Lalan’ny atody, mpamatsy atody manerana ny Nosy. Izay no tena hahafantarana sy mampalaza ny kaominina Antanetibe Mahazaza. Noho izay indrindra no antony hi­sian’ny hetsika «Fetiben’ny atody», izay niditra tamin’ny andiany fahefatra, ny faran’ny heriandro lasa teo. Na teo aza ny toe-draharaham-pirenena nafana, nafana toy izany koa ny sehon’ny Mahaleo sy ny taranaka, omaly alahady. Fotoam-bita ary efa namaranana ny «Festival des œufs» izy ity, ka samy nanotrona na ireo tompon-tany, na ireo vahiny, fa indrindra ireo zanaky ny faritra izay mieli-patrana manerana ny Nosy izany.
Tsikaritra fa ireo hiran’ny tarika Mahaleo nanamarika vanim-potoana, indrindra ireo hira mivoy tolona sy ny fitiavan-tanindrazana no nahazo hery kokoa nandritra ny seho. Anisan’ireny ireo hira mivoy ny tontolo ambanivohitra, toa ny «Nahoana kay», sy ireo nanamarika ny niandohan’ny tarika tamin’ny 1972 toa ny «Volo­lona», «Adin-tsaina», sns. Niavaka kokoa ny «Mimoza», izay niarahana tamin’i Hasina, andriambavilanitra nasain’ny Mahaleo sy ny taranaka. Mbola manamafy ilay fitohizan’ny fanahy Mahaleo rahateo izany.
Tsy fampisehoana fotsiny anefa ny «Fetiben’ny atody» ao Antanetibe Mahazaza. Fotoana hanandratana ny fiompiana sy ny fambolena ary ny tontolo ambanivohitra any an-toerana ihany koa. Satria mitana ny lohany amin’ny famokarana atody ny kaominina, irarian’izy ireo ny hiakaran’izany seha-pihariana izany hisandrahaka kokoa. Nisy ny fifaninanana ho an’ireo ankizy sy tanora, manodidina indrindra ny fahalalana amin’ny fiompiana. Natao mba hitohizan’ilay kolontsaina mi­fototra amin’ny fandraharahana eny amin’ny tontolo ambanivohitra izany, araka ireny voizin’ny tarika Mahaleo ana­tin’ny «hira vokatry ny tany ireny». Efa nanatsidika sahady ny andiany fahadimy, ho tsara sy hivelatra kokoa ny mpikarakara.

Zo ny Aina

Nifamotoana ireo teratany malagasy monina any Paris, France, ny asabotsy teo. Nanatontosa ny «Takariva soatoavina malagasy» izy ireo. Izay nifandimbiasan’ny fampianarana ny fototry ny kabary malagasy am-panambadiana, narahin’ny fampisehoana nataon’i Justin Vali. Nampahafantarina nandritra izany ilay boky fianarana kabary malagasy, nosoratana
amin’ny teny frantsay, notontosain’i Henriette Razanamalala sy i Dera Ramandraivonona.
Tontosa soa aman-tsara ny sehon’i Lalatiana sy Rija Randrianivosoa tatsy La Réunion. Nafana ny fiarahana satria sambany ho an’ireo mpankafy any an-toerana no nandray ireto mpanakanto ireto. Notetezin’i Lalatiana avokoa ireo hira nanamarika ny 50 taona niakarany an-tsehatra, izay saika natao teto an-tanindrazana ny ivony.
Mirona amin’ny fandraisam-peo aloha ny ankamaroan’ireo mpanakanto mpihira. Voatery nofoanana na nahemotra avokoa ireo fampisehoana, na mbola misy fotoana kely aza ny taom-pampisehoana, mialoha ny fahavaratra. Niroso aloha, araka izany, ny fotoana fandraisam-peo ireo hira vaovao na hira naverina, ho an’ireo mpanakanto. Tombony ho an’ny sasany izany, fa fatiantoka kosa amin’ny ankapobeny.­­

Fotoam-bita tsy mahaleo ny sampona! Niezaka ihany hitazona ny fampisehoana izay tokony hotontosaina ny 26 oktobra izao i Marion sy ry zareo avy ao amin’ny SR Event, saingy noho ny fihazakazahan’ny toe-draharaham-pirenena, tsy maintsy nandray fanapahan-kevitra izy ireo. «Somary vahotra ny lela hanambara eto ry zareo fa saingy misy ny fanapahan-kevitra izay mila raisina manoloana ny toe-draharaha izay miha mafana eto amin’ny firenena sy somary mampiroroa saina izay tena atahorana mafy. Niezaka nihaino ny hevitry ny tomponandraikitra maro izaho sy ny mpikarakara fa mba hiarovana ny ain’ny olona dia tsy maintsy nandray fanapahan-kevitra ny hanemorana ny fetintsika. Aleo tsy hataontsika anaty fitaintainana fa tena hifety am-pilamaninana isika, ka miandry ny daty vaovao», hoy i Marion, omaly.
Nanamafy izay koa i Sylvano Ratsimandresy, tomponandraikitra voalohany ao amin’ny SR Event. «Tsy afaka ny hanatontosa ilay fampisehoana izahay raha tsy mirona any amin’ny filaminana ny fiainan’ny Malagasy. Ny tapakila rehetra efa lafo dia manan-kery avokoa amin’ny fotoana izay holazaina manaraka eo», hoy izy. Fatiantoka foana na ho an’ny mpikarakara na ho an’ny mpanakanto, fa indrindra ho an’ny mpankafy ny toa izao, saingy raha ho an’ny tombotsoan’ny firenena, dia milefitra ny rehetra.

