinandro ity. Mety hanantombo kokoa izany ho an’ny tapany atsimon’ny atitany, manomboka anio, ho an’ny tapany atsimon’Analamanga, ny distrika Anosibe an’Ala, Marolambo, Ifanadiana, ny ilany atsinanan’ny faritra Vakinankaratra, Amoron’i Mania ary Matsiatra Ambony.
Hisy fanamafisana ny fahaiza-manao ho an’ireo fitaleavana isam-paritra. Santionany amin’izany ny traikefa amin’ny fanaraha-maso ny sisintany, izay hotanterahina any Antsirabe, araka ny fampitam-baovao nataon’ny minisiteran’ny Fahasalamam-bahoaka nandritra ny fananganan-tsaina.
Mpiray ombona antoka amin’ny minisiteran’ny Fampianarana ambony sy ny fikarohana ara-tsiansa ny Foiben’ny fiaraha-miasa momba ny fikarohana ho an’ny fambolena hitondra fampandrosoana (Cirad). Misy ny tetikasa iarahana ho an’ireo Nosy aty amin’ny ranomasimbe Indianina ho fampandrosoana ny fikarohana momba ny fambolena sy ny fiofanana. Mifototra amin’ny fambolena sy ny fahasalamana ary ny tontolo iainana ny fikarohana sy ny haivao.
Olona 30 no hiasa amin’ny fanadiovana ny Canal GR, mandalo eny amin’ny fokontany An­drefan’Ankadimbahoaka, Anosizato Atsinanana I sy II, Ivolaniray, Anosibe Angarangarana, ka hatreny Ilanivato Ampasika. Asa tanamaro (Himo), izay nanomboka ny ala­tsinainy teo no hanatanterahina ny fanadiovana. Ha­haritra 7 andro ny asa, hiarahan’ny CUA sy ny BNGRC.

Catégories: National

Tobim-pahasalamana: Azo tsapain-tanana ny fomba fiasa 5S

Les Nouvelles - mer, 02/12/2025 - 07:43

Manatsara ny fomba fiasa eny amin’ny tobim-pahasalamana ny tari-dalana « Kai­zen ». Tanjona ny fana­tsa­­ra­na tsy an-kiato ny kalitaon’ny tolotra fahasalamana sy ny fomba fiasa. Nofanina, araka izany, ireo mpiasan’ny fahasalamana eny ifotony hanaraka io fomba fiasa fanaovana sivana ny fitaovana sy kirakira eny amin’ny tobim-pahasalamana io.
Efa azo tsapain-tanana ny vokatra tsara avy amin’ny fampiharana ny 5S eny ifotony. Dingana faharoa aorian’izay ny tari-dalana « Kaizen ».
Torolalana fizarana ny fitsipika sy ireo fahaiza-manao mila ananana no tena hatao amin’izany. Fahaiza-mandamina, mandrindra ary mampilamina ny toeram-piasana. Ma­mantatra ny fitaovana tena ilaina sy ampiasaina matetika ary mametraka izany amin’ny toerana mora raisina kanefa azo antoka. Fandaminana ireo antontan-taratasy isan-tsokajiny mba tsy hifangaro ka mora ny mikirakira sy ny mitady azy avy eo. Fahaizana manavaka tsara ireo fitaovana efa tena tsy ilaina intsony, mila havaozina sy hatsaraina na soloina tanteraka mihitsy hifanaraka amin’ny zava-misy….

Tatiana A

Catégories: National

Oniversiten’i Fianarantsoa : Napetraka ny FabLab

Les Nouvelles - mer, 02/12/2025 - 07:43

Natomboka tamin’ity herinandro ity ny asan’ny FabLab solidaire Hay Tao ao amin’ny Oniversiten’i Fianarantsoa. Fiaraha-miasa amin’ny Orange solidarité Madagascar sy ny Agence universitaire francophone (AUF) izany. Novatsiana fitaovana ilaina rehetra ny mpisitraka ny ivontoerana misy ny FabLab, ahitana kojakoja niomerika hatramin’ny imprimante 3D. Mbola hampiofana ireo liana sy vonona ny tomponandraikitra manomboka amin’ny famoronana ny tetikasa hatramin’ny famoahana ny « prototype ».
Singa iray manamafy ny fandaharanasan’ny Oniversiten’i Fianarantsoa momba ny hay Tao sy ny teknolojia niomerika ny FabLab, araka ny fanazavan’ny filohan’ny Oniversite, ny profersora Hajalalaina Aimé Richard.
Efa manana FabLab koa ny Oniversiten’Antananarivo ka ireo mpianatra eny amin’ny politeknika Vontovorona no mampiasa azy ho fampiharana ny lesona any am-pianarana.
Nanotrona ny hetsika tany an-toerana, ny talem-paritry ny AUF Afrique Australe sy ny ranomasimbe Indianina, ny Pr Aissatou Sy-Wonyu, sy ny filohan’ny Orange solidarité, i Benja Arson.

Vonjy

Catégories: National

Fanadinana bakalorea: Mila hentitra amin’ny fahafenoan’ny antontan-taratasy

Les Nouvelles - mer, 02/12/2025 - 07:43

Afaka dimy volana ny fanadinana bakalorea. Dieny izao, efa manomboka ny fisoratana anarana ho an’ireo maniry ny hiatrika izany. Tsy handeferana ny tsy fanajana ny fe-potoana sy ny antontan-taratasy tsy feno.

Nampahafantatra ny mi-nisiteran’ny Fampiana­rana ambony sy ny fikarohana ara-tsiansa ny amin’ ireo antontan-taratasy ilaina amin’ny fisoratana anarana ho an’ireo hiatrika ny fanadinana bakalorea 2025. Nanomboka ny 3 fe­broary ary hifarana ny 25 avrily ny fisoratana anarana ho an’ireo hiatrika izany. Efa voafaritra mazava ny vola alaina amin’ireo mpianatra hiatrika izany. Manana 5 vo­lana hanomanana izany ireo mpiadina.
15 000 Ar ny vola aloan’ ireo misoratra ho mpianatra amina sekoly, 50 000 Ar kosa ho an’ireo kandidà mandeha tsotra ary 100 000Ar ho an’ ireo teratany vahiny.
Mila ampy tsara ireo antontan-taratasy rehetra ilaina ho amin’ny fisoratana anarana. Anisan’izany ny taratasy fanamarinana ny nandoavana ny vola. Ny taratasy mirakitra ny mombamomba ny mpiadina izay vita sonian’ny ray aman-dreny na ny mpiantoka, taratasy fanamarinana avy amin’ny dokoteram-panjakana manome alalana fa afaka manao ny adina ara-panatanjahantena. Ankoatra ireo, ny taratasy fanamarinam-pahaterahana latsaky ny 3 volana alaina eny amin’ny kaominina, taratasy fanamarinam-ponenana, sary tapaka mazava tsara miisa 2, miisa 3 kosa ho an’ny mpiadina ny bakalorea teknika. Valopy misy hajia iray.
Ireo antontan-taratasy tsy ampy na tara amin’ny daty voa­faritra dia tsy horaisin’ny Sampandraharahan’ny bakalorea ka mila mailo amin’ny famenoana ny taratasy ilaina rehetra sy ny fanajana ny daty farany ireo mpiadina.
Tsiahivina fa hotanterahina ny 21 jolay ka hatramin’ny 25 jolay izao ny fanadinana bakalorea ankapobeny. Ho an’ny bakalorea teknika kosa, ny 21 jolay hatramin’ny 25 jolay ho an’ny sokajy voalohany. Mi­tohy ny 28 ka hatramin’ ny 31 jolay izany ho an’ny andiany faharoa. Ho an’ireo hiatrika ny baka­lorea teknika dia tsy maintsy manana ny BEP na ny mitovy amin’izany.

Tatiana A

Catégories: National

Volley-“CCCZone 7”: Hanao lalao ara-pirahalahiana maro ny GNVB

Les Nouvelles - mar, 02/11/2025 - 07:44

Fanombohana ihany iny, araka ny fanazavan’ny filohan’ny klioba GNVB, ny kolonely Rajaonarison Fortunat, fa mbola hisy lalao maro hatao. “Hanao lalao ara-pirahalahiana maro amin’ny klioba samihafa izahay aorian’izao”, hoy ny fanazavany ary efa eo am-pandaminana ny mahakasika izany. Nambarany ihany koa fa nifandanja ny lalao ary afaka nitarafana ny lentan’ny mpilalaon’ny GNVB.
Nanohana iny “match de défi”, natao ny faran’ny herinandro teo iny ny fikambanana NAE, izay tarihin’ny filohany, Rabarijaona Heritiana. Fikambanana manampy ny tanora amin’ny sehatra maro toy ny fanabeazana sy ny fanatanjahantena, ny NAE ary izany indrindra no antony nanohanan’izy ireo ny fifaninanana volley. “Ny taranja volley no nahavita fifaninanana ho an’ny sokajy Jeunes, nanomboka U14 miakatra, tamin’ny taon-dasa, ka resy lahatra izahay hanohana”, hoy ny nambaran’ity filohan’ny fikambanana ity.
Raha hiverenana ny voka-dalao, nifandanja izany teo amin’ ny sokajy lahy sy vavy, araka ny nambaran’ny mpanazatra ny ekipa nasionaly. Tsy mora ny nanambatra tao anatin’ny fotoana fohy ny ekipa nasionaly ka anton’ny faharesena izany, araka ny nambaran’ny Coach Tojo. Araka izany, ny ekipan’ ny GNVB no nandresy tamin’ ny lalao ho an’ny vehivavy, nahazo ny seta 3 noho 1 tamin’ ny lalao mandroso ary mbola nandresy ihany koa tamin’ny lalao miverina.
Teo amin’ny sokajy lehilahy kosa, nanantombo ny ekipa nasionaly nanoloana ny GNVB, ka nahazo fandresena 3 no ho 0, tamin’ny lalao mandroso. Tamin’ny alalan’ny Tie Break (15-5) kosa no nandresen’ny GNVB ny nasionaly, tamin’ny lalao miverina.

Mi.Raz

Catégories: National

SOMBIM-BAOVAO

Les Nouvelles - mar, 02/11/2025 - 07:43

Tonga ity ny taona 2025, hatramin’ny omaly, tsy mbola nisy feo mandeha mahakasika ny fandaharanasan’ny Federasiona malagasin’ny bisikileta. Tsia­hivina, amin’ity taona ity, hisy hetsika goavana horaisin’i Madagasikara, dia ny fifaninanana eo anivon’ny ranomasimbe Indianina andiany faharoa. Marihina fa ny filohan’ny Federasiona malagasy ihany no filohan’ny ranomasimbe Indianina, amin’ny taranja bisikileta.
Miakatra ny haavo teknikan’ny Ankoay, lehilahy, tao anatin’izay 10 andro niatrehina ny fampivondronana eny Vontovorona izay, araka ny nambaran’ny mpanazatra an’izy ireo, ny Coach Ravonimbola Jeannot. Nandresy hatrany ny Ankoay tamin’ireo lalao ara-pirahalahiana natrehina hatreto, izay lalao hanomanana ny dingana faran’ny fifanintsanana amin’ny “Afrobasket 2025”.
Andrasana, anio, ny fahatongavan’ireo mpilalao mpilaravinahitra, handrafitra ny ekipa malagasy, taranja basikety, izay hiatrika ny dingana faran’ny fifanintsanana amin’ny “Afrobasket 2025”. Mpilalao 5 no andrasana amin’izany, ahitana an’i Mathias M’Madi, Jerry Pépin, Sitraka, Johan ary Lahontan Rija.
Hotanterahina anio, ao amin’ny Kianja Etihad Stadium Angleterre, amin’ny 11 ora alina, ora aty Madagasikara, ny fihaonana mandroso eo amin’ny Manchester City, mpampiantrano sy ny Real Madrid, klioba espaniola. Fihaonana izay tafiditra amin’ny lalao sakan’ny “Ligue des Champions 2025”. Hatao ny alarobia 19 febroary kosa ny fifanandrinana miverina.

Catégories: National

Baolina kitra : Tsara ny vokatra azon’ny Barea U17

Les Nouvelles - mar, 02/11/2025 - 07:43

Nifarana ny alahady lasa teo, tany Maroc, ny lalao fitsapana sady fanazaran-tena nataon’ny Barea de Madagascar, sokajy U17. Tsara ny vokatra satria tao anatin’ireo lalao 5 nataony, nahazo fandresena 3 sy ady sahala iray ary faharesena iray ny ekipam-pirenena zandriny. Nambaran’ireo mpilalao sy mpanazatra fa nahazoana traikefa ary nahafahana nijery ny lentan’ireo zandrikely ny fihaonana natao tany an-toerana.
Ankoatra izay, zava-dehibe ny nisian’ny fifanakalozana traikefa sy teknika teo amin’ireo mpilalao sy ny Malagasy teknisianina tamin-dry zareo maraokanina. Ny ekipan’ny Raja Club Athletic no nanasa ny Barea de Madagascar tamin’ity ary naharitra 1 volana ny fivahinianana tany an-toerana. Heverina fa hitondra aingavao ho an’ny taninketsan’ny baolina kitra eto an-toerana ny lalao natao tany Maroc.
Mba tsy hijanona hatreo ny fikarakarana ireo zandrikely ao amin’ny Barea U17 ireo fa hisy tohiny ka tokony ho efa mitsinjo ny fifaninanana hafa, toa ny Cosafa sy ny Lalaon’ny vaomieran’ny ranomasimbe Indianina, CJSOI, hatao atsy Seychelles, ny volana jolay ho avy izao.

Tompondaka

Catégories: National

Claudine Nomenjanahary : Nahazo medaly volamena teo amin’ny hazakazaka 60 m

Les Nouvelles - mar, 02/11/2025 - 07:43

Lasan’ilay Malagasy, i Claudine Nomenjanahary, ny tompondakan’i Frantsa, teo amin’ny atletisma fanao anaty efitrano, tamin’ny sabotsy lasa teo. Norombahiny ny medaly volamena teo amin’ny 60 m.

Norombahin’ny Malagasy atleta, ao amin’ny club Stade Sottevillais 76, ny medaly vo­la­mena sy ny anarana maha tompondakan’i Frantsa, eo amin’ny halavirana 60 m. Ha­za­kazaka fanao anaty efitrano, notanterahina ny sabotsy lasa teo, tao amin’ny stadium Metropolitain Pierre Quinon. Tontosany tao anatin’ny fe-potoana 7 s 31% io halavirana io.
Tonga taoriany, ilay gaboney, i Moulin Pierrick Linda, izay nahavita izany, tamin’ny 7 s 38% ary fahatelo ilay kongoley, i Ngoye Akamari Natacha, 7 s 42% ny azy. Marihina fa iray klioba amin’i Claudine izy. “Efa tao anatin’ny tanjoko hatramin’ny ela ny handrombahako ity amboara ity. Mafy ny fifaninanana saingy efa tao anatiko ny fahavononana handrombaka fandresena“, hoy i Claudine.
Tsiahivina fa nanomboka tany amin’ny fifanintsanana ka hatreo amin’ny famaranana, nitana ny laharana voalohany hatrany ny tovovavy. Nandritra ny manasa-dalana, 7 s 39% ny nahavitany izany ka nahazoany ny tapakila hiakarana eo amin’ny famaranana.
Tsy vao izao akory i Claudine no nametraka tantara ho an’ny atletisma malagasy fa efa hatramin’izay. Ani­san’izany, ny nandrombahany ny medaly volamena tamin’ny “Lalaon’ny Nosy 2023”, notanterahina teto Madagasikara.
Ny volana desambra 2024, efa niatrika ny fiadiana ny ho tompondakam-paritra tany Normandie France ihany koa ny tenany, ka ny 60 m amin’ny hazakazaka fanao anaty efitrano hatrany no nifaninanany, izay nahitana ireo andrarezina frantsay, ka nahavitany izany tao anatin’ny 7 s 39 %.
Tsiahivina fa efa atleta niofana tao amin’ny ivontoerana iraisam-pirenena any Senegal i Claudine, mialoha ny nandehanany tany France.

Tompondaka

Catégories: National

21 febroary : Ho very hasina ny tenindreny

Les Nouvelles - mar, 02/11/2025 - 07:42

Ilay reny mampianatra ny zanany hiteny voalohany mihitsy no tsy manisy hasiny ny tenindreny. 21 febroary, Andro iraisam-pirenena ho an’ny tenindreny. Ny paika na tetika hamerenana ny Ma­la­gasy hampiasa sy hiaina ny tenindreny no mila karohina haingana. Maninona ny reny no mampiasa ny teny vahiny hiresahany amin’ny zanany? Naninona no nahiliky ny Mala­gasy reny ny fiantsoana azy « neny » ka nasainy no­soloin’ny zanany « maman » ? Sns.
Nanjary nalaina mampiasa ny tenindreny ny Mala­ga­sy. Manomboka mipoitra etsy sy eroa ireo Malagasy tsy tia sy menatra ny mampiasa ny te­nindreny. Mihazakazaka amin’ny fanivaivana sy fa­nimbana ny tenindreny ihany koa ny sasany. Raha niteny tamin’ny tenindreny mazava tsara ny Malagasy fahiny. Ankehitriny, miova izany ka natao izay hifanakaikezany amin’ny fanononana teny vahiny.
Tononkira mazava tsara, mampiasa ny faran-teny «-tra ». Nanjary hafahafa ny anononan’ny tanora azy ankehitriny… Satria, maka tahaka be fahatany ireo vahiny miteny na miresaka amin’ny teniny. Raha io tranga io no mitohy, ho very hasina tanteraka ny tenindreny sy ny reny tokony hampita izany amin’ny ta­ranany. Avy amin’ny « reny » ny firenena. Noho izany, ho very hasina ihany koa ny firenena.

HaRy Razafindrakoto

Catégories: National

Dina Mialinelina : « Tokotany midadasika hanehoana ny forona ny mozika »

Les Nouvelles - mar, 02/11/2025 - 07:42

Tsara toerana hibata ny “Prix Découvertes RFI 2025 » ny tarika Dina M. Efa manoritra ny lalany eo amin’ny tsenan’ny mozika iraisam-pirenena ry zareo.

“Rakemba”. Io ny lohatenin’ilay rakikiran’ny tarika Dina M, ni­voaka ny faramparan’ny taona 2024 teo. Malaza be, satria maneho ilay « renibe », izay mi­dika fahanterana, voky traikefa ary nahita karazam-piainana, izany. Tsy nosafidiana fahatany, fa mifanaraka amin’ilay tian’i Dina Mialinelina sy ny tariny voizina anatin’ny kanto hataony. « Tokotany midadasika ha­nehoana ny forona ny mozika izay nosafidianay. Tena misy fototra malagasy fa misy vina mitodika amin’izao tontolo izao ihany koa. Tsy mifidy ny mozika sy ny talenta fotsiny ianareo, fa mifidy ihany koa ny asa be sy ny finiavana tao ambadika tao », hoy ity mpanakanto ity, tao anatin’ny fanentanana na­taony tao amin’ny RFI.
Tsy tongatonga ho azy ihany koa ny nahatafidiran’ny tarika Dina M. ho anisan’ireo hiatrika ny famaranana «Prix Découvertes RFI 2025 ». Azo lazaina ho tsara toerana mihi­tsy aza ity tarika malagasy ity, raha jerena amin’ny fironan’ny mpankafy ny mozika miaina manerana izao tontolo izao. Na izany, mbola manantena ireo mpankafy ny tena mozika hanohana sy hifidy azy ny tarika, indrindra ireo mpiray tanindrazana hiantefan’ireo hira voalohany.
Nampiara-peo tamin’ny Olombelo Ricky sy nampiakariny an-tsehatra tamin’ny « Ma­nala azy », no nahatazanan’ny maro an’i Dina Mialine­lina. Efa nialoha be izany anefa no nilomano tao anatin’ny mozika ity mpanakanto ity. Ny taona 2018 kosa izy no tena nifantoka tanteraka tamin’ny mozika, araka ny fitantarany. Lehibe indrindra amin’ireo tetikasan’i Dina Mialinelina ity tanterahiny miaraka amin’ny tarika izay natsangany ity. Miray tsikombakomba aminy amin’ny fisedrana ny tsenan’ny mozika iraisam-pirenena ireo namany, ahitana an’i Hents Andriama­simana (gitara beso), i July Ratefy (vata maroafitsoka), i Kevy Rakotoarivelo (amponga ma­roanaka) ary i Tsanta Na­sandratra (feo fanampiny).
Etsy ankilany, efa nambaran’i Rija Randrianivosoa, nandritra ny fandalovany teto Madagasikara ihany koa, ny firosoan’ilay tetikasa Dina sy Rija, vokarin’ny Saïry Pro­duc­­tion. Mbola fanandratana ny mozika malagasy eo amin’ny tsena iraisam-pirenena hatrany izany. Efa mizotra mankany ny lalan’i Dina Mialinelina…

Zo ny Aina

Catégories: National

INDRAY MIJERY

Les Nouvelles - mar, 02/11/2025 - 07:41

Tsy hisy fiforonana rivodoza mety hahakasika an’i Madagasikara mandritra ny herinandro fa tombanana hahazo vahana kokoa ny volonandro fahavaratra saika manerana ny Nosy, hoy ny Foibe famantarana ny toetry ny andro. Hanoram-baratra amin’ny ankapobeny saika manerana ny Nosy, mandritra ny herinandro. Tombanana ho betsaka kokoa izany ho an’ny afovoantany sy ny faritra afovoany atsinanana amin’ny fisasahan’ny herinandro. Hisy fidinana ny maripana ambony ho an’ny afovoantany sy ny morontsiraka atsinanana, rahampitso, fa hiverina hiakatra kosa izany amin’ny faran’ny herinandro.
Nohavaozina ny drafitra fitantanana ny loza ho an’ny faritra Vatovavy, nandritra ny telo andro, niarahana tamin’ireo distrika telo mandrafitra ny faritra: i Ma­nanjary, Ifanadina ary i Nosivarika izany, hanamaivanana ny mety ho fiantraikan’ireo loza sy ahafahan’ny mponina miatrika mialoha izany, ho fiarovana ny ainy sy ny fananany. Faritra andalovan’ny rivodoza ary ahitana tondradrano sy fihotsahan’ny tany matetika ny faritra ary vao tsy ela no tena nitondra takaitra mafy tokoa. Tamin’ ny fandalovan’ilay rivodoza Batsiray sy Emnati.
Anio manomboka amin’ny 8 ora maraina, ho tapaka ny lalana amin’ny toerana sasantsasany eto Antananarivo, mandritra ny hetsika fahatsiarovana ny andro nahafatesan’ny kolonely Ratsimandrava. Voaka­sik’izany ny lalana Rakotomalala Joel, eo amin’ny Jira­ma Faravohitra. Eo koa ny lalana Tsiombikibo manoloana ny minisiteran’ny Rano ary ny lalana Pierre Rapiera, kaomisaria boriborintany faharoa.

Catégories: National

Fampianarana ambony -Toamasina: 15 taona ny fakiolten’ny Fitsaboana

Les Nouvelles - mar, 02/11/2025 - 07:41

Nankalaza ny faha-15 taona nijoroany, nandritra ny roa andro, teto Toamasina, ny sampam-piofanana Fitsa­boana, eo anivon’ny Oniver­siten’ i Barikadimy Toama­sina. Notarihin’ny dokotera zokiolona eo anivon’ny sampam-piofanana, Ramawana­soa Marinette, sy ny teo anivon’ny fiahian’ny minisiteran’ny Fampianarana ambony sy ny fikarohana ara-tsiansa ny hetsika. “Ny fahasalaman’ny daholobe ho an’ny faritra Atsinanana” no lohahevitry ny fankalazana. Nahitana fifampiresahana sy fandinihana ary adihevitra hanatsarana ny lafiny fahasalamam-bahoaka. Anisan’izany ny fahasalaman’ny reny sy ny zaza, ny aretina mitarazoka, ny aretin-tsaina ary ny aretina mila fandidiana.
Nasongadina koa ny lalana nolalovan’ny fakiolte tao anatin’ny 15 taona sy ny paikady hoentina manatsara ny 15 taona manaraka. Afaka mandefa mpianatra ho dokotera miisa 15 isan-taona ha­nao fianarana manokana any Antananarivo ny fakiolte. Tafiditra ao koa ny fampiofanana “paramédicaux” ka efa nahatratra 370 no nivoaka tao, araka ny fanazavan’ny dokotera Ramawanasoa Marinette hatrany. Ny taon-dasa, nahazo profesora miisa dimy ny fakiolte, ary 113 ny dokotera specialisé navoakan’ny Oniversiten’ i Toamasina.
Mpampianatra 18 no nisahana ny fampianarana teny am-boalohany, izay nahitana mpianatra miisa 113. Ankehi­triny, 1 200 ny mpianatra ka mpampianatra miisa 68 no misahana izany.

Sajo

Catégories: National

Tapakala – Toamasina : Raim-pianakaviana natelin’ny ranomasina

Les Nouvelles - lun, 02/10/2025 - 07:41

Raim-pianakaviana iray tra-doza natelin’ny ranomasina tao Tapakala, anatin’ny kominina manakaiky tanàna Toamasina ambanivohitra, tokony ho tamin’ny 3 ora tolak andro sy 50 minitra, ny alahady 9 febroary teo. Hatramin’ny fotoana hanoratana ny lahatsoratra, mbola tsy hita izay misy azy. Manao ny fikarohana kosa ny rehetra indrindra ireo fianakaviana sy ireo olona tonga nitsangatsagana teny an-toerana. Raha ny angom-baovao, avy nisotrosotro niaraka tamin’ny namany ary nitondra toaka mihitsy nosotroina teny an-toerana io lehilahy io sy ireo niaraka taminy. Tsy vitan’ izay, nitondra tsaky na masimasina saosisy sy sakafo misy kisoa ireo olona ireo. Nahatsapa ho mafana ka lasa nilomano io lehilahy voalaza io. Marihina, tsy filomanosana loatra io toerana io amin’ny ankapobeny. Maro ny antony ka voalohany amin’izany, noho izy toerana hivarinan’ny rano maloto avy ao amin’ny tetikasa Ambatovy makany an-dranomasina. Faharoa manonja noho ny faritra hafa ao Toamasina koa ny ao Tapakala.

Sajo

Catégories: National

Rajoelina Razakandisa Arena : Nahavita ny fianarana momba ny fitantanana hotely

Les Nouvelles - lun, 02/10/2025 - 07:41

Nizara ny hafaliany tamin’ny vahoaka malagasy, omaly, ny fianakavian’ny filohan’ny Repoblika, Rajoelina Andry. Nasongadiny ny fahavitan’ny zanany lahimatoa ny fianarany.

