La Plateforme de la société civile pour l’enfance (PFSCE) dénonce l’usage indiscriminé de gaz lacrymogènes à proximité des écoles durant les manifestations dans la Capitale, exposant les plus jeunes à de graves dangers sanitaires et psychologiques.

Les images et témoignages de ces derniers jours ont glacé le sang de nombreuses familles. De­puis le 25 septembre, alors que des tensions sociales agitent la capitale, des bombes lacrymogènes ont été utilisées à proximité immédiate d’établissements scolaires, exposant des enfants, parfois en bas âge, à une violence dévastatrice.
Face à cette situation ju­gée inacceptable, la PFSCE, qui regroupe 66 organisations œuvrant pour la protection des enfants à Ma­dagascar, a publié hier un communiqué ferme et poignant. Elle dénonce « l’utilisation abusive et sans discernement des gaz lacrymogènes par les forces de l’ordre », en parti­culier dans les zones sensibles telles que les écoles ou les centres de santé.

Suffocation et malaise chez les enfants
Selon la PFSCE, plusieurs enfants ont été victimes de suffocation et de malaises après avoir été exposés aux gaz lacrymogènes, soit en quittant leur école, soit à proximité de lieux publics fréquentés. « Ces pratiques exposent des enfants particulièrement vulnérables, qui ne disposent ni des moyens physiques ni de la capacité de se protéger ou de fuir », alerte le collectif.
Les conséquences, encore en cours d’évaluation, sont à la fois physiques et psychologiques. Des appels à l’aide ont été lancés par des pa­rents d’élèves, des enseignants et des professionnels de santé, mettant en lumière l’urgence de mesures con­crètes.

Un rappel aux engagements internationaux
Le communiqué rappelle que Madagascar est signataire de la Convention internationale relative aux droits de l’enfant, notamment de son article 19 qui engage les Etats à protéger les enfants contre toutes formes de violence. La PFSCE fustige le non-respect de cet engagement et appelle les autorités à « mettre l’intérêt supérieur de l’enfant au centre de toutes décisions publiques ».
Outre l’interdiction im­médiate des gaz lacrymogènes aux abords des lieux fréquentés par les enfants, la PFSCE demande entre autres, la mobilisation de ressources médicales et psychosociales pour suivre les en­fants affectés. A cela s’ajoute le renforcement des mécanismes de protection de l’enfance dans tout le pays.

Recueillies par Fahranarison

Dans contexte sociopolitique tendu, la pénurie des produits de première nécessité (PPN) inquiète la population. Mais d’après le ministère de l’industrialisation et du commerce (Mic), il n’y a rien à craindre, les stocks sont suffisants.
Toutefois, la situation reste préoccupante d’autant que dans un communiqué, le Groupement des professionnels de la grande distribution a souligné que les pillages et vandalismes généralisés survenus récemment, compromettent gravement la continuité de l’approvisionnement en biens essentiels pour des millions de Malgaches. Par ailleurs, un grand nombre des magasins ont préféré rester fermer pour éviter que des pilleurs ne profitent encore de la situation.
Selon les informations recueillies, des discussions auraient déjà eu lieu avec les importateurs et les distributeurs. Et les informations partagées ont permis de savoir que les stocks à leur disposition, sont largement suffisants, pour subvenir au besoin quotidien des citoyens malgaches.

Jean Riana

Placé sous le signe de la prière et de l’unité pour Mada­gas­car, un grand rassemblement interconfessionnel des Associations et Fédérations d’Entrepreneurs Chrétiens de l’Indonésie, de l’Afrique et de Madagascar, se tiendra demain et jeudi à l’hôtel Ibis Ankorondrano.
« Des représentants des Eglises protestante, catholique, anglicane, luthérienne ainsi que de la communauté musulmane se joindront à cet événement exceptionnel », selon le « Na­tional Proyers Network Indo­nésie », l’organisateur en collaboration avec « Full Gospel Business Men’s Fellowship International ».
Demain, une réunion partage d’information avec plus d’une quarantaine d’associations chrétiennes, en présence des responsables des quatre principales Egli­ses. Le lendemain, une prière nationale pour Mada­gascar, rassemblant 120 entre­preneurs.

Sera R.