Zo ny Aina

Pao-droa! Manaiky ny Malagasy izao tontolo izao, eo amin’ny tontolon’ny hira. Lasantsika indray ny voalohany teo amin’ny sokajy rehetra, nandritra ilay fifaninanan-kira « Our Generation 2025 ».

Voalohany tamin’ny fifaninanana ankapobeny. Voalohany koa teo amin’ny fifidianan’ny mpankafy ny ekipa malagasy! Nibata ny amboara, tany Russie, i Bren­da, Mandresy ary i Michella, nandritra ny lanonam-pamaranana ny «Our Generation 2025», izay notontosaina omaly, tany Moscou. Nanaiky ny talenta sy ny fahaiza-manaon’ny Malagasy izao tontolo izao, tamin’ny alalan’ireto tovovavy ireto. Nampien­tanentanana, nampitaintaina, kanefa efa azo antoka mialoha ihany koa fa manana ny hoentiny ny ekipa malagasy nandritra iny fifaninanana iny.
«Niezaka izahay nanatsarana ny tanjona. Naneho ny kolontsaina malagasy izahay tamin’ny alalan’ny feo, ny fitafy, ny taovolo, ny teny malagasy, sns.», hoy ny nambaran’i Michella, izay nahazo ny voalohany tamin’ny fifanintsanana taty Madagasikara. Niara-dalana taminy niatrika ny famaranana iraisam-pirenena tany koa i Brenda sy Riantsoa, izay nahazo ny laharana faharoa sy fahatelo. Efa tombony lehibe ho an’ny solontena malagasy, ary tsy vitan’izay fa mbola niaraka tamin’izy ireo niatrika izany fotoan-dehibe izany koa ny Coach Fidy.
«Misaotra an’Andriama­nitra nanao ny planina rehetra. Misaotra ny ekipa rehetra nikarakara. Nikotrana mafy sy nahafoy fotoana izy telo mirahavavy, ka tojo amin’izao fandresena izao. Misaotra an’ireo zoky toa an-dry Denise, D Lain ary Shyn, izay nanokatra ny lalana taty Russie. Mi­saotra an’ireo matihanina
amin’ny mozika toa an-dry Seta Ramaroson ihany koa, izay nanampy betsaka anay. Eo koa isika Malagasy rehetra maneran-tany, izay nanohana», hoy ny nambaran’ny Coach Fidy.
Ilay hira «Fianarana foa­na» no nentin’izy telo mirahavavy nandrombaka ny amboara. Noforonin’ i Heman Alexis ity hira ity. Misy hafatra ao, na dia tsy fantatr’ireo nandray aza izany, fa misongadina maneran-tany kosa ny talen­tan’izy telo mirahavavy. Tonga tany an-toerana, nanolotra ny amboara ho an’ny mpandresy ary mbola nanamafy ny fandresen’ny Malagasy i Fila­matra Matokia, nandresy nandritra ny «Our Generation 2024».
Nanambara ny Real TV, izay mpikarakara teto an-toerana sy niandraikitra ny fampitana avy any an-toerana, fa anio amin’ny 9 ora alina vao afaka mandefa ity famaranana ity amin’ny fahitalavitra izy ireo.

Zo ny Aina

Nanao ny asany mahazatra ny mpivarotra, omaly maraina. Nikatona avokoa izy ireo nanomboka ny atoandro mandra-pahariva ny andro noho ny korontana. Toraka izany koa ny tsena, toy ny teny Anosibe sy Anosy Mahamasina. Nizotra toy ny mahazatra kosa ny fiainana andavanandro teny amin’ny manodidina ny Renivohitra.

Nozaraina zana-trondro miisa 10 000 sy apombo 1 taonina ny mpiompy trondro miisa 10 any Ambodigavo, distrika Moramanga, ny herinandro lasa teo. Nanatanteraka ny fanohanana ny Conservation internationale niaraka tamin’ny fitantanam-paritry ny Jono sy ny toekarena manga Moramanga. Tafiditra ao anatin’ny tetikasa Preaa no nahafahana nanatontosa izany.

Nisy ny fanapahana ny herinaratra tany amin’ny manodidina an’Ambatoroka, ao anatin’ny zotra D1, omaly. Naharitra adiny iray izany, nanomboka tamin’ny 12 ora 30 mn hatramin’ny 1 ora sy sasany. Antony, nisy hazo nahakasika taribin-jiro teny an-toerana ka tsy maintsy norantsanana.

Nitohy omaly, tao amin’ny Kianja mitafo Douaisis, Fran­ce, ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany, taranja tsipy kanetibe, sokajy vehivavy. Ny fiatrehana ny fifanintsanana isam-bondrona ho an’olon-telo miaraka no natrehin’ireo mpifaninana rehetra. Anisan’ireo mandray anjara amin’izany ny Malagasy izay tafita amin’ny fihodinana fahefatra. Raha tsiahivina ny lalao vitany, resin’i Belgique teo amin’ny fihodinana voalohany. Taorian’io, nandresy an’i Lu­xembourg, tamin’ny isa mazava 13 no ho 2 ary mbola tamin’io isa io hatrany no nandreseny an’i Hongrie. Hitohy anio ny fifanintsanana, ka mbola andrasana izay hifanandrina amin’ny ekipa malagasy. Aorian’izay, hiditra amin’ny lalao ampahavalon-dalana. Hifaninana amin’ny «Coupe des nations» kosa ireo ekipa rehetra resy teo amin’ny fifanintsanana isam-bondrona.