Nahavita ny fianarany omaly, Rajoelina Ra­zakandisa Arena, zanaka lahimatoan’ny filohan’ny Repoblika malagasy. Nahazo ny mari-pahaizana manokana momba ny fitantanana hotely, tao amin’ny Oniversite EHL Lausanne izy. Efa-taona no faharetan’ny fianarana nataony. Hiditra amin’ny sehatry ny asa avy hatrany ny tenany. 242 ny mpiray andiany, nahazo ny mari-pahaizana, omaly. Izy irery ny Malagasy tamin’izany.
Naneho ny hafaliany sy nizara izany tamin’ny mpiray tanindrazana ny filoham-pirenana Rajoelina Andry mivady. “Toy ny vao omaly no nampinarako anao namindra. An­kehitriny, noho ny fikirizana, ny filofosana tamin’ny fianarana dia tafita, tonga amin’ny tanjona nirinao ianao”, hoy ny filoham-pirenena.
Marihina fa ity oniversite an’ny Lausanne, Suisse ity dia anisan’ny toeram-pampianarana sangany manerana an’izao tontolo izao. Mitana ny laharana voalohany izy amin’ny fampianarana ny fitantanana hotely, araka ny fandaharan’ny QS World University Rankings. Manana ny maha izy azy ary miavaka amin’ny fampianarana sy ny fampiharana avy hatrany.
Manomana mpitarika matihanina ny oniversite. Efa miparitaka any amin’ny firenena 150 ny mpiofana sangany, nivoaka tao aminy. Tanora manana ny maha izy azy, afaka misehatra amin’ny fitantanana hotely sy ny fitantanam-bola ary ny fitantanana orinasa ireo vao nahavita fiofanana ireo.

r.r

Catégories: National

Vondrona mpamonjy voina Toamasina: Nahatratra 76 ny haintrano nanaovana asa famonjena

Les Nouvelles - lun, 02/10/2025 - 07:40

Maro ny haintrano novonjen’ny sampana mpamonjy voina ao Toamasi­na, ny taona 2024 sy ny 2025 diavina ity. Ankoatra ny haintrano, mandray an­draikitra amin’ireo loza eny anivon’ny fiarahamonina ko izy ireo.

Niavaka raha tena niavaka ny trangam-pirehetana tamina karazan-javatra maro teto Toamasina ny taona 2024 sy ny fiando­han’ny taona 2025. Nandrai­san’ny vondrona mpamonjy voina eto Toamasina anjara mavitrika avokoa izany. Ho an’ny haintrano aloha, nahatratra hatramin’ny 76 ny tranga novonjena, ny taon-dasa. Ny fiandohan’ny volana janoary ka hatramin’ny febroary ity, efa miisa sivy sahady izany ankehitriny. Ny tranon’ny lefitra konsilin’i Frantsa etsy Ampasimazava no nanokatra ny volana febroary. Kila tanteraka tsy nisy noraisina ny entana tao an-tokantrano fa dia lasa lavenona avokoa izy ireo. Niainga tamina fipoahana maotera mitondra herinaratra noho ny fahatapahan’ny herinaratry ny Jirama ny fi­rehetana. Miisa sivy kosa
ny firehetana ala ary saika
ao amin’ny orinasa mpanao savony mamboly ireo palmie no mateti-piseho izany, “Manome faritra hambolen’ ireo mpiasa ao aminy vary na zavatra hafa ny mpampiasa fa ireo mpiasa izay miasa ny tany kosa tsy mahay manao fiaro afo rehefa mandoro ny tanimboliny ka mitarika firehetana ala izany”, hoy ny kolonely Charles Désiré, raha nanazava. Ankoatra izay, nitrangana firehetana andrin-jiro imbalo teto Toamasina, raha miisa fito kosa ny fako nirehitra. Teo koa ny firehetan’ny “feu d’Hydrocarbure izay miisa efatra.Miisa telo kosa ny fiarakodia may. Efa mahatratra 98 ny trangana firehetana isan-karazany ankoatra ny haintrano. Manoloana izany, miasa mafy ny vondrona mpamonjy voina amin’ny fifehezana ny afo mba tsy hiitatra ka hanimba zavatra maro.

Manampy ny fiarahamonina

Tsy ny vonjy voina hamono afo ihany no ahafantarana sy ahitana ny andraikitry ny mpamonjy voina, raha ny angom-baovao avy eo ani­von’ny mpamonjy voina. Ho an’ny taona 2024, namonjy olona maty an-drano miisa efatra izy ireo. Niampy iray izany ny taona 2025, ity farany izay tranga vao niseho ny 30 janaory 2025 lasa teo. Ireny faty tsy misy fianakaviana maka ao amin’ny tranom-paty ireny koa efa tapitra fetr’andro hijanonana ao amin’ny tranom-paty, ny mpamonjy voina ihany koa no miantoka ny fandevenana ireo razana. Ho an’ny taon-dasa dia miisa telo izany. Mandray anjara amin’ ny fanadiovana tsena koa izy ireo ary nanao izay indimy miantoana ny taon-dasa.

Amin’ny maha mpamonjy voina azy izay, mandray anjara amin’ny fanampiana sy famonjena olona koa izy ireo. Miisa fito ny olona novonjena tra-doza ary enina ireo narovana teny amoron-dranomasina. Olona dimy, marary saina, no nosamborina ka naterina any amin’ny hopitalin’ny marary saina. Ilana fahaiza-manao avokoa izany fandraisana andraikitra izany ka mahatonga ny mpamnjy voina nanao fanazarantena intelo niaraka tamin’ny Simex. Manao izay ho vitany ny mpamonjy voina fa matetika olana ny tsy fahampian’ny solika. 3 080 litatra monja no nampiasaina nandritra ny taona 2024.

Avy amin’ny fipoahan’ ny herinaratra

Tsy nisorona teto ny kaomandin’ny mpamonjy voina Toamasina, ny kolonely Charles Désiré, nilaza fa ny 80 isan-jaton’ny haintrano teto Toamasina dia saika avy amin’ny fifampikasohan’ny tariby mitondra herinaratra ( court circuit). Misy ankolafiny kanefa izany fa tsy hoe ny Jirama no omena tsiny. Ny ankamaroan’izy ireny dia noho ny fampiasana herinaratra tsy ara-dalàna (branchement sauvage et illicite). Tsy mifanaraka amin’ny fitaovana ampiasaina ao an-tokantrano ny Tarif. Eo koa ny fifampizarana herinaratra tsy ara-dalàna isan-tokantrano. Vokany, miteraka haintrano goavana izany. Mahatonga firehetana ihany koa ny fahanteran’ny tariby mpitondra herinaratra ao an-trano, izay miteraka ny 5 isan-jaton’ ny fahamaizana. Avy amin’ny tandrevaka tsy fitandreman’ny olon-dehibe mametraka ankizy irery an-trano kosa ny 15 isan-jatony. Anisan’izany ny fipoahana tavoahangina gazy izay tsy voafehin’ny ankizy ny fampiasana azy.

Nohamafisin’ny vondrona mpamonjy voina hatrany fa anisan’ny olana mahatonga ny fihandronan’ny rano ny fanaovana trano eny ambony tatatra, fanariam-pako anaty tatatra. Raha tsorina, saika avy amin’ny vahoakan’ i Toamasina izay tsy manaraka ny fepetra apetraky ny kaominina ihany no mahatonga ny fahasahiranana rehefa avy ny orana ka miakatra ny rano.

Sajo

 

Catégories: National

VAOVAO TAMBATRA

Les Nouvelles - lun, 02/10/2025 - 07:39

Hampitomboina 17 isan-kerinandro ny sidina ataon’ny kaompania Ethiopian Airlines mampitohy an’Antananarivo sy i Nosy Be, manomboka ny volana jona 2025. Hetsika ho fampiroboroboana ny sidina ataon’ny kaompania eto an-toerana hatramin’ny niverenany teto Madagasikara nanomboka ny taona 2022.
Hotanterahina ny 29 mey ka hatramin’ny 1 jona ny hetsika « Rallye VHR (Voiture Historique de Régularité) ». Handalo ny faritra Analamanga, Itasy sy Vakinakaratra ny hetsika ka anasana ny rehetra hanatrika izany. Ankoatra izay, nandray anjara tamin’ny « Salon Rétromobile » 2025 tao Paris Expo Porte de Versailles ihany koa i Madagasikara, ny 5 ka hatramin’ny 9 febroary teo.
6,60 tapitrisa amin’ireo mponina 32,4 tapitrisa eto Madagasikara no mampiasa interneto. Izany hoe, 20,4% monja raha oharina amin’ireo firenena hafa izay tafakatra hatrany amin’ny 79,6 %. Tarehimarika izay mametraka ny firenena eo amin’ny laharana faha-10 amin’ireo firenena maneran-tany ambany indrindra ny tahan’ny fampiasana interneto.
Hanome tanana amin’ny fampiroboroboana ny fandraharahana ny minisiteran’ny Fitsarana. Ity farany izay mitazona sy mitantana ny rejisitry ny varotra sy ny fikambanam-barotra. Mbola izy ihany koa no miantoka ny fangaharahan’ny orinasa ka mamela ny rehetra ahita ny toe-bola sy ny fitantanana ny orinasa rehetra.

Catégories: National

Tombola « Devenez multimillionnaires »: Azon’i Lalarison Ricardo ny 25 tapitrisa Ar

Les Nouvelles - lun, 02/10/2025 - 07:39

Lelavola mitentina 25 000 000Ar no loka azon’i Lalarison Ricardo Cassidi, nandritra ny lalao tombola « Devenez multimillionnaires » nokarakarain’ny Cos­mos Madagascar, ny 3 de­sambra 2024 ka hatramin’ny 13 janoary 2025. « Bon d’achat » mitentina 5 tapitrisa Ar kosa ny loka ho an’ny laharana faharoa raha 3 tapitrisa Ar kosa izany ho an’ny laharana fahatelo, izay samy ahafahan’izy ireo mividy entana eny amin’ny magazay Cosmos avy.
Notolorana ireo mpandresy, ny sabotsy teo, teny amin’ny magazay Cosmos Anko­rondrano ny loka azon’ny tsirairay raha natao ny 1 febroary lasa teo ny fisarihana.
« Faly ary tsy nampoizina ny fahazoana ny loka ka manasa ny rehetra handray anjara amin’ny lalao toy izao », hoy i Cassidi. Nividy entana indray mandeha monja teny amin’ny magazay Anko­rondrano ny raim-pianakaviana ka nandrombahany ny loka goavana.
Marihina fa mitentina ha­trany amin’ny 51 tapitrisa Ar ny loka nozarain’ny Cosmos Madagascar tamin’ireo mpandresy miisa 50 manerana ny Nosy izay nandray anjara ta­min’ny lalao.
Ankoatra izay, toy ny fa­naony isaky ny fety dia mbola hisy ny lalao goavana karakarain’ny magazay ny volana jona. Hanasana sahady ny rehetra handray anjara amin’izany.
Tsiahivina fa miisa 37 890 ny tapakila nosarihana nanditra ny tombola « Devenez multimillionnaires » izay nahafan’ny mpanjifa rehetra nandray anjara.

Henintsoa Hani

Catégories: National

indostria : Hatsangana ny vaomiera mpanatanteraka

Les Nouvelles - lun, 02/10/2025 - 07:38

Hatao eto Madagasikara ny volana aogositra ny fihaonana an-tampony faha-45 an’ ny filoham-pirenena sy lehiben’ny governemanta eo anivon’ny Sadc. Mifanindry an-dalana amin’izay ny fanamarihana ny Herinandron’ny fampiroboroboana ny indostria, andiany faha-8. Tapaka nandritra ny dinika niarahan’ny minisitry ny Fampiroboroboana ny indostria sy ny varotra, Ralambofiringa David, sy ny solotenan’ny minisiteran’ny Raharaham-bahiny, ny Economic Development Board of Madagascar (EDBM) ary ny Sendikan’ny indostria eto Madagasikara (SIM), tetsy Ambohidahy, fa hatsangana ny vaomiera samihafa handrindra sy handamina ny asa rehetra. Antenaina fa hanatsara ny tontolon’ny fandraharahana aty amin’ny faritr’Afrika ny hetsika ka hampivondrona ireo matihanina sy mpampiasa vola ary ireo rafitra mpandraharaha ara-bola. Andrasana koa ny hampiroboroboana sy hitondrana zava-baovao maharitra eo amin’ny sehatry ny indostria ho an’ireo mpikambana ny Sadc. Noho izany, omena lanja mandritra io fotoana io ireo singa samihafa mampiavaka ny firenena malagasy.

Henintsoa H.

Catégories: National

Saran-dalana taxi-be: Nahomby ny tsy fampiasana lelavola

Les Nouvelles - lun, 02/10/2025 - 07:38

Tsara ny vokatra azo tamin’ny andrana tsy nikirakirana lelavola nandoavana ny saran-dalana tamin’ny taxi-be 147 D. Nisy ny tetikasa nampiasana ny teknolojia niomerika ka nametrahana fitaovana manokana hanamarinana ny tapakila saran-dalana tamin’ireo fiara fitaterana.

Nahomby ny tetikasa nataon’ny Airtel Money sy ny orinasa CPP System, tsy ampiasana lelavola andoavana ny saran-dalana amin’ny taxi-be. Na­nombohana izany, natao an­drana ny zotra 147 D. Nam­piasana ny teknolojia niomerika, ka nametrahana fitaovana manokana hanamarinana ny tapakila saran-dalana any anaty fiara fitaterana. Vidiana amin’ny fifanakalozam-bola Airtel Money ny saran-dalana, ahazoana ny karatra tapakila.
Nomarihin’ny tale jeneralin’ ny Airtel Money, Randria­narison Heritiana, fa « tohananay ny fifindrana tsikelikely any amin’ny toekarena niomerika, mampiroborobo ny fivoaran’ny teknolojia. Mampan­droso ny fikirakirana ara-bola sady manamora ny filana andavanandron’ny mpampiasa sy ny matihanina amin’ny fitateram-bahoaka ».
Manoloana izany fahombiazana izany, nankasitrahana ny mpamily sy ny mpanampy azy, ny 7 febroary teo. Miisa 6 izy ireo, nomena kojakoja avy amin’ny Airtel Money, miampy famandrihana internety MIFI, miampy famandrihana fifanakalozam-bola Airtel Money.
Tsahivina fa tanteraka ity fiaraha-miasan’ny roa tonta ity, mba hoentina hanatsarana ny sehatry ny fitaterana eto amintsika, hampiharana sy hampiroboroboana ny teknolojia niomerika sy ny fampiasana ny fifanakalozam-bola niomerika.
Andrasana ny fampiharana azy amin’ny zotra taxi-be rehetra sy ny fitaterana any amin’ny zotram-paritra sy nasionaly manontolo.

Njaka A.

Catégories: National

INDRAY MIJERY

Les Nouvelles - lun, 02/10/2025 - 07:37

Inspecteurs du travail 42 mianadahy no nahavita fianianana tetsy amin’ny Fitsarana tampony, Anosy. Andiany Mahomby izy ireo, niofana nandritra ny 2 taona teny amin’ny Enam Androhibe. Mitazona andraikitra eo amin’ny firenena ny Inspecteurs du Travail izay misehatra ara-tsosialy sy ara-toekarena. Ho an’ny sosialy, sady mampihatra ny lalàna mifehy ny asa ireto teknisianina ireto no manome ny toromarika ho an’ny orinasa amin’ny fampiharana izany.
Nanao sonia fiaraha-miasa amin’ny fanomezana tohana mitentina 59 924 euros (278 tapitrisa Ar) hividianana fiara hatao cliniques mobiles ho an’ny Centre Médical Le Bon Samaritain, ao Toamasina, ny masoivohon’i Japon eto an-toerana. Voatery mandeha an-tongotra lavitra ny mponina eny ambanivohitra rehefa hamonjy toeram-pitsaboana. Vahaolana ny fisian’ity clinique mobile ity.
Teboka manan-danja maro no nivoitra tamin’ny fivoriana lehibe niarahana tamin’ireo fitaleavana eo amin’ny foibe sy ny isam-paritra amin’ny sehatry ny fahasalamana. Anisan’izany ny fanatsarana ny fitantanana, ireo paikady miainga eny ifotony, ny fizarana andraikitra mazava ary ny fanatsarana ny tolotra ara-pahasalamana ho an’ny vahoaka. Nohamafisina koa ny ady amin’ny kolikoly sy ny fitantanana mahomby hampandroso ny asa rehetra.
Miverina tsikelikely ny oram-baratra mitsitokotoko, amin’ny ankapobeny, ho an’ny faritra rehetra manerana ny Nosy, ato anatin’ny telo andro manaraka, hoy ny foibe famantarana ny toetry ny andro.

Catégories: National

Pages