Tontosa ny alakamisy 30 oktobra hatramin’ny sabotsy 1 novambra lasa teo, tany Antsirabe, ny andiany fahadimy amin’ny “Orange kilonga M’kanety”, taranja tsipy kanetibe. Fifaninanana ho an’ny sokajy 17 taona no ho midina (U17), zazalahy, nokarakarain’ ny Orange Madagascar sy ny Place de la pétanque Ampefiloha. Nandrombaka ny amboara i Brayan sy i Michael, mpilalaon’i Betafo, nandresy an’i Stefa sy i Fafa avy any Boeny, tamin’ny isa 13 no ho 9. Notoloran’ny mpikarakara amboara sy kanetibe ny voalohany, raha finday kosa ny faharoa. Nisy koa ny fifaninanana mitifitra “tir de précision” ka nandresy tamin’izany i Tsito, avy any Atsimo Andrefana.
Nahatratra 32 ny isan’ireo ekipa nandray anjara avy amin’ ny faritra folo. Nahitana an’ Analamanga, Vakinankaratra, Betafo, Atsimo Andrefana, Menabe, Boeny, Atsinanana, Itasy, Matsiatra Ambony ary Ihosy. Tanjona ny hanomezana sehatra ireo mpilalao manerana ny Nosy. Hanomanana ny mpilalao mpandimby, hita fa manana ny fahaiza-manaony, ny hetsika tahaka izao. Tsy azo odian-tsy hita mantsy ireny zava-bitan’ny sokajy zandriny, nandritra ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany, natao tany Espagne, ireny. Nanampy tamin’ny fanatontosana ny Federasionina malagasy (FSBM), ny ligin’i Vakinankaratra, ny Homeopharma sy ny Eteria ary ny Kefir. Nanome ny loka kosa ny Orange Madagascar.
Tompondaka
Taorian’ny fanokafana tamin’ny fomba ofisialy ny faha-65 taonan’ny Rosa Club de l’Imerina (RCI), taranja rugby, ny volana mey lasa iny, nitohy ny alahady teo, tetsy Antohomadinika, ny hetsika. Natomboka tamin’ny fotoam-pivavahana nitondrana am-bavaka ny ekipa sy ireo mpitantana ary ny mpilalao rehetra izany, mba ho taon’ny fahamatorana sy fiotazam-bokatra ary hikolokoloana ireo tanora, ho an’ ny hoavin’ny klioba ny taona rehetra mbola ho diavina. Tsy notazomin’ny klioba Rosa ho azy ireo irery ny fifaliana fa niaraha-nizara tamin’ny fokontany Antohomadinika, toerana misy azy ireo. Niaraka nanao «carnaval» nitety tanàna, araka izany, ireo mpilalao sy mpitantana. Nofaranana tamin’ny fiaraha-misakafo izany avy eo. Niavaka ny tamin’ity satria nitontona tamin’ny tsingerin-taona nahaterahin-dRandrianarison Eric (Sefo), mpanazatra ny Makis, sady mpilalao fahiny tao amin’ny Rosa Club de l’Imerina.
Anisan’ny mpanohana ary mitaiza ireo mpilalao ao amin’ity fileovana Antohomadinika ity, Rabetsivoh Claudia sy Lock Hong Maxime, miaraka amin’ny Imex sy ny MCE ary ny MBT. Tsy mijanona ho fankalazana ny faha-65 taona fotsiny fa tafiditra ao anatin’ny tanjon’ny klioba ihany koa ny mitaiza ireo tanora, hiady amin’ny fidorohana zavamaha-domelina sy ny herisetra ary ny fidonanam-poana, araka ny nambaran’Andriambololomanana Sedinirina, filohan’ny Rosa Club de l’Imerina.
Tompondaka
Efa manomboka miditra amin’ny fifidianana eo anivon’ny ligy, amin’izao fotoana izao, ny taranja basikety, taorian’ny fifidianana teny anivon’ny seksionina. Ligy telo indray no nahavita izany tamin’iny faran’ny herinandro iny. Anisan’izany ny ligin’i Bongolava sy Matsiatra Ambony. Raha ny tetiandro, ny volana janoary 2026 no hotanterahina ny fifidianana eo anivon’ny Federasionina malagasin’ny basikety.
Hotanterahina ny 29 sy 30 novambra izao, eny amin’ny Paul Minault Androhibe, ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja Échecs, sokajy Jeunes, taom-pilalaovana 2025. Efa misokatra ny fisoratana anarana ka afaka mandray anjara avokoa ny mpilalao misoratra eo anivon’ny federasionina malagasin’ity taranja ity. Fifaninanam-pirenena mamaramparana ny taona 2025 ho an’ny taranja Échecs.
Tafakatra any amin’ny dingan’ny lalao sakana kaontinantaly ny ekipam-pirenen’ny Repoblika Demokratika an’i Congo (RDC), afakomaly. Nahintsan’izy ireo teo amin’ny fandakana tirs au but, 4 no ho 3, ry zareo Super Eagles Nigeria, rehefa nisaraka ady sahala 1 no ho 1, nandritra ny fe-potoana ara-dalana.
Medaly voalohany azon’ny Malagasy ao anatin’ny fiadiana ny tompondaka maneran-tany, taranja Jiu-jitsu brezilianina, tanterahina any Abu Dhabi, ny medaly volamena norombahin-dRanaivomanana Idealisoa, ny alahady lasa teo. Voahosotra ho tompondaka maneran-tany, araka izany, ity Malagasy mpikatroka eo amin’ny Gi/Kids 3/White/32kg, ity. Marihina fa zandrin’i Christian, ilay nahazo laharana fahatelo tamin’ny fiadiana ny tompondaka maneran-tany tamin’ny taon-dasa, i Idealisoa. Ankoatra azy, nahazo medaly alimo, teo amin’ny sokajy zazalahy Gi/Kids 3/Grey/42kg, Ranarivelo Ando Mahasoa. Anisan’ ny nifaninana, omaly, koa i Aiky, saingy resy teo amin’ny ady voalohany natrehiny. Tsiahivina, efa nisy Malagasy mpikatroka 4 mianadahy koa nifaninana ny faran’ny herinandro teo, saingy resy avokoa.
Nisy ny hafatra nataon’ny filohan’ny Federasionina malagasin’ny JJB ny faran’ny herinandro teo mahakasika ity taranja ity. Nambarany fa telo taona monja izao no nitsanganan’ny federasionina nefa efa naneho porofo tamin’ny fandrombahana anaram-boninahitra maro tamin’ny fiadiana ny tompondaka maneran-tany i Madagasikara. Nomarihiny ihany koa ary nampametra-panontaniana azy ny hoe: “fa nahoana ny taratasy fangatahana nataonay amin’ny fanohanana no tsy tonga amin’ny filankevitry ny governemanta nefa misy federasionina mahazo subvention raha vao manao izany ao anatin’ny herinandro monja”?
Mi.Raz
Nahita fahombiazana ny ekipa nasionaly malagasy, omaly, tany Turquie. Nandresy an-dry zareo Nzalang Nationale Guinée Equatoriale ny Barea. Andrasana ny filaharan’ny Fifa.
Tsara ny vokatra ho an’ny Barean’i Madagasikara. Lavon’izy ireo tamin’ny isa 2 no ho 0, ny Nzalang Nationale an’i Guinée Equatoriale, omaly, tany Turquie. Fifanandrinana tafiditra anaty lalao ara-pirahalahiana, izay karakarain’ny Fifa, “Fenêtre Fifa”. Raha hiverenana kely ny fifanandrinan’ny roa tonta, nifandimbiasana ny fifanafihana teo amin’ny andaniny sy ankilany.
Maro ireo baolina tokony ho tafiditry ny gineanina saingy azon’i Dupire sy nidona tamin’ny tsivalamby. Teo amin’ny faha-30 minitra, fizaram-potoana voalohany, nanokatra ny isa ho an’ny Malagasy i Johan N’Zi, rehefa nanao tifi-davitra ka tsy azon’ilay mpiandry haraton-dry zareo Nzalang Nationale. Telo minitra taorian’io, nampian’i Eshan Kari, vodilaharana malagasy indray izany, rehefa nahazo tolotra tsara avy amin’i Hakim Abdallah, lohalaharan’ny Barea. Tsy niova tamin’io isa 2 no ho 0 io ny fifanandrinan’ny roa tonta.
Mbola tsy afa-bela
Tsy mbola afa-bela teo anatrehan’ny Barea indray ny Nzalang Nationale. Raha tao anatin’ny fifanandrinana dimy izay vitan’ny roa tonta, nandresy inefatra ny ekipa malagasy raha indray mandeha ihany ry zareo no nandavo ny Barea. Raha tsiahivina, mety tsy dia hampiova ny laharan’ny Barea any amin’ny Fifa ity fandresena ity, satria fihaonana tokana ihany no natao raha saika roa avokoa ny an’ireo firenena hafa. Ho fantatra rahampitso ny filaharan’i Madagasikara vaovao.
Fitia Randria
Nandray ny soso-kevitry ny Pr Jonah Ratsimbazafy, namana mpiara-miasa amin’ny sehatry ny fampianarana sy ny fikarohana, ny minisitry ny Fampianarana ambony sy ny fikarohana ara-tsiansa. Nifantohan’ny resaka ny ady amin’ny diplaoma hosoka, izay anisan’ny laharam-pahamehan’ny minisitera amin’ny fanamafisana ny kalitaon’ny asa sy ny mangarahara eo amin’ny rafi-pampianarana ambony.
Nahazo fampitandremana amin’ny habetsahan’ny rotsakorana, anio, ny faritra Atsinanana, Alaotra Mangoro, Tsaratanàna. Toy izany koa Antananarivo Avaradrano, Antananarivo Atsimondrano, Antananarivo Renivohitra, Ambohidratrimo, Andramasina, Manjakandriana, Anjozorobe, Ambatolampy Antanifotsy, Miarinarivo ary Arivonimamo.
Nampahafantarina ny mpiara-miasa ao amin’ny minisiteran’ny Asa ny sekretera jeneraly vaovao, Jaosolo Gelase. Nohamafisina ny tokony hamerenana an-tanana ny fahamendrehana sy ny fahazotoana amin’ny asa ao anatin’ny minisitera ho fampandrosoana ny tontolon’ny asa sy ny mpiasam-panjakana eto Madagasikara.
Tafiditra ao anatin’ny « Novembre numérique ». Ny sabotsy 15 novambra teo no nanatontosan’i Faragasy sy i Dilo (Eat My Butterfly) mpanakanto avy atsy amin’ny nosy La Réunion ilay fampisehoana an-tsehatra « Soa Meva ». Notazonin’i Faragasy hatrany ny aingam-panahy maha Malagasy azy teo amin’ny tontolon’ny famoronana. Nampiasa ireo zavamaneno vokatry ny fikarohana teto an-toerana tahaka ny amponga rahateo izy. Nohatevenin’i Eat My Butterfly tamin’ny fahaiza-manaony momba ny fikirakirana ny feo izany. Noporofoin-dry zareo fa afaka miaraka tsara ny kanto notrandrahina avy any ifotony sy ny maoderina. Iray amin’ireny ny hira « Masôva » manasongadina ny fisian’ny hery sy hazavana avy ao anaty.
Tsapa nandritra ity fampisehoana tao amin’ny IFM Analakely ity ny fahaiza-miaraka eo amin’i Faragasy sy i Dilo. Manana traikefa matanjaka eo amin’ny tontolon’ny hira izy ireo, indrindra eo amin’ ny fandrindrana ny hira sy ny fampiarahana izany amin’ireo fitaovana na ireo zavamaneno ampiasaina.
HaRy Razafindrakoto
Fikambanan’ny Mpikabary Malagasy maneran-tany na ny Fi.Mpi.Ma, 62 taona niorenana. Nisy ny fifanaraham-piaraha-miasa eo amin’ity fikambanana ity sy ny minisiteran’ny Serasera sy ny Kolontsaina…
Notanterahina, omaly, tao amin’ny efitrano malalaky ny Havoria etsy Anosy ny lanonana ho fanokafana ny fankalazana ny faha-62 taonan’ny Fikambanan’ny Mpikabary Malagasy maneran-tany na ny Fi.Mpi.Ma maneran-tany. Anisan’ny nisongadina tamin’izany ny nanambaran’ny minisitry ny Serasera sy ny kolontsaina, Gascar Fenosoa, ny vokatry ny fifanaraham-piara-miasa eo amin’ny minisitera iadidiany sy ny Fi.Mpi.Ma maneran-tany.
Ireo mpianatra na mpiofana nahavita fianarana na fiofanana ka mendrika ny hotolorana ny mari-pahaizana na ny « Cerificat », araka ny mason-tsivana napetraky ny Fikambanan’ny Mpikabary Malagasy maneran-tany, dia ny fitomboka mena na « cachet rouge » no ampiasaina amin’izany. Nomarihin’ity tompon’ andraikitra voalohany eo anivon’ny minisiteran’ny Serasera sy ny kolontsaina ity fa mbola ny Fi.Mpi.Ma maneran-tany ihany aloha no ahitana izany raha eo amin’ny tontolon’ny kabary.
Tafiditra tao anatin’ny fandaharam-potoana omaly,
ihany koa ny « Takalo dinika amorom-patana » izay nanazavan-dRanjatohery Harilala sy Nalisoa Ravalitera (samy Renala Fi.Mpi.Ma) ny lohahevitra : « Ny soatoavina malagasy sy ny fanatontoloana ». Nambara teny an-toerana fa tsy azo ialana ny fanatontoloana. Iray amin’ireo fiovana hoentiny ny « maika lava ». « Na izany aza, tsy tokony ho maika ho any an-kady fa tokony hanatratra ny tanjona kendrena », hoy ny fanazavan’ireto mpandaha-teny. Nohamafisin’izy ireo ihany koa ny fisian’ny fanahy ao anatin’ ny teny malagasy.
Nisy ihany koa ny fifanolorana fanamarinam-piofanana teo amin’ny minisiteran’ny
tontolo iainana sy ny fampandrosoana lovain-jafy sy ny Fi.Mpi.Ma maneran-tany vokatry ny fiaraha-miasa teo amin’ny roa tonta. Nofaranana tamin’ny fanolorana mari-boninahitry ny kanto sy soratra ary kolontsaina ny lanonana omaly.
HaRy Razafindrakoto
Nifarana omaly, tany Kenya ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja rugby lalaovina olona vehivavy “Africa Women’s 7’s Tournament”. Toy ny tamin’ny taon-dasa, laharana fahefatra ny Makis Ladies. Resin’ny The Cranes Ouganda, tamin’ny isa 38 no ho 12 teo amin’ny fiadian-toerana fahatelo. Tsy mbola afa-bela tamin-dry zareo Ogandezy indray ny Makis Ladies, tamin’ity. Mbola olana ho an’ny ekipa malagasy ny tsy fahampian’ny vatana ka hain’ireo mpifanandrina ny nanararaotra izay lesoka izay.
Nanaporofo izany, ny lalao manasa-dalana nikatrohana tamin’ny Springboks Afrika atsimo. Niondrika tamin’ny isa mavesatra 29 no ho 0 ny Makis Ladies. Toy ny nanaovan’ny afrikanina tatsimo, fanazarantena fotsiny. Marihina fa tompondaka tamin’ity ny Springboks rehefa nandresy an’i Kenya, teo amin’ny famaranana, tamin’ny isa 22 no ho 0. Hiatrika ny “circuits mondiaux” izany i Kenya sy i Afrika Atsimo. Raha tsiahivina kosa ny lalan’ny Makis, nandresy nisesy an’i Tunisie sy i Egypte, tamin’ny lalaom-bondrona avy eo nanilika an’i Zambie, nandritra ny ampahefa-dalana.
Tompondaka
Hotanterahina ny 21 hatramin’ny 23 novambra ho avy izao, eto an-dRenivohitra, ny hazakazaka mitety vohitra sy natiora, « Ultra Trek des Collines Sacrées (UTCS) ». Hetsika lehibe izay karakarain’
ny Ortana izy ity. Imasoana ny hampiroboroboana ny fizahantany maharitra sy ny Fanatanjahantena eto Analamanga. Hampiavaka an’ity andiany ity, ny « Kilonga Trail (2,76 km) », natokana ho an’ ny ankizy 10 taona miakatra. Tanjona ny hisarika azy ireo amin’ny soatoavin’ny fanatanjahantena sy ny fiahiana ny tontolo iainana.
Ankoatra azy io, misy ihany koa ny « Trail Découverte Ambohitsimeloka (5,14 km) », natokana ho an’ny fianakavana sy ireo vao hanomboka amin’ny tontolon’ny hazakzaka trail, mba hahafahany mahazo traikefa maro amin’ izany.
Ampahafantarina ihany fa mbola misy hatrany ireo fifanintsanana natao ho an’ireo efa sangany amin’ity hazakazaka mitety vohitra sy natiora ity. Anisan’izany ny « Ultra Tour », izay mirefy 127,5 km. Raha ny fanazavana azo omaly, maro ireo teratany vahiny eto amin’ny faritry ny Ranomasimbe Indianina handray anjara amin’ity andiany manaraka ity.
Fitia Randria
Hiatrika lalao indray ny Barean’i Madagasikara anio. Fihaonana tsy ofisialy fa fanomanan-tena ihany. Efa mangina rahateo ny olan’ny federasionina, taorian’ny hetsika nitakiana ireo volan’ny mpilalao tamin’ny « Chan 2024 ». Manangasanga indray ity ny mety tsy hahatanteraka ny fihodinana faharoa amin’ny Diviziona faharoa nasionaly. Mety miala loza izany ka sendra atambo. Nifify ny mamba fiandry fintana, fa tojo ny voay hanaikitra tsy mikomban-drano.
Heno mantsy fa tsy mbola voaloa indray ny tambin-karaman’ireo mpitsara tamin’ny taon-dasa ka tsy manaiky hitantana izany fihaonana izany izy ireo. Saonjo iray lohasaha anefa tsy ilaozan’izay hamarara. Misy hatrany ireo zana-maningana hoy ny sasany ka toa miala loza ka sendra atambo. Izy mivady ve no miady ka ny ankizy no voaporiporitra. Tsy fantatry ny ety ivelany tokoa aloha ny olana anaty misy eo amin’ity taranja mankarary ny Malagasy rehetra ity. Ny fotsim-bary tokoa mahita ny am-pon’ny vilany, ary ny rano mahafantatra ny ao anatin’ny siny. Enga anie, tsy voafitaky ny olona hitokiany, tsy voafahan-dalitry ny mpanolotsainy, tsy ho kaikerin’ny amboa tiany, ny filohan’ ny federasionina malagasin’ ny baolina kitra. Ka sao miala loza ka sendra ny atambo. Mandositra ny horakoraka ka tahotry ny akoralava.
Mila mijery ambony, mijery ambany. Todihina ny lasa, banjinina ny ho avy. Koa aza manentsi-tadiny, fa ny resaka mantsy toa fira hazo an’ala, tsy mety raha tsy valiana. Koa miandry vaha-olana, ny mpisehatra mba tsy hivarina an-kady ka kenda vao domy aho, ranoatra. Tsy mety rahateo, ny manao toy ny maso bala, mifanaraka ihany fa mifanara-dratsy ka sao miala loza ka sendra atambo.
Tompondaka
Miantoka ny 30% ny fanondranana entana any ivelany ny fitrandrahana vaventy. Manome ny 5% ny Harinkarena faobe (PIB). Nanome toky ny filohan’ny Fanavaozana ny Repoblika, ny kolonely Randrianirina Michaël, raha nihaona tamin’ny Vondron’ny orinasa eto Madagasikara (Gem), ny 11 novambra teo, fa hametraka tontolo madio amin’ny fandraharahana eto amintsika, manodidina ny 100 000 isa.
Nihaona tamin’ny minisitry ny Harena an-kibon’ny tany, Andriamparany Carl, ny masoivohon’i Japon, Abe Koji, ny 7 novambra teo. Anisan’ny noresahina ny fampandrosoana entin’ny fitrandrahana
vaventy ny harena an-kibon’ ny tany. Goavana indrindra ny tetikasa Ambatovy, iarahan’ny mpampiasa vola japoney sy koreanina, mitentina 9 miliara dolara. Manome asa mivantana sy ankolaka 10 000 isa. Eo koa ny orinasa QMM Rio Tinto any Taolagnaro, mamokatra fasimainty. Nanamboatra ny seranan-tsambon’i Ehoala, niaraka tamin’ny Banky iraisam-pirenena. Miisa 1 314 ny sambo efa nandalo tany. Eo koa ny mpizahatany amin’ny sambo vaventy nahatratra 51 347, nanomboka ny taona 2009.
Manampy ireo, ny tetikasa Base Toliara, hitrandraka fasimainty ihany koa, hitondra fampandrosoana goavana any Toliara, Atsimo Andrefana, sy hampidi-bola ho an’ ny fanjakana. Eo am-panavaozana ny lafiny teknika sy ara-tontolo iainana, sady manohana ny lafiny sosialy, mialoha ny fananganana ny ozinina. Orinasa vahiny maro ihany koa no mitrandraka grafita any Atsimon’ny Nosy. Manodidina ny 150 000t isan-taona ny trandrahin’ny Next Materials any Molo.
Njaka A.
Tafiditra ao anatin’ny fanavaozan-drafitra apetraky ny fanjakana ny Politika hampandrosoana ny orinasa, fototry ny fampandrosoana ny toekarena. Hojerena manokana ny fomba hanampiana ny Malagasy mpandraharaha.
«Hamolavola politika ho fampiroboroboana ny orinasa ny minisiteran’ny Fampiroboroboana ny indostria sy ny fampivelarana ny sehatra tsy miankina (MIDSP). Hapetraka ihany koa ny Tahirim-pirenena entina hampandrosoana ny orinasa », hoy ny minisitra Rasoarahona Andriniaina. Nandritra ny fanokafana ny « Forum national des entrepreneurs » andiany fahafito, tetsy Antaninarenina, omaly, no nanambarany izany. Fanoitra ho an’ny fanovana sy fampandrosoana ny toekarena ny fandraharahana, noho izy miteraka asa sy manokatra lalam-barotra maro. Ao anatin’ny fanavaozana apetraky ny fanjakana ny mametraka ny Politika hanatsarana ny tontolon’ny fandraharahana. Araka izany, “hotanterahina tsy ho ela ny fikaonandoham-pirenena entina hanarenana ny toekarena. Fotoana iray handraisana ny hevitry ny rehetra ka handrafetana ny politika hanampiana ny indostria malagasy io”, hoy hatrany ny minisitra. Marihina fa 90% ny orinasa eto amintsika dia madinika avokoa ka mila tohana.
Sedra
Ankoatra ny olan’ny angovo, mbola sarotra ho an’ny mpandraharaha ny fampaharetana ny orinasany. « Hisy ny fifanakalozan-kevitra iarahana amin’ireo matihanina samihafa», hoy ny mpikarakara ny forum, Raharison Diary. Notohizan’ny tale mpanatanteraka ny Madagascar Entreprise Development (MED), Randriamanantena Landry, fa hisy ny fampianarana ny hampidirana ny haitao ara-kajy mirindra eo amin’ny asa aman-draharaha andavanandro, hanatsarana an’io tontolo io.
Henintsoa
16 novambra 1963 – 16 novambra 2025. Feno 62 taona katroka rahampitso ny Fikambanan’ny Mpikabary Malagasy maneran-tany na ny Fi.Mpi.Ma. Tafiditra ao anatin’ny fandaharam-potoana ho fanamarihana izany ny « Takalo dinika amorom-patana » hotanterahina rahampitso, ao amin’ny Havoria, Anosy. Hanomboka amin’ny 1 ora sy sasany tolakandro, hamelabelatra ny lohahevitra: « Ny soatoavina malagasy sy ny fanatontoloana » ny mpisoronafo, Dr. Rabenalisoa Ravalitera Jean sy Ranjatohery Harilala, izay samy renala Fi.Mpi.Ma avokoa.
Marihina fa iray amin’ireo hetsika fanao isan-kerinandro, tanterahin’ity fikambanana zokiny indrindra amin’ny fikajiana sy fanandratana ny kabary malagasy ity ny « Takalo dinika amorom-patana ». Amin’ny alalan’ny fampiasana ny « zoom » na ny « facebook » no nanatontosana izany mivantana hatramin’izay, mba tsy ho voafetra eto an-toerana ihany ny mpandray anjara fa maneran-tany. Nokendrena mba ho lohahevitra manintona sy tsy mbola misy mpiresaka loatra no nalahatra sy nohazavain
HaRy Razafindrakoto
Mbola lavidavitra ny tena famirapiratana ho an’ny sarimihetsika malagasy. Anisan’ireo sokajy « nafana » tamin’ny fakan-kevitra natao ny alakamisy teo koa ity seha-kanto iray ity. Misy vahaolana anefa avy amin’ireo mpisehatra.
Lalàna mifehy, rafitra misahana, fahaiza-manao, fitaovana, sns. Samy mbola ahitana olana avokoa izany, ho an’ny sarimihetsika malagasy. Vory lanona ireo mpisehatra, nandritra ny fakan-kevitra ho fanatsarana ny
tontolon’ny zavakanto sy ny kolontsaina, nataon’ny minisiteran’ny Serasera sy ny kolontsaina, ny alakamisy teo. Anisan’ireo nahitana feo niakatra sy tsy fitovian-kevitra sy fijery ary adihevitra nafana ny tao amin’ny sokajy sarimihetsika. Izay indrindra anefa ny tanjona, dia ny ivoahan’ny hevitra rehetra, hanapotserana ny vay niotrika sy hijerem-bahaolana ho an’ireo nampisy fifandonana teo amin’ny samy mpisehatra.
Niara-nanaiky aloha ny rehetra fa haverina dinihina ireo tolo-dalàna teo aloha, izay handrindra ny tontolon’ny sarimihetsika, ary efa zava-dehibe izay. Hitohy kosa ny dinika hijerena ireo vahaolana sy hanolorana sori-dalana mankany amin’ny fanatsarana amin’ny minisiteran’ny Serasera sy ny kolontsaina, amin’ ny alalan’ny Ivon’ny sarimihetsika sy ny sarimiaina eto Madagasikara, na ISSM. Hatao ny alatsinainy 17 novambra izao izany, ho an’ny teknisianina, mpanatontosa ary mpilalao sarimihetsika. Ny 18 sy 19 novambra kosa no hanohy ny dinika ireo trano mpamokatra sy mpaninjara, samy ao amin’ ny ISSM hatrany.
Maro karazana ireo fangatahan’ny mpisehatra, manomboka any amin’ny fanovana na fanitsiana ny rafitra, hatrany amin’ny resaka karama mihitsy. Nisy ny fampitoviana amin’ ny rafitra any ivelany, izay azo hakan-tahaka eto Madagasikara. Hahatongavana amin’ izany, voaresaka ny fepetra takina amin’ny maha matihanina, miainga any amin’ny mpilalao, hatrany amin’ny mpanatontosa. Toa ny tamin’ ireo sehatra hafa, nampanantena ny minisitra fa handray sy hijery ireo tolo-kevitra avy amin’ny mpisehatra. Hosokajiana ireo vahaolana, ka izay fohy ezaka ary azo tanterahina dia hirosoana avy hatrany. Hatomboka kosa ireo lavitra ezaka, toy ny fikitihana ny lalàna mifehy sy ny rafitra. Mila fiovana mankany amin’ny fahatsarana, ary tena mila ezaka goavana be avy amin’ny mpisehatra tsirairay ao anatin’ny tontolon’ny sarimihetsika ihany koa anefa izany.
Zo ny Aina
Ho mora kokoa ny fiforonana orana tandrifin-drahona ho an’ny ilany avaratra andrefana sy ny afovoan-tany. Mbola ahina ihany koa ny hisiana havandra ho an’ny afovoan-tany. Ho mafy ny fitsokan’ny rivotra any amin’ny morontsiraka atsimo atsinanan’ny Nosy. Vinavinaina hahatratra 55 km isan’ora ny hamafiny, anio, eo anelanelan’i Manakara sy Taolagnaro. Nanome fampitandremana miloko mavo, manomboka eo Manakara hatrany Taolagnaro, ny foibe famantarana ny toetry ny andro.
“Lasa ny fiandohan’ny herinandro teo ny Panneaux solaires ho an’ny Oniversiten’Antsiranana sy Toliara ho vahaolana amin’ny fisitrahana jiro”, hoy ny minisiteran’ny Fampianarana ambony sy ny fikarohana ara-tsiansa. Vokatry ny asa mivaingana avy amin’ny fitondram-panjakana izany hiadiana amin’ny fahatapahan-jiro eny anivon’ny anjerimanontolo. Hisitraka ireto fitaovana ireto avokoa ny oniversite rehetra manerana ny Nosy.
Miditra ny andiany faharoa amin’ny fandaharam-pampianarana eo amin’ny sehatra Photovoltaïque, “type ATE”, eny amin’ny LTP Alarobia sy Toliara. Misokatra ny fisoratana anarana ho an’ireo tanora mahafeno fepetra sy maniry hanana asa maharitra eo amin’ ny sehatry ny angovo azo havaozina. Manolotra fiofanana mifandimby, amin’ny lesona sy fampiharana, ny fandaharam-pianarana. Toy ny fianarana eny amin’ny LTP, ny fanazarana asa eny amin’ny orinasa. Tanjona ny hanampy ny tanora hahazo traikefa sy fahaiza-manao mifanaraka amin’ny filan’ny tsena amin’ny angovo maitso.
De retour d’exil, synonyme de victoire triomphante pour les uns et de liberté retrouvée pour les autres, alors dans le collimateur de la Justice pour des affaires de détournement et de malversation, à l’époque du régime Rajoelina, ils font maintenant la sainte nitouche, sans être inquiétés, comme si de rien n’était. Certains sont même considérés comme des éminences grises en coulisses qui dictent la marche à suivre et tirent les ficelles des marionnettes de la Refondation.
En un mot, ils jouissent de l’impunité au grand jour, à l’ombre même du palais. A jamais ou leur tour viendra ? La question mérite d’être posée et l’opinion publique commence à s’interroger, à l’heure où la République de la Refondation manifeste ce besoin des sanctions pénales visant en premier lieu ses adversaires politiques, des coupables tout désignés, pour faire bonne impression auprès de la population, au nom de la lutte contre l’impunité, devenue le cheval de bataille du régime actuel.
Si la refondation ne rime pas avec l’impunité, ces personnes doivent être appelées à rendre des comptes devant la Justice le moment venu. La mémoire des faits ne s’efface jamais qui d’ailleurs refont surface sur les réseaux sociaux. Aucun dossier « brûlant » ne devrait être classé sans suite sinon il y a une justice monopolisée à deux vitesses à Madagascar. Ennemis politiques et amis « véreux », devraient être mis dans le même sac. Il ne peut y avoir deux poids deux mesures favorisant les « entourages » impliqués dans des affaires de détournement à grande échelle.
Aux yeux de la Justice de la Refondation, établir un contrat de prêt, sans négligence manifeste et sans intention frauduleuse, pourrait prendre la forme d’une corruption, justifiant la détention préventive et l’émission d’un mandat d’arrêt. Dans ce cas, quel sort convient-il alors de réserver à ces personnes qui trainent de casseroles ? Impunité accordée aux « entourages » et impitoyable devant les ennemis !
Rakoto
Compte tenu de la nécessité vitale d’assurer la continuité de service et de maintenir à flot la trésorerie au sein de la Jirama, le Gouvernement se voit dans l’obligation de réquisitionner le personnel alors qu’une nouvelle prolongation de grève vient d’être décidée.
La tension ne retombe pas entre les employés de la Jirama et le directeur général, Ron Weiss, surtout après l’arrestation du président du syndicat du personnel, Anmora . Faute, les revendications sociales se poursuivent car jusqu’à du contraire, le ministère de tutelle a du mal à jouer son rôle d’intermédiaire. Et cette situation entrainant une perte financière importante, qui ne peut plus durer, a contraint le gouvernement à prendre une décision radicale qui met à l’épreuve le droit de grève, celle de la réquisition des grévistes. La continuité de service doit être maintenue afin de ne pas prendre en otage la population.
Un arrêté interministériel a été pris, ordonnant la réquisition de l’ensemble des agents de la société afin de garantir la continuité du service public, en l’occurrence la fourniture d’eau et d’électricité, à travers tout le territoire national. L’arrêté notifie que tous les agents de la Jirama doivent se rendre disponibles et être opérationnels à compter du 12 novembre 2025 et ce, jusqu’à nouvel ordre.
Un manque à gagner de près de 25 milliards d’ariary
La grève des employés de la Jirama, qui perdure depuis plusieurs semaines, a entraîné un manque à gagne qui s’élève à 25 milliards d’ariary, d’après un état des lieux de la situation, dressé récemment, par le Ministère de l’Énergie et des Hydrocarbures (MEH).
Et c’est durant la période septembre à octobre où le mouvement de grève a atteint son apogée que la Jirama a connu la pire performance. En deux mois, le manque à gagner est estimé à 24.996.660.233,34 ariary, dont 8.975.078.005,23 ariary en septembre et 16.021.582. 228,11 ariary en octobre.
Par ailleurs, le centre d’appel de la Jirama a raccroché. 103.815 appels ont été perdus et 95.030 autres n’ont pas été pris en charge, avec 80 % du volume d’appels non- traités au cours du mois d’octobre en raison de la grève générale des téléconseillers qui a débuté le 15 octobre. Cette baisse drastique d’activité a également affecté le numéro vert 547.
Les conséquences de la grève se font également sentir sur les activités du Back office. En effet, une réduction significative de l’activité a été constatée, atteignant 44 % entre septembre et octobre.
« Les différents canaux de communication de l’entreprise ont tous été impactés. Le traitement des courriels a enregistré une baisse de 33 %, tandis que le canal WhatsApp, pourtant le plus sollicité par les usagers, a connu une chute spectaculaire de 53 %. De plus, l’activité sur les messages privés de Facebook a diminué de 28 %. Et aucun dossier n’a été traité sur le site web de la Jirama durant les deux derniers mois, et aucune affaire n’a été prise en charge via le canal AEL, contre 19 cas traités le mois précédent », indique-t-on.
Jean Riana
Naharitra roa andro ny fiofanana mahakasika ny fihainoana sy ny fandraisana an-tanana ny mpiasa nifindra monina niharan’ny herisetra ka niverina an-tanindrazana, natao teny Anosy, tamin’ity herinandro ity.
Anisan’ireo tena iharan’izany sy fantatry ny maro ireo vehivavy mpilaravinahitra any amin’ny tany arabo toy ny any Koweit. Misy very saina tanteraka mihitsy izy ireny. Ireo afa-nitsoaka nanavotra aina kosa dia voadona ara-tsaina ka mila fanarenana sy fihainoana.
Maro ny antony mahatonga ny herisetra fa anisany ny tsy fifankahazoana resaka satria tsy mifankahay fiteny. Misy koa milaza fa mafy ny asa ary tena mihatra aman’aina ka lasa herisetra ny fanerena hanatanteraka izany.
Tsy nazava hatrany am-boalohany ny famaritana ny asa ho atao ka mahatonga ny fifamaliana na miafara amin’ny herisetra.
Teo ny minisiteran’ny Raharaham-bahiny, ny Filaminam-bahoaka, ny Asa ary ny sendikàn’ny mpiasa nandray anjara tamin’ny atrikasa. Samy manana anjara amin’ny fandraisana an-tanana ireo mpiasa niharan’ny herisetra avy any amin’ny firenen-kafa na nody eto an-tanindrazana avokoa ireo.
Nandray anjara ireo inspecteurs sy mpanara-maso asa miisa 10 voakasika amin’ny fihainoana sy ny fandraisana an-tanana ny mpiasa nifindra monina raha sendra olana goavana amin’ny tontolon’ny asa.
Tatiana A