Raraka teo amin’ny lalao ampahefa-dalana i Fana, teo amin’ny fifaninanana mitifitra «tir de précision». Resin’i Diaz Reyes Sara, teratany espaniola, tamin’ny isa mazava 31 no ho 13, izy. Hidona eo amin’ny manasa-dalana, anio, ilay Thaillandaise, i Kantaros, sy ilay norvezianina, i Homniam Ranu ary i Diaz Reyes hifanandrina amin’ilay Tiorka, i Tosun Yagmur.

Tompondaka

Efa manomboka fantatra ireo mpikatroka handray anjara amin’ny “Muay Thai Tournament 3″ hatao ao amin’ny Arena Toamasina, ny 23 novambra izao. Anisan’ny hifaninana, mandritra izany, eo amin’ny sokajy vehivavy, i Lova, latsaky ny 54 kg, i Eulalie latsaky ny 58 kg ary i Miora, latsaky ny 60 kg.

Hisy ny”prize Money” ho an’izay mandrombaka ny fandresena amin’ny fifaninanana “Challenge Mini-basket” hotanterahina eo amin’ny Kianja Barea Mahamasina, ny 18 sy 19 oktobra izao. Tsiahivina fa rahampitso no hanatanterahana ny fivoriana ara-teknika sy ny antsapaka ho an’ireo sokajy hifaninana: U12, U14 ary U16. Efa vonona avokoa ireo ekipa handray anjara.

Miantso fanohanana sy fanampiana avy amin’ny malala-tanana ny Malagasy mpikatroka, Raza­finjato Rinho. Hiatrika ny fiadiana ny ho tompondaka eo anivon’ny ranomasimbe Indianina amin’ny taranja tolona sy grappling mifangaro izy, ny 22 novambra izao, kanefa tsy ampy ny hoenti-manana amin’izany. Eo amin’ny sokajy latsaky ny 77 kg no misy azy ary vonona ny hanandratra avo an’i Madagasikara izy amin’ity fifaninana hatrehiny ity.

Namoaka ny anaran’ireo mpitsara afrikanina nahomby tamin’ny fiofanana ny eo anivon’ny Fiba Afrika. Malagasy mpitsara telo, ahitana an-dRabemananjara Mbolamena, Son of Man Sunshine Cynthia Anastasie ary Rakotonirina Lantomananarivony Aina Redjany, no afaka tamin’ny fanadinana ka nahazo ny mari-pahaizana Niveau 1. Tsiahivina fa mpitsara efatra no niatrika ny fiofanana ho an’i Madagasikara, natao ny 11 hatramin’ny 14 septambra lasa teo, teto an-toerana, ka ny telo no afaka. Mpitsara 22 (11 lahy sy 10 vavy) avy amin’ny firenena afrikanina 12 (Algérie, Botswana, Cameroun, Égypte, Éthiopie, Gabon, Kenya, République centrafricaine, Rwanda, Tanzanie ary Madagasikara) no niatrika ity fiofanana ity. Ny 10 tamin’ireo no afa-panadinana. Azo lazaina ho nisongadina, araka izany, i Madagasikara, raha oharina amin’ny firenena hafa. Ny manam-pahaizana Kenyanina, i Vitalis Gode, sy Maraokanina, i Samir Abaakil, no nampiofanan ireto mpitsara manerana an’i Afrika ireto.

Mi.Raz

Hanana solontena amin’ny « Grand Trail de la Réunion » i Madagasikara. Hiaro ny voninahi-pirenena amin’izany Randrianarivelo Sidonie, atletan’ny AS Fanalamanga. Nanome fankaherezana sy tohana ho azy ny orinasa hoentin’ny miatrika izany fifaninanana goavana izany.

Hanainga anio, hiatrika ny « Grand Trail de la Réunion » hatao ny 16 oktobra ho avy izao Ran­drianarivelo Sidonie, atletan’ny AS Fanalamanga sady tompondakan’i Madagasikara. Fanasana avy amin’ny Tanora Tia Trail, fikambanana malagasy atsy La Réunion. Hi­hazakazaka ny 70 km de Mascareigne izy, izay misy mpifaninana 300. Io no nambaran’i Rivo Blandin, mpandrindra jeneraly ny klioba teny Nanisana, omaly. Ho fanohanana azy, nanome lelavola 200 euros tamin’ny alalan’ny tale jeneraly Rabevahiny Arlème, ity klioban’Alaotra Mangoro ity. Nanolotra izany i Michel, filohan’ny taranja atletisma ny AS Fanalamanga. Notsiahivin’i Blandin Rivo fa tsy vao izao akory i Sidonie no hihazakazaka amin’ny Trail.
Nanomboka ny taona 2013 nihazakazaka fa mbola nanao ny course de fond. Ny taona 2021, nivadika nanao Trail, ka fahatelo teo amin’ny 70 km. 2022, tompondaka lefitra teto Madagasikara. Na­metraka fanamby ny tale jeneraly fa raha tompondakan’i Madagasikara, horaisina ho mpiasa raikitra. 2023, nanao 35 km i Sidonie ary 70 km ny an’i Noeline. Samy tompondaka avokoa izy mirahavavy. Notanterahin’ny tale jeneraly ny teny nomeny, taorian’izay.
2024, samy nihazakazaka tamin’ny 70 km izy mirahavavy ka lasan’i Sidonie ny ho tompondakan’i Madagasikara. Taorian’io, niatrika ny Dodo Trail, ka tafiditra “Top 5”. Nohamafisin’i Rivo Blandin fa misy taranja 5 ao amin’ny AS Fanalamanga, dia ny baolina kitra, ny tsipy kanetibe, ny karate, ny atletisma ary ny ping-pong. Taom-pahombiazana ny 2025 satria anaram-boninahitra 5 no azon’ny AS Fanalamanga teo amin’ny Trail. “Mampiavaka ny klioba ny fitsipi-pifehezana ho an’ny taranja rehetra”, hoy izy.

Tompondaka

Mitohy ny fampitandre­man’ny eo anivon’ny Holafitry ny mpanao gazety (OJM) manoloana ireo misoloky sy misandoka izany asa izany. Nambaran’ny filohany, i Mo­nica Rasoloarison tetsy Ambohidahy fa anisan’ny fepetra horaisina ny fanesorana ny mari-pamantarana azy ireny «Brassard» sy ireo marika hisandohana fa mpanao gazety. «Tsy azo idiran’olon-kafa ity asa ity ary aza misandoka sy mitonona ho mpanao gazety. Aoka tsy hanonona izany rehefa tsy asanao», hoy izy. Nanterin’ny filohan’ny OJM fa hidina eny an-kianja, indrindra amin’izao fotoana mampamaivay ny fihetsiketsehana izao ny eo anivon’ny Holafitra hanadio ity asa ity ary hanavaka ny vary amin’ny tsiparifary, araka ny nambarany.
Etsy andaniny, ao ireo milaza fa miasa amin’ny gazety ana habaka «Presse en ligne». Misy lalana anefa izany. Manomboka amin’ny fananganana azy sy ny fananana orinasa. Ny fananana talen’ny fanoratana sy ny zotran’ilay gazety ary manome vaovao, araka ny fotoana hamoahana izany. «Fepetra koa ny tsy maintsy fananana mpikambana iray, farahakeliny eo anivon’ny OJM», hoy izy. Nentaniny ny olom-pirenena fa mijanona ho eo amin’ny toeran’ny mpanao gazety izy ireo ary manampy amin’ny fandraisana fanapahan-kevitra sy ho amin’ny fampisitrahana ny vaovao. «Mety manana fiandaniana ny tompon’ny orinasan-gazety fa mijanona amin’ny toerany hatrany kosa ny mpanao gazety», hoy izy.

Synèse R.

« Tonga sahady! Vonona izahay! » Araka ny loharanom-baovao voaray, omaly, efa any Bamako, Mali, ny ekipam-pirenen’i Madagasikara, amin’izao fotoana izao. Na­nainga omaly maraina, tany Côte d’Ivoire, ny Barea. Raha ny fampitam-baovao, salama tsara avokoa ireo mpilalao rehetra ary vonona ny haka fandresena eo anatrehan’i Mali, ny 12 oktobra ho avy io. Lalao tafiditra amin’ny andro fahafolo sady farany, fifanin­tsanana “Mondial 2026” ity hatrehin’izy ireo ity. Hatreto, mbola eo amin’ny laharana faharoa, ao amin’ny vondrona « I » no misy ny Barean’i Ma­dagasikara. Azo lazaina ho efa tsara toerana amin’ny laharana faharoa tsara indrindra aty afrika ny ekipa nasionaly malagasy, ary tsy ma­nana fanantenana ny hahazo tapakila amin’ny « Mondial » intsony i Mali sy i Comores. Efa manana tombony lavitra ny hiatrika izany kosa ny Black Star Ghana, laharana voalohany, manana isa 22, ary na­hatafiditra baolina 16.
Tsara ny mampahatsiahy fa raha mandresy 8 no ho 0 an’i Mali ny Barea, ka resin’i Comores 3 no ho 0, i Ghana, izay vao tafita any amin’ny “Mon­dial” ny Malagasy. Raha ny fikarohana natao, i Gabon no mitana ny laharana voalohany amin’ireo ekipa faharoa tsara indrindra eto Afrika. Manaraka azy ao ny Barea.

Fitia Randria

Araka ny fikarohana natao, maratra tsy afaka hiakatra eny ambony kianja indray i Paul Pogba, frantsay mpilalao baolina kitra ao amin’ny klioban’ny AS Monaco. Tsiahivina fa taorian’ny sazy nahazo azy, mbola tsy niakatra an-kianja mihitsy ny tenany, ary tsy mbola niatrika lalao ofisialy.
Tafita hiatrika ny “Mondial 2026”, any Mexique sy Etazonia ary Canada, i Maroc, Egypte ary i Tunisie, raha ny vokatra tsara azon’izy ireo, afakomaly. Mbola tsara toerana hahazo io tapakila io ihany koa i Côte d’Ivoire, Cap Vert, ary i Algerie sy i Sénégal. Tsara ny mampaha­tsiahy fa i Argentine no tompondaka iraisam-pirenena tamin’ny andiany farany teo.
Hifarana ny 18 oktobra izao ny fandraisana ny fisoratana anarana amin’ny fiadiana ny amboaran’i Madagasikara, taranja volley-ball, sokajy latsaky ny 20 taona, lahy sy vavy. Fifaninanana hotontosaina ny 25 oktobra hatramin’ny 1 novambra izao, ao amin’ny Kianja mitafo Ankoay Ankorondrano. Ny 24 oktobra kosa ny fivoriana ara-teknika hiatrehina izany.
Hotanterahina ny 12 oktobra izao ny fivoriana ara-teknika ho an’ny fifaninanana “Challenge Mini Basket”, izay hatao eny amin’ny Kianja Barea Maha­ma­sina. Ny 18 sy 19 oktobra izao no hanaovana ny fifaninanana. Klioba maro eo amin’ny sokajy U12, U14 ary U16, lahy sy vavy, no hifaninana ka anisan’ny handray anjara ny SNBC avy eny Itaosy.

Noho ny toe-draharaha misy eto amin’ny firenena, man­dalo fotoan-tsarotra koa ny taranja mekanika. Araka izany, nanambara tao amin’ny tambanjotran-tseraserany ny Fede­rasionina malagasin’ny sport automobile (FSam) sy ireo klioba mpikarakara fa tsy misy ny fifaninanana ho an’ity volana oktobra ity. Efa nofoanana ny “Grand Prix karting”, tokony ho natao ny 5 oktobra lasa teo, izay eo ambany fika­rakaran’ny klioba TMF Rallye. Tsy misy toraka izany koa ny Slalom FSam, voalahatra ho amin’ny faha-11 sy 12 an’ity volana ity. Manarak’izany, ny “Rallye Virtuel Contest, tokony hatao ny 18 oktobra izao.
Hahemotra amin’ny daty manaraka kosa ny “Run Mada” sy ny “Grand Rallye d’Anjozorobe”, izay efa napetraka hotontosaina amin’ny 24 ka hatramin’ny 26 oktobra ho avy izao. Raha ho an’ny volana novambra, efa tsy ao anatin’ny fifaninanana intsony ny Run MSA, voalahatra ho amin’ny faran’io volana voalaza io.
Nanamafy kosa ny federasionina fa hiezaka hamerina ireo fifaninanana farany izay haingana izy ireo. Nefa hiankina be dia be amin’ny fivoaran’ny zava-misy ny handraisana fana­pahan-kevitra rehetra amin’izany.

Tompondaka

Vaovao tsara eo amin’ny taranja basikety malagasy, hilalao ofisialy ao amin’ny ekipan’ny Tamponnaise, ao La Réunion, ny Malagasy mpilalao basikety roa vavy, i Hajanirina Muriel sy Jaofera Harisoa Christiane.

Nambaran’ny klioban’ny MB2All Analamanga, omaly, fa hikopak’elatra ka tsy ho anisan’ny mpilalaon’ izy ireo intsony i Muriel sy i Christiane. Namaly ny antson’ ny ekipan’ny Tamponnaise ao La Réunion izy roa vavy ka hilalao any an-toerana ma­nomboka izao. Manamarika dingana vaovao ho an’ireto Malagasy mpilalao basikety manana ny maha izy azy ireto izao fisidinany any amin’ny firenena hafa izao. Mpilalao nisongadina izany Muriel sy Christiane izany tao amin’ny klioban’ny MB2All ary singa tsy azo notsinontsinoavina, nahazoan’ity klioba ity fandresena misesisesy nandritra ny fifaninanana rehetra natrehina teto an-toerana. Aman-tao­nany maro no novolavolaina sy nivoatra i Muriel sy i Chris­tiane ary tena nahavita be teo anivon’ny kliobany.

Nitondra avo ny voninahi-pirenena…

Tsy teo anivon’ny kliobany ihany, fa nitondra avo ny voninahi-pirenena tao anatin’ny ekipam-pirenena malagasy izy roa vavy ireto ary tsy nisaraka mihitsy tamin’ny lalao rehetra natrehany tany ivelany. Nandrafitra ny ekipam-pire­nena malagasy Ankoay, teo amin’ny basikety 3×3 hatrany izy ireo ary nandray anjara ta­min’ny fiadiana ny amboaran’i Afrika. Efa voahosotra ho tompondakan’i Afrika. Efa niatrika ny fiadiana ny tompondaka maneran-tany ihany koa izy roa vavy. Hotohizany hatrany La Réunion izany fahombia­zana izany ary ho reharehan’ ny Malagasy amin’ny vokatra tsara omeny eo anivon’ny ekipan’ny Tamponnaise La Réu­nion.

Mi.Raz

Fitaovam-pitaterana misedra olana ny fiara fitateram-bahoaka (taxi-be), nanomboka tamin’ny fisian’ny fihetsiketsehana ataon’ny tanora mpitolona eo anivon’ny Gen Z, raha ny fanadihadiana natao. Olana sedrain’izy ireo ny fahatapahan-dalana maro eto Antananarivo, raha ny nam­baran’ireo mpamily na­nontaniana. Samy ahitana izany avokoa ny ankamaroan’ ny lalana, toy ny etsy Anosy hihazo Analakely, Ambohija­tovo, Ampefiloha, Behoririka, Antanimena, Isotry, Anosibe sy ny maro hafa. Mihena ny halavirana vitan’izy ireo ankehitriny, raha oharina tamin’ny taloha, raha ny fanazavana vaoray hatrany. « Tours » efatra sisa no vitan’ny fiara iray ao anatin’ny iray andro. Roa eo ao anatin’ny tapak’andro maraina, ary toy izay ihany koa ny tapak’andro hariva. Nanomboka tamin’ny fisian’ny hetsiky ny mpitolona niady tamin’ny fahatapahan-drano sy jiro, ny alakamisy 25 septambra 2025 lasa teo izany, ary hatramin’izao. Noho izany, tsy mahafeno ny vola tratra­rina ho an’ny tompona fiara foana ny ankamaroan’izy ireo, raha ny fanazavan’ny mpamily hatrany. Mihena 40 000 hatramin’ny 50 000 Ariary izany raha toa ka 80 000 Ariary no enjehina isan’andro. “Efa fantatry ny tompona fiara ny zava-misy ankehitriny, noho izany, manaiky ary tsy mila vaniny izy ireo na tsy feno aza ny versement”, hoy i Rolland, mpamily iray nanontaniana.

Voatery mitady lalan-kafa

« Etsy ankilany, miteraka fitohanan’ny fifamoivoizana lavareny izany, noho ny havi­tsian’ny lalana azo aleha », hoy hatrany izy ireo. Voatery mitady lalan-kafa handeha­nana, araka izany, ny fiara ary lasa mihitsoka any anaty fitohanana lavareny. Indrindra ny maraina sy atoandro. Ahitana izany avokoa ny toerana re­hetra, toy ny etsy Anosizato, Isotry, 67 Ha, Ankorondrano, Ankadimbahoaka, Isotry sy ny maro hafa. Maharitra ora maro ny fitohanan’ny fiara manodidina ny Renivohitra. Adiny roa hatramin’ny adiny dimy eo izany, rehefa tena lava ny fitohanana. Manomboka amin’ny valo ora maraina, amin’ny 11 hatramin’ny 2 ora atoandro ary amin’ny 4 ora hatramin’ny 7 ora hariva eo no ahitana izany, isan’andro.

Atao mihoatra ny solika

Ankoatra izay, voatery atao betsaka na atao mihoatra ihany koa ny solika ao anaty fiara, mba hisorohana ny lany solika tampoka eny an-dalana. Amin’ ny ankapobeny, mihidy ny ankamaroan’ny tobin-tsolika amin’ireo toerana ahitana fihetsiketsehana. Ohatra amin’ny fiara fitateram-bahoaka voakasik’ireo olana ireo, ny taxi-be 119 mampitohy an’An­katso sy 67 ha eny amin’ny Havana. Eny amin’ny Mascotte izy ireo dia miverina noho ny fisian’ny lalana tapaka.

Nampiakatra saran-dalana ny fiara sasany

Manararaotra mampiakatra saran-dalana ihany koa ny taxi-be sasany miasa eto Antananarivo, rehefa amin’ny andro hariva. Indrindra ireo mandeha amin’ny toerana ahitana mpanao fihetsiketsehana. Misy ny mampiakatra saran-dalana ho 1 000 Ariary raha toa ka 600 Ariary ny tokony ho izy. Antony mahatonga izany ny fahatapahan-dalana sy ny fitohanana lavareny, raha ny fanazavana voaray hatrany. “Tsy maintsy mandeha kosa na dia niakatra aza ny saran-dalana satria efa hariva ny andro ary tsy maintsy mody”, hoy ny olon-tsotra nanontaniana. “Antony mahatonga izany ny fisian’ny lalana tapaka, ny fihodinana sy fitadiavana lalan-kafa andehanana. Vokany, lasa manao tapa-dalana izy ireo moa vitsy ihany koa ny mpandeha”, hoy hatrany ireo mpamily nanontaniana.

Miova lalana avokoa ny fiara

Etsy ankilany, misy mihitsy ireo fiara sasany niato na tsy mandeha amin’ny zotra tokony handehanany isan’andro in­tsony. Anisan’izany ny fiara fitateram-bahoaka zotra 162, izay mihazo an’Anosy sy Analamahitsy. Nofoanana mihitsy ny lalan’ny kaoperativa tokony hihazo an’Anosy fa mandeha any 67 Ha avokoa. Nahitana fihenana ihany koa ny fiara fitateram-bahoaka miasa amin’izao fotoana izao.

Nanatontosa : Mino

Nafana ny fifanakalozan-kevitra natao teny Iavoloha, omaly. Maro ireo olona nandray fitenenana ary tsy nihafahafa izy ireo naneho hevitra. Afaka taona iray, hiala tsy ho filoha izy raha mbola misy ny delestazy.

Notontosaina, omaly, teny amin’ny Lapam-panjakana Iavoloha, ny fifanakalozan-kevitra nasionaly, izay nokarakarain’ny filo­han’ny Repoblika malagasy, Rajoelina Andry. Nisongadina nandritra ny ady hevitra sy ny fandraisam-pitenenan’ny Filo­ha ny resaka jiro sy rano. “Afaka herintaona, raha mbola misy delestazy eto Antanana­rivo, hiala tsy ho filohan’ny Repoblika intsony aho”, hoy ny filoha Rajoelina Andry.
Nohamafisiny hatrany fa efa maro ny asa hatao, ani­san’izany ny fanafarana “Groupe 60 MW”, izay tokony ho tonga eto an-tanindrazana afaka roa volana fara-fahatarany. Efa nitsidika ny toerana tany Ampangabe, afakomaly, ny Filoha, izay nizaha sy nanolotra asa natao ho famokarana angovo avy amin’ny herin’ny masoandro.
Notsiahiviny fa tsy voninahitra na fitiavan-tseza no niverenany teto Madagasikara, fa fitiavana manokana ny tanindrazana mba tsy ho potika sy tsy ho rava. “Matoa aho miverina eto, tsy tiako ho rava i Madagasikara, tsy voninahitra no tadiaviko, fa tsy tiako ho potika ny firenentsika”, hoy hatrany ny Filoha.

Tsy hilatsaka intsony
Ankoatra izay, nilaza ny Filoha fa tsy hilatsaka ho kandidà hofidina ho filoham-pirenena intsony ny tenany, amin’ny taona 2028. Ary mbola mampanantena ny Malagasy izy fa mandritra ity fotoam-piasany ity, tsy hisy delestazy intsony eto Madagasikara, ary hataony izay hampamiratra sy hampisongadina ity firenena ity.
Tsiahivina fa nanatrika ity hetsika ity ny tanora, ny mpianatra eto an-drenivohitra sy
ny tany amin’ny faritra, ireo mpiasan’ny fahasalamana, ny mpandraharaha, ny fiarahamonim-pirenena. Mbola misy moa ny hetsika fifampizarana tahaka izao, eny amin’ny CCI Ivato, hiarahana amin’ny FFKM.

F.R

Mbola milamina sy tsy ahitana fitokonana ny any amin’ny disitrikan’i Fenoarivo Atsinanana hatrany Vavatenina. Amin’ny ankapobeny, lasa matahotra hankany Toamasina ny mponina any an-toerana noho ny fitokonana misy any amin’ireo distrika ireo, raha ny fanadihadiana natao hatrany. « Sahi­rana ny vahoaka tsy mandadiharona an-tanàn-dehibe sy ambanivohitra ka samy milaza ny tokony hanatsaharana ny hetsika », hoy ireo olona nanaovana fanadihadiana ta­min’iny lalam-pirenena fahadimy iny. Nambaran’izy ireo fa mitondra fikorontanan-tsaina sy fahasimban’ny fiharian’ny tsirairay izany.
Ho an’ny lalam-pirenena fahadimy sy 22 A, lasa gaboraraka ny fitaterana amin’ny taksiborosy amin’ny fanaovana taingimbe sy fampiakarana ny saran-dalana. Lasa mahay vava mihitsy ireo mpamily eo anatrehan’ny mpandeha. An­koatra izay, lasa sahiran-tsaina ny tantsaha hitondra vokatra miakatra sy hamonjy fodiana aorian’ny fahalafosan’ny entana tao an-tsenan’ i Toamasina.

Lasa miakatra ny saran-dalana
Nahitana fiakarany ny saran-dalana any an-toerana, raha ny fanadihadiana natao. Lasa tafakatra hatrany amin’ny 20 000 hatramin’ny 25 000 Ariary ny saran-dalana Toa­ma­sina mankany Fenoarivo Atsinanana amin’izao fotoana izao. Raha toa ka 18 000 Ariary izany teo aloha, tsy nisian’ny fitokonana. Maha­tratra 10 000 hatramin’ny 20 000 Ariary ny saran-dalan’ny entana anaty kitapo na gony iray, izay milanja 50 kilao, raha hatreo Toamasina. Efa tafakatra hatramin’ ny 25 000 hatramin’ny 30 000 Ariary kosa ny saran-dalan’ny entana raha any Toamasina hatrany Vava­tenina. « Noho ny fisian’ny fitokononana, lasa samy manao izay tiany hatao ny mpamily rehetra”, hoy hatrany ireo olona nanontaniana.

Mihasimba ny lalam-pirenena fahadimy

Ankoatra izay, mihasimba ary tsy mety tafarina intsony ny lalam-pirenena fahadimy hatramin’izao. Betsaka ireo fiara simba eny an-dalana. Misy ihany koa ireo fiara tsy tonga any amin’ny toerana aleha intsony ka afindra fiara hafa ny mpandeha. « Noho ny fahasimbana matetika mitranga eo amin’ny fiara no antony mahatonga ny mpamily sasany manao taingimbe sy hampiakarany ny saran-dalana», hoy ny mpamily nanontaniana. Fotoana fanararaotana izao satria sahirana any amin’ny fitokonana ny polisy sy ny zandary. Vokany, malalaka ny lalana satria vitsy ny polisy miasa.

Tsy fandriampahalemana

Etsy ankilany, maro ny tokantrano mitaraina noho ny firongatry ny tsy fandriampahalemana, indrindra amin’izao fotoana isian’ny fihetsiketsehana manerana ny Nosy izao. Anisan’ny mirongatra ny vaky trano satria variana mandrava ny hetsiky ny mpitolona ny mpitandro filaminana. Ma­nomboka amin’ny 11 ora atoandro hatramin’ny 6 ora hariva ny hetsika, afa-tsy ny alahady ihany. Sahiran-tsaina ny ray aman-dreny amin’ny fandefasana ny zanany any an-tsekoly. Takin’ny rafi-piarahamonina maro, noho izany, ny hampitsaharana ny fitakiana, mba hirosoana amin’ny fifampiresahana sy fitoniana ho an’ny rehetra.

Midina ny vidim-bokatry ny tantsaha

Misy fiantraikany amin’ny vidim-bokatry ny tantsaha ihany koa ny fitakiana sy fitokonana lavareny misy eto amin’ny firenena. Anisan’izany ny vokatra lavanila satria manodidina ny 1 500 hatramin’ny 2 000 Ariary ny kilao ho an’ny lavanila maitso, amin’izao fotoana. Raha toa ka 25 000 hatramin’ny 30 000 Ariary ny kilaon’ny jirofo tany am-piandohana. Efa nilatsaka hatramin’ny 12 000 – 15 000 Ariary ny kilao, taorian’ny 25 septambra lasa teo.
Ankoatra izay, nahitana fiakarany ihany koa ny vidin’ny legioma. Na tonga any ifotony na tsia ny fiara mpitatitra entana avy aty Antananarivo sy Antsirabe. Efa tafakatra hatramin’ny 4 000 – 7 000 Ariary ny kilaon’ny ovy, amin’ izao fotoana izao. Raha toa ka 3 000 ka hatramin’ny 5 000 Ariary izany teo aloha. Niakatra hatramin’ny 25 000 Ariary ny kilaon’ny henan’omby mifangaro, raha 20 000 Ariary izany teo aloha. 30 000 Ariary ny kilaon’ny henan’omby nofony, raha 25 000 Ariary izany fony mbola tsy nisy ny korontana.
Etsy ankilany, voahelingelina ihany koa ny tsenan’ny mpivarotra rehefa tolakandro, noho ny fisian’ny hetsika. Voatery mangorona entana ny mpivarotra satria matahotra. Izany zava-misy izany no antony mahatonga ny fampiakarana ny vidin’entana eny an-tsena. Mahazo vahana, noho izany, ny gaboraraka. Voakasik’izany ny mpanararaotra trangan-javatra miseho amin’ny firenena fa mihatra amin’ny rafi-piarahamonina kosa ny fahasahiranana.

Nanatontosa : Sajo

Nofoanana ny fifaninanana “Fit Game”, taranja Bodybuilding, karakarain’ny Federasionina malagasy sy ny “Fit Game”. Fifaninanana kasaina hatao ny 8 sy 9 novambra izao, eny amin’ny Kianja mitafo Ankoay Ankorondrano. Nohamafisin’ny mpikarakara fa haverina avokoa ny saram-pisoratana anarana ho an’ireo izay efa nanatanteraka izany. Mbola tsy fantatra kosa ny daty vaovao hanaovana ity fifaninanana ity.

Ilay manam-pahaizana iraisam-pirenena, i Cheikh Sarr, no talen’ny fiofanana mandritra ny fiofanana “Fiba Africa Regional Youth Camp 2025”, sokajy vehivavy, hatao any Egypte, ny 12 hatramin’ny 15 oktobra izao. Mpampiofana avy amin’ny Fiba mirahalahy kosa no hampiofana ireo mpilalao afrikanina manodidina ny 100 ho avy any an-toerana, dia i Joe Touohou sy i Naoufal Uariachi. Manana solontena amin’ity fiofanana ity i Madagasikara.

Hiditra amin’ny dingana farany, ny alahady 12 oktobra izao, ny fiadiana ny tompondakan’ny seksionina Antananarivo Renivohitra, taranja basikety, ho an’ny sokajy latsaky ny 12 taona sy latsaky ny 20 taona, lahy sy vavy, izay hatao eny amin’ny Kianja Barea Mahamasina. Eo amin’ny sokajy U20, hifandona amin’ny famaranana, ny MB2all sy ny Lucadro eo amin’ny vehivavy. Ny JCBA sy ny AKBB kosa no hifanandrina eo amin’ny lalao famaranana, sokajy lehilahy U20.

Hanomboka amin’ny fom­ba ofisialy anio alakamisy, ao amin’ny Kianja Douaisis France, ny andiany faha-20 amin’ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany, taranja tsipy kanetibe, sokajy vehivavy. Firenena hatrany amin’ny 50 no hiady izay ho lohany amin’ity ka anisan’izany i Madagasikara. Efa any an-toerana ny ekipa malagasy ary vonona tanteraka hiatrika izany. Nambaran’ireo mpilalao fa tsy handray anjara fotsiny fa handrombaka mihitsy ny anaram-boninahitra.
Fihaonana ho an’olon-telo miaraka ity, ankoatra izay misy koa ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany eo amin’ny tifitra “tir de précision”. Manana tombony amin’ ity ry zareo Frantsay, mpampiantrano. Ankoatra izay, hisongadina koa ny fiverenan-dry zareo Thaillandais, ani­san’ireo firenena andrarezina. Ho arahin’ny rehetra maso ihany koa i Madagasikara. Raha ny fandaharam-potoana, hisantatra ny fihaonana ny fifaninanana mitifitra. Hano­mboka rahampitso zoma kosa ny fifanintsanana eo amin’ny olon-telo miaraka sy ny manasa-dalana arahin’ny famaranana amin’ny “tir de précision”. Fihodinana fahefatra sy fahadimy eo amin’ny olon-telo miaraka ny sabotsy, mitohy amin’ny “Coupe des nations”. Ny manasa-dalana sy ny famaranana eo amin’ny “Coupe des nations” sy ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany, ny alahady.

Tompondaka