Anisan’ny olon-tsotra ma­melona ny vady aman-janany amin’ny resaka sakafo eto Madagasi­kara Ranaivoarison Eddy Rochel. Araka ny fanadihadiana natao taminy, omaly, efa hatramin’ny ela no naniriny hanao izao asa fandrahoana sakafo izao. «Efa faniriako mihitsy ity asa ity, hatramin’ izay, ary hitako tena nahaizako azy mora ny fitiavako azy sy ny traikefa maro azoko tamin’ireo sefo maro nampianatra ahy », hoy i Eddy, mpahandro sakafo.
Nomarihiny fa maro ny dingana sy ny sedra nolalovany vao tonga amin’izao toerana misy azy izao. Nampa­hatsiahivin’i Eddy fa nanomboka ny taona 2007 izy no nanao sakafo voalohany. Nanao « composé » tamin’ireny tranom-pivarotana sakafo ireny no nanombohany izany. Taorian’izay, nanao karazana sakafo ho an’ny mpianatra teto an-drenivohitra. Niditra niasa tamin’ireny hotely malaza amin’ny resaka nahandro ireny teto Antananarivo ny tenany, tao anatin’ny dimy taona. Marihina fa efa nanao fiofanana momba ny sakafo sy ny fomba fanolorana sakafo ny tenany, ary izao misehatra amin’ny fikarakarana sakafo izao, ankehitriny.
Raha ny filazany, ny zavatra tokony hatao hisorohana amin’ny resaka fahapoizinana ara-tsakafo dia mila ianao mihitsy no mahay ireo singan-tsakafo afaka miaraka sy ny tsy afaka miaraka. Eo ihany koa ny fahadiovan’ny fitaovana ampiasaina sy ny vatan-tenanao, ny toerana ampiasaina, mialoha ny hikarakarana sakafo. Izany hoe, tokony ho diovina tsara aloha ny toerana hanaovana ny asa.

Trondro tilapia

Araka ny fanazavana no­men’i Eddy Rochel, matetika, atao nahandro malagasy re­hefa fety, sady izy ireny no tena be mpitia. Saingy ny nahandro trondro tilapia no tena ankafizin’ny olona hatramin’izay nanaovany sakafo izay. Raha toa ka ireny henan-kisoa sy akoho na henan’omby ritra ireny no efa mahazatra.
«  Ny fikarakarana ny na­han­dro malagasy ireny, raha tiana hatsiro, sy tsy atao mahatofoka be, endasina ary asiana sira sy dipoavatra kely, avy eo asiana saosy votabia sy tongolo. Tsy mampiasa episy vahiny mihitsy izany », hoy i Eddy Rochel.

Fandrahoana henan-kisoa sy ravitoto

Nahandro iray mbola tsy afaka ao ambavan’ny Mala­gasy ny henan-kisoa sy ravitoto. Mbola maro kosa nefa ireo tsy mahafehy ny fandrahoana azy. Raha ny torohevitr’i Eddy, somary tsotsotra ihany ny fanaovana azy. «  Raha hahandro ravitoto sy henan-kisoa, mila endasina hampangalana ny lokony tsara ny henan-kisoa. Rehefa mahazo loko tsara iny izy, arotsaka amin’izay ilay ravitoto sy tongolo gasy na coco potehina dia efa mahatsara azy. »

Notsindriany fa raha tsy mazaka ny vavoninao, somary asio siramamy kely izany.
Ankoatra izay, ny tena tsara atao tsindry sakafo, hoy izy, dia ny voankazo ihany, sady fahasalamana izy ireny no mitondra hery ho an’ny vatan’ny tsirairay avy.

Nanatontosa : Fitia Randria

Vaovao! Manara-penitra, mafy, mampihena ny fandaniana amin’ny fanorenana trano ny fampiasana ny “polymur”, vokatra vaovao ataon’ny orinasa Polytech eny Ambohi­malaza. “Mahazaka tanteraka ireo loza voajanahary samihafa toy ny rivodoza, horohorontany, sns, izy satria vy avokoa ny mandrafitra ny trano sy ny rindrin-trano”, hoy ny fanazavan’ny tomponandraikitra ara-barotry ny Polytech, Rama­monjiarisoa Safidy, ny alarobia teo. Mafy sy manana akora mampiavaka azy amin’ny fanorenana mahazatra ity vokatra vaovao ity. Rakofana “béton armé” ireo vy sy “polystyrène” ampiasaina ka mahatonga azy ho mafy. Azo antoka tanteraka ny “confort”ny satria “isolant phonique et thermique” ireo akora rehetra. Izany hoe, tsy ahenoana tabataba avy any ivelany sady antonony lalandava ny hafanan’ny trano, raha ny fanazavana hatrany. Ankoatra izay, mampihena ny fandaniana amin’ny fanorenana atao ny fampiasana ny “polymur”. Manodidina ny 1 tapitrisa ka hatramin’ny 1 700 000 Ar n m2 amin’ireo vokatra, tafiditra ao anatin’izany ny kojakoja samihafa mandrafitra ny trano, izay afaka mifaninana amin’ny hafa, araka ny fanazavana. Ankilany, haingana kokoa ny asa rehetra satria efa azo ipetrahana avy hatrany ny trano efa-bolana aorian’ny fanorenana. Miaro ny tontolo iainana koa ity vokatra vaovao avy any Italie tonga eto amintsika ity, noho izy mampihena ny fampiasana biriky.

Faritra

Efa miparitaka any amin’ny faritra, indrindra any amin’ny toerana lasibatry ny rivodoza matetika, toy ny any amin’ny Nosy Boraha, ny “polymur”. “Handray an-tanana izany ny orinasa Best Immo. Ity farany izay voasokajy ho matihanina amin’ny fanorenana”, hoy ny filoha tale jeneralin’ny orinasa, Andriantsoa Nasa. Mazàna, hoy izy, vita amin’ny “béton” na “parpain” ary ireo akora misy ao an-toerana ny trano ao Nosy Boraha. Araka izany, hitondra rivo-baovao ny fanorenana ity vokatra vaovao ity.

Henintsoa

Tafaverina, afakomaly, ny filohan’ny Repoblika, Rajoelina Andry. « Tsy manome tsiny izay nanao ireny zavatra ireny aho satria tena nilaina ireny. Raha misy ny alahelonareo dia alefaso aty amiko. Hamboarintsika tanteraka ny fitantanana ny firenena », hoy izy.

«Tsy maninona, alefaso aty amiko ny alahelo sy ny hatezeranareo fa zakaiko. Tsy ny fahefana no tadiaviko fa noho ny fitiavako ny vahoaka Mala­gasy.Tsy hamela anareo ho irery aho ka naleoko nody, na dia maro aza no niteny ahy fa tokony hijanona tany ivelany aho », hoy ny fanambarana nataon’ny filohan’ny Repobli­ka, Rajoelina Andry, omaly, teny Anosibe. Nisy ny fidinana ifotony nataony, nijerena ny zava-nisy, andaniny. Nentina nitondra ny teny fampaherezana ho an’ireo niharam-boina, lasibatry ny fandrobana, sy niharan’ny herisetra, ankilany.
«  Hojerentsika izay azo ha­­tao ho an’ireo izay rava fananana. Heno avokoa ny fitakiana koa manomboka izao, hojereko manokana sy hamboarintsika tanteraka ny fitantanana ny firenena. Ha­mafisina ny fitsinjovana misimisy kokoa ny vahoaka Mala­gasy amin’ny fitadiavana ny vahaolana amin’ireo maharary azy», hoy hatrany izy.
Mahakasika manokana ny famatsiana herinaratra, mbola nantitranteriny fa andalam-pamitana ny toby famokarana amin’ny alalan’ny herin’ny masoandro. Hitondra ny anjara birikiny lehibe amin’ny famahana ny kirizy, fototry ny fitakian’ny tanora, izany.

Ifandrimbonana
Ankoatra ny teny Anosibe, nidina teny amin’ny toby miaramila an’ny Rezimanta voalohan’ny hery vonjitaitry ny Tafika Malagasy na ny 1er RFI Ivato, ny Filohan’ny Repoblika. Nita­rika ny fampivondronana ny mpitandro filaminana rehetra eto an-drenivohitra izy, taorian’ny efatr’andro nisian’ny fitakian’ny mpidina an-dalambe sy ny fandrobana nataon’ny mpanararaotra. Nandritra izany no nanamafisany fa zava-dehibe ho an’ny vahoaka ny fijoroan’ny mpitandro filaminana ho mpiaro ny vahoaka sy ny fananany. Nanantintrantitra sy nanazava ny paikady hoenti-manome toky ny rehetra izy.
Marihina fa vao nigadona teto Madagasikara dia namory ny lehiben’ny mpitandro filaminana ny filohan’ny Repoblika, Rajoelina Andry. Niaraka tamin’ny Praiminisitra, lehiben’ny Organe mixte de conception, Ntsay Christian, izy tamin’izany. Niara nijery ny fomba hamerenana amin’ny laoniny ny filaminam-bahoaka ny tomponandraikitra.
Fianakaviambe iraisam-pirenena.
Mangataka fifampidinihana sy fitoniana
Manoloana ny toe-draharaha misy amin’izao fotoana izao, eto Madagasikara. Man­gataka ny fiaraha-mientan’ny Malagasy tsivakivolo ny Fiana­kaviambe iraisam-pirenena amin’ny fikatsaham-bahaolana. Ny eo anivon’ny fivondronamben’ny Sadc dia nisy ny fanambarana navoakany, afakomaly. «  Miantso ny hery ve­lona rehetra izy ny hanangana sehatra ahafahana miresaka ka amoahanana fehin-kevitra iraisana. Miantso ny mpitandro filaminana hanao ny asany anatin’ny fomba matihanina izahay. Torak’izany ny mpanao fihetsiketsehana mba hanao ny fitakiana anatin’ny ara-dalàna sy filaminana ho an’ny tombontsoan’ny firene­na », hoy ny fanambarana.
Ny eo anivon’ny sampandraharahan’ny Firenena mikambana eto Madagasikara dia manentana ny hery velona rehetra mba hiroso amin’ny fifampidinihana, hiarahana mikaro-bahaolana. Manentana ny mpitandro filaminana izy ireo hamita ny iraka ankininy aminy anatin’ny maha matihanina tanteraka sy ny fanajana ny zon’olombelona. Etsy ankilan’izay, manasa ny mpanao fihetsiketsehana izy ny mba hanaovana izany anatin’ny fanajana ny lalàna sy ny filaminana. Vonona ny hanampy ny governemanta malagasy ny sampandraharahan’ny Firene­na mikambana amin’ny famerenana amin’ny laoniny ny filaminam-bahoaka.

Tsy mpitazam-potsiny ny zava-misy rahateo ny mpitondra fivavahana. Efa niaraha-nitatitra etoana ny fanambaran’ny raiamandreny ao amin’ny FFKM. Anisan’ny nangataka voalohany ny fifampiresahana izy ireo tamin’ny zoma lasa teo.

Miziriziry amin’ny heviny ny Gen Z
« Tsy mila fifampiraharaha izahay raha tsy tanteraka ny fitakiana hataonay », hoy ny fanambarana nataon’ny mpitarika azy ireo, omaly, teny amin’ny Oniversiten’Antananarivo. Mbola mangataka ny hamongorana ny kolikoly sy ny fanafoanana ny kitranoantrano izy ireo. Ary mba hitsinjarana araka ny tokony ho izy ny toerana amin’ny asam-panjakana ambony eto amin’ny firenena. Tsy mijanona amin’izay anefa ny fitakiana fa miitatra hatrany amin’ny fandravana governemanta sy ny mahakasika ny olana sosialy na toekarena sedrain’ny vahoaka.

Nisy ny fanentanana ataon’izy ireo amin’ny mpiray tanindrazana mba hifanome tanana sy hiara-dalana amin’ny hetsika atao manerana an’i Mada­gasikara. Toy ny nataon’izy ireo tao anatin’ny telo andro, hisy ny fidinana an-dalambe miaraka amin’ny fanamiana mainty

Mandry andriran’antsy
Ny fidinana an-dalambe mitohy, miasa ny mpitandro filaminana saingy anisan’ny mbola mitaintaina ny mpianatra madinika amin’izao fotoana izao. Mandry andriran’antsy ny ray aman-dreny, noho ny fifampizarazaran-kevitry ny tompon-tsekoly sy ny mpitantana. Misy ny mikiry mampianatra, misy ny manakatona sekoly, misy indray ny mampisafidy. Angatahina amin’ny minisitera mpiahy, araka izany, ny tondrozotra mazava tokony harahina mba hialana amin’ny fisavorovoroana sy ny fifanilihana andraikitra satria saro-pady ny aina sy ny tohana ara-tsaina ho an’ny ankizy. Araka ny vaovao farany azo omaly anefa, mianatra avokoa ny mpianatra manomboka anio.

Filaharambe no hita eny amin’ny fakam-bola Gab, manerana ny Renivohitra. Fotoana fivoahan’ny karama ho an’ireo mandray izany isam-bolana rahateo izao, indrindra ny mpiasam-panjakana. Sarotra ihany koa, nifampitadiavana, ny solika teny amin’ny mpaninjara. Miantraika any amin’ny fanjifana avy hatrany anefa izany, hitarika ho any amin’ny varo-mazina sy ny risoriso.

Mikatso tanteraka ny fidiram-bolan’ny mpandraharaha madinika, noho ny zava-misy ankehitriny. Tsy mbola afaka miverina manohy ny fihariany andavanandro izy ireo, toy ny mpitatitra, ny mpivarotra, ny mpiasa tena, sns. Tsy eto an-dRenivohitra ihany, fa hatrany amin’ny tanàn-dehibe maro, toy ny any Toamasina, Mahajanga, Toliara, Antsiranana. Heve­ri­na mbola hitohy izany.

Maro ny tokantrano manomboka manangona zavatra ilaina andavanandro. Miomana hitsinjovana ny ampitso no anton’izany. Na izany aza, tsy mihena ny vidin-tsakafo eny an-tsena, toy ny vary, ny anana sy legioma, ny voamaina, ny atody, sns. Misy ny milaza fa mety hisondrotra ny vidiny, raha miitatra ity krizy ity, ary hiantraika any amin’ny fidangan’ny vidim-piainana.

Nisitraka fiofanana mahakasika ny fitiliana mialoha sy ny fanaraha-maso ireo singa mpanimba ny sosona ôzôna ny mpiasan’ny Fadintseranana sy ny Polisin’ny tontolo iainana (OPJE) any Mahajanga. Ny 16 hatramin’ny 18 septambra 2025 teo no nanatanterahana izany. Efa manana ny fitaovana arifomba ahafahana mitily ireo entona mpanimba ireo isika, ka anisan’ny nampitaina tamin’ireo mpiofana ireo ny fomba fampiasana azy.
Tafiditra ao anatin’ny fiofanana koa ny fomba fitiliana ny entona hafa, toy ny R 22 (karazana singa simika HCFC), izay efa tsy azo ampiasaina intsony. Tena ahitana ity singa ity ny vata fampangatsiahana sy ny fitaovana fampangatsiahana, toy ny « climatiseurs », ohatra. Efa fenitra sy fepetra maneran-tany ny fanafoanana ny fampiasana ny R 22, nanomboka ny janoary 2015. Tsy azo atao intsony koa ny fivarotana azy.
Nikarakara ny fampiofanana, tany Mahajanga, ny Birao nasionaly ozôna (BNO).

Njaka A.

Araka ny vaovao hita omaly tao anaty tambajotran-tserasera, ahemotra amin’ny fotoana manaraka ny fifampizarana izay tokony hotontosaina anio, any Mahajanga, miaraka amin’i Corentin Martins, mpanazatra Barea. Noho ny toe-draharaha misy eto amin’ny firenena ny anton’izany.
Tsara ny mampahatsiahy fa efa nisy ny fitetezam-paritra nataon’ity frantsay teknisianina mitondra ny ekipa nasionaly malagasy ity. Anisan’izany ny teto an-drenivohitra sy ny tany Antsirabe. Andrasana indray, araka izany, ny fotoana mety hitohizan’ity fitetezam-paritra, ataon’i Corentin Martins, ity.

Mafy ny ady ho an’ny Barea
Ankoatra izay, mbola mafy ny ady ho an’ny ekipam-pirenena Barean’i Madagasikara. Manana lalao roa, farany, izy ireo amin’ny volana oktobra ho avy izao. Fifanintsanana izay tafiditra amin’ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany 2026. Ny 8 oktobra ho avy izao, any Côte d’Ivoire, hifandona amin’i Comores ny Barea. Hatao any Mali, ny 12 oktobra, kosa ny fifanandrinan’izy ireo amin’i Mali.
Hiankina tanteraka amin’ireo lalao roa ireo, ny dian’ny Barea any amin’ny “Mondial 2026”.

Fitia Randria

Tsy raikitra indray ilay seminera iarahana amin’ilay Frantsay mpanazatra, i Anthony Masblanc, eo amin’ny taranja Jiu-jitsu brezilianina. Tsiahivina fa efa ny 25 septambra ny daty voatondro. Nahemotra ho omaly izany ary izao mbola tsy tanteraka izao no ho ny toe-javamisy eto amin’ny firenena.

Hotanterahina ny 4 sy 5 oktobra izao ny fifaninanana eo amin’ny taranja “Voile”, karakarain’ny federasionina malagasin’ity taranja ity, izay hatao any Diego Suarez. 10 tapitrisa Ariary no loka goavana miandry izay ho mpandresy amin’ity fifaninanana mitondra ny anarana “Milay Contest” ity.

Nampahatsiahy ny fitsipika mifehy ny fifidianana ny eo anivon’ny Federasionina malagasin’ny basikety, izay hanatanteraka fifidianana amin’ny taona ho avy. Tsy maintsy klioba eo anivon’ny seksionina, eo anivon’ny ligy ary ara-dalàna no mifidy, raha ny fampitam-baovao navoakan’izy ireo.

Tsy hotanterahina ny fivoriambe arahina fifidianana ho an’ny klioban’ny ASSM Basket-ball nokasaina hatao anio, raha ny fampitam-baovao avy amin’izy ireo tao amin’ny pejy facebook, omaly. Hahemotra amin’ny fotoana tsy mbola fantatra izany ary miankina amin’ny fivoaran’ny toe-draharaha eto amin’ny firenena ny hanatanterahana izany na tsia.

Nisafidy ny tsy hampitsahatra ny lalao manasa-dalana, omaly, ny Federasionina malagasin’ny volley-ball, na teo aza ny korontana nisy teto an-dRenivohitra. Araka izany, tontosa ny lalao manasa-dalana teny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina. Teo amin’ny sokajy vehivavy, nilaza mialoha ny tsy handray anjara ny ekipan’ny AMVB noho ny toe-javamisy, ka tafakatra avy hatrany, amin’ny famaranana, ny ekipa mpifanandrina aminy, ny Squad izany. Tetsy ankilany, nizotra araka ny tokony ho izy kosa ny lalao teo amin’ny GNVB sy ny Asi, ka nivoaka ho mpandresy ny ekipan’ny Zandary, tamin’ny seta 3 no ho 0 (25-20/25-20/25-21). Araka izany, ny ekipan’ny GNVB sy ny Squad no hiatrika ny famaranana, anio, ho an’ny sokajy vehivavy. Hatramin’izao, mbola tsy nilaza mahakasika ny hanatanterahana na tsia ny famaranana, anio, ny eo anivon’ny federasionina. Anio no hanaovana izay famaranana izay, eny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina, raha tsy misy ny fiovana amin’ny ora farany.

Mi.Raz

Hitana ny sain’ny rehetra amin’ity anio ity, ny lalao miverina eo amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika “Ligue des champions”, taranja baolina kitra. Hifanandrina amin’izany ny Elgeco Plus sy ny Silver Strikers an’i Malawi. Vonona handresy hiakarana amin’ny dingana manaraka ny Malagasy.

Hotanterahina anio, ao amin’ny Kianja Bingu National Stadium, Lilongwe, ny lalao savaranonando miverina hiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, taranja baolina kitra. Hanafika ny Silver Strikers Malawi ny Elgeco Plus Madagasikara. Raha tsiahivina, nisaraka ady sahala 1 no ho 1 ny roa tonta, herinandro lasa izay, nandritra ny fihaonana mandroso natao tatsy Maurice. Ity izany no lalao tsontsorimamba isarahana eo amin’ny roa tonta.
Efa any an-toerana hatramin’ny alatsinainy ny mpilalaon’ny Elgeco Plus ary efa nizatra ny toe-tany sy ny toetr’andro any an-toerana. Salama tsara daholo, araka ny fampitam-baovao, ireo mpilalao rehetra. Ambony ny toe-tsaina, hoentina miatrika ity fihaonana ity. Manana tombony aloha ny Silver Strikers, noho izy ireo hilalao eo an-kianjany sy manoloana ireo mpomba azy, amin’ity. Na izany aza, any amin’izy ireo ny tsindry. Hilalao malalaka kosa ny Elgeco Plus ka afaka hamelatra tsara ny lalaony.
Nandritra ny fanazarantena, nohamafisina ny fiarovantena. Nezahina nohatsaraina ihany koa ny fanafainganana ny fanafihana miainga eo afovoan’ny kianja. Torak’izany koa ny filalaovana amin’ireo helatra havia sy havanana. Natao, araka izany, koa ny famonoam-baolina. Hanova paikady ihany koa ny Elgeco Plus, amin’ity fa tsy hampiasa izay efa natao tamin’ny lalao mandroso.
Teo amin’ny lalao ho an’ny fiadiana ny amboaran’ny Caf indray, niondrika teo anatrehan’ny Club Ferroviario de Maputo, tamin’ny isa 2 no ho 1, ny AS Fanalamanga. Lalao notanterahina omaly, tao amin’­ny Kianja Campo da ABB. Tapitra hatreo izany ny dia ho an’ny AS Fanalamanga amin’ity fifaninanana ity. Tsia­hivina fa nisaraka ady sahala 1 no ho 1 koa ny roa tonta, teo amin’ny fihaonana voalohany, natao tany Mozambique ihany.

Tompondaka

Na tafiditra tao anatin’ny fivelarana lehibe aza…, noho ny zava-misy eto amin’ny firenena, miato aloha ny “Madajazzcar Festival”, raha ny fanazavan’ny mpikarakara. Tsy eto an-dRenivo­hitra ihany fa ireo toerana rehetra hanatanterahana ny hetsika, miato avokoa. Nam­pa­nantena kosa ny hivere­nan’ny fandaharam-potoana amin’­ny laoniny izy ireo amin’ny fotoana maha mety izany. Marihina fa iray amin’ireo he­tsika kolontsaina iraisam-pirenena mahasarika tanora malagasy maro ny “Madajazzcar Festival”. Antony iray nandrisika ny mpikarakara hanohy hatrany ny ezaka efa natao hatramin’izay.
Raha tsiahivina, ity andiany faha-36 ity no tena nahitana fivelarana lehibe. Tanàn-dehibe 4 no nanatanterahina ny « Tremplin Madajazzcar ». Vahiny mpanakanto maro no handray anjara. Mpitendry jazz, manana traikefa matanjaka, no nitondra ny fiofanana ho an’ireo tanora manan-talenta sy liana amin’ny fitendrena.
Fantatra fa anisan’ny tia jazz ny Malagasy, raha ny fanadihadian’ny mpitia mozika. Iray amin’ireo tanora manana mpitendry jazz indrindra ihany koa. Midika ho fananana hoavy mamiratra eo amin­’ity zavakanto iray ity.

HaRy Razafindrakoto

Hiditra amin’ny dingana manasa-dalana, anio, eny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina, ny fiadiana ny tompondakan’i Mada­gasikara, taranja volley-ball “1ère division”. Ho an’ny sokajy vehivavy, tafakatra amin’izao manasa-dalana izao ny ekipan’ny GNVB, Squad, AMVB ary ny Asi. Raha hiverenana ny ampahefa-dalana omaly, lalao tena niady ny teo amin’ny Bi’As sy ny AMVB, izay niitatra hatramin’ny “tie break” mihi­tsy. Mbola tany amin’ny seta voalohany dia efa niady ny lalao, ka azon’ny AMVB izany, tamin’ny isa 29 no ho 27. Anisan’ny nahazoan’ity ekipa herijika ny fidiran’i Jessie sy i Lanto ka mbola nahazoany ihany koa ny seta faharoa, ta­min’ny isa 25 no ho 23. Ni­tsim­badika anefa ny vokatra nandritra ny seta fahatelo sy fahefatra izay norombahin’ny Bi’As ka nitondra ny lalao ho amin’ ny “tie break”. Noho ny traikefa nananan’ny AMVB, nivoaka ho mpandresy izy ireo tamin’ ity “tie break” ity, tamin’ny isa 15 no ho 9. Tetsy ankilany, ni­voaka ho mpandresy mazava, tamin’ny seta 3 no ho 0, nanoloana ny mpifanandrina ta­min’ireo ekipa vehivavy 3 ambiny. Raha ny fandaharam-potoana anio, hifandona eo amin’ny manasa-dalana voalohany, eo amin’izay sokajy ve­hivavy izay hatrany, ny GNVB sy Asi, ny Squad ary ny AMVB kosa no hifandona amin’ny manasa-dalana faharoa.

Mi.Raz

Hampiantrano fihaonana iraisam-pirenena ny Fede­rasionina malagasin’ny tenisy (FMT), manomboka ny talata 30 septambra ho avy izao. Hotanterahina eto Antananarivo, eny amin’ny Kianja COT Ilafy izany. Hizara roa miavaka tsara izany fifaninanana izany. Ny andiany voalohany, hotantera­hina ny 30 septambra ka hatramin’ny 4 oktobra ary ny an­diany faharoa kosa ny 7 ka hatramin’ny 11 oktobra 2025.
Tsiahivina fa efa nandray ity fifaninanana ity ny Malagasy, tamin’ny taona 2022. Firenena maro andrarezina amin’ny sokajy zandriny no ho avy handray anjara amin’izany. Ani­san’izany ny Afrikanina Tatsimo, ny Egyptianina, i Zimbabwe sy i Kenya. Mbola andrasana ihany koa ireo firenena hafa. Mety hifaninana amin’ity koa ry zareo maorisianina. Hanana ny lanjany tanteraka ity fihaonana ity, satria sady fakana isa ho an’ireo mpilalao zandriny no hahazoana traikefa. Ny tsy fahampian’ny fihaonana iraisam-pirenena hidonana amin’ireo mpilalao efa manana ny toerany eto Afrika mantsy no lesoka ho an’ireo Malagasy mpilalao zandriny.

Tompondaka

Hiditra an-tsehatra manomboka amin’ny alahady ho avy izao ireo ekipa 12 hiatrika ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja rugby “XXL Top 12”. Lalao telo no voalahatra amin’izany ka anisan’ny andrasan’ny rehetra ny fifandonana eo amin’ny TFA Anatihazo sy ny UASC Cheminots.

Hotanterahina ny alahady 28 septambra ho avy izao ny andro voalo­hany amin’ny fiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja rugby na ny “XXL Top 12”. Handray izany fifanina­nana izany ny Kianja Makis Andohatapenaka. Fihaonana miisa 3 no voalahatra ka anisan’ny dona andrasan’ny mpankafy ny an’ny TFA Ana­tihazo sy ny UASC Cheminots (Besetroka).
Lalaon’ny kartie sy boaty mantsy izy ity. Ny Cheminots ekipa vao niakatra avy any amin’ny Top 20. Hangotraka tokoa, araka izany, io fihao­nana io. Anatihazo efa tsy zoviana amin’ny rehetra intsony ny fahaiza-manaony. Ma­nana mpilalao feno traikefa ary matanjaka. Ny Besetroka ihany koa tsy ambaka izany. Misy mpilalao tanora ary ma­vitrika. Milalao ao amin’ny “demi” izy ireo. Izay tsy ampy kotrana izany no ho resy amin’ ity.
Ankoatra izay, hidona amin’ ny FTM Manjakaray ny 3FB Fahasalamana. Klioba roa efa diso mifankahalala tsara. Hanala vela amin’ity ny eki­pan’ny Fahasalamana izay ao anatin’ny fanamboarana ny mpilalao ao aminy amin’izao fotoana izao. Manatombo amin’ ny fahaizana sy ny traikefa ry zareo Manjakaray saingy tsy hitsangana fotsiny ny 3FB fa tsy maintsy hanohitra hatra­min’ny farany.
Hifampitana koa etsy an-kilany ny Cosfa (Bebaoty) sy ny Mang’Arts Manjakaray. Tsy vao izao akory ny roa tonta no hifandona fa efa hatry ny ela. Raha tamin’ny fihaonan’ny roa tonta, mbola tsy nandresy Cosfa mihitsy ny Mang’Arts. Eto izany ny valinadin-dry zareo Manjakaray ka ho hita eo izay ho fizotrany ny lalao.
Hanokatra ny lalao, ny maraina, ny sokajy D1 vehivavy. Hifanandrina ny RCTS Soavimasoandro sy ny FTFA Antohomadinika.

Tompondaka

Niova ho adiny 3, indroa miantaona, ny delestazy ao amin’ny tambajotra Antananarivo sy ny manodidina (RIA). Izany hoe, tafakatra adiny 6 ny adiny
4 ora sy sasany, teo aloha. Vao manomboka anefa ny haintany, ary azo antoka, fa ho mafy kokoa hatrany ny fanapahana ny herinaratra. Anisan’ny antony mahatonga ny hetsika ataon’ny vahoaka ny fahataoahan-jiro sy ny rano, izay efa lasa lavitra tokoa ny toe-draha­raha.

Nisokatra tamin’ny fomba ofisialy, omaly, tao amin’ny Baobab Three Mahajanga, ny atrikasa fifanakalozan-kevitra nasionaly, andiany faha-3, ho fanatsarana ny politikam-panjakana momba ny fitantanana ny jono makamba eto Madagasikara. Natao handrindrana sy hanomezan-danja bebe kokoa ny vina izay voafaritra ao amin’ny politika nasionaly misahana ny fiarovana ireo karazan-javamananaina izany.

Azo atao ny manao fianaran-draharaha (stage) ao amin’ny sampana Fadintseranana Mala­gasy. Misy ny sivana ilaina, amin’ny alalan’ny fametrahana anaty antontan-taratasy izay apetraka ao amin’ ny sampandrarahan’ny Ladoany etsy Tsaralalàna. Ankoatra ny sivana amin’ny antontan-taratasy, hisy avy eo ny fanadihadiana am-bava.

Tsy andraikitry ny minisiteran’ny Tontolo iainana sy ny fampandrosoana maharitra (Medd) irery ny fiarovana ny tontolo iainana. Iarahan’ny rehetra mifarimbona ny ady amin’ny fanimbana azy, satria, anisan’ny antony mahatonga ny doro ala sy ny doro tanety, ny fambolena ataon’ny olona. Mora mahazo vahana anefa ny afo amin’izao vanim-potoan’ ny maintany izao.
Manoloana izany, tsy misy afa-tsy ny fanentanana ny mponina eny ifotony no hany vahaolana. Anisan’izany ny natao tany amin’ny kaominina Miarinarivo sy Vavatenina. Nomena fampiofanana manokana ny Vaomieran’ny afo (VNA), mahakasika ny teknika fambolem-bary tsy mampiasa afo. Tanjona ny hanapariahana ity teknika ity any amin’ny tantsaha mpamokatra.
Ankoatra izay, natolotra tamin’ny fomba ofisialy ny VOI Agnalave Miray Hina any amin’ ny kaominina Antanimora Atsimo, faritra Androy, ny bokin’ andraikitra mirakitra ny famindram-pitantanana ny harena voajanahary azo havaozina any amin’ny faritra arovana Angavo. Voakasik’ity hetsika ity ny fokontany enina ao amin’ ny kaominina Antanimora Atsimo, mitambatra ao anatin’ ny VOI Agnalave Miray Hina. Vonona tanteraka izy ireo hitantana maharitra ny harena voajanahary any amin’izy ireo avy.

Njaka A.

Omaly no nigadona an-tanindrazana ny ekipam-pirenena malagasy, sokajy lehilahy, taranja tsipy kanetibe. Raha tsiahivina, niatrika fifaninanana maro tany Eoropa izy ireo, nandritra ny telo volana ka anisan’izany ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany, notontosaina tany Italie, ny faran’ny herinandro teo. Tsy nitsanga-menatra ny firenena tamin’izany satria nitondra vokatra maro ka anisan’ny goavana tamin’izany ny nahazoana ny amboara teo amin’ny sokajy lehilahy sy vehivavy miaraka “mixte” nisy an’i Lova sy i Fana. Ankoatra izay, nandrombaka amboara maro tany France ihany koa toy ny Mondial La Marseillaise, nahitana an’i Tonnerre sy i Yves ary i Lova.
Nanambara ny filohan’ny Federation sport-boule malagasy, fa afapo tamin’ny vokatra azon’ireto mpilalao ireto ary nampiaiky an’izao tontolo izao ny zava-bita satria nandresy ireo kalazalahy frantsay, tao an-taniny nandritra ny “Masters 2025” izy ireo. Tsia­hivina fa laharana faharoa ny Malagasy, tamin’io fifaninanana io.
Tsy mbola nody kosa ny vehivavy fa nitodi-doha any France, taorian’ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany natao tany Italie. Mbola hiatrika ny fiadiana ny ho tompondaka maneran-tany ho azy ireo mantsy ry zavavy. Fihao­nana hatao any Douaisis, ny 9 ka hatramin’ny 12 oktobra ho avy izao. Hiaro ny voninahi-pirenena amin’izany i Tita sy i Fana ary i Hasina sy i Mari­nah.

Tompondaka

Araka ny fikarohana natao, omaly, efa niditra sahady amin’ny fampivondronana voalohany ny ekipam-pirenena Makis de Madagascar, izay hiaro ny voninahi-pirenena amin’ny lalao Rugby, lalaovin’olona fito. Tsiahivina fa efa manana ny lazany anatin’ity sehatra ity ny ekipa nasionaly malagasy, ka izay no hanamafisana sahady ny fampivondronana amin’ny fiatrehana ny fifanintsanana iraisam-pirenena manaraka.

Nisongadina indray ny ekipan’ny Real Madrid, afakomaly, nandritra ny fiadiana ny ho tompondakan’i Espagne, taranja baolina kitra. Nahazo fandresena 4 no ho 1 teo anatrehan’ny Levante indray izy ireo ary nahatafiditra baolina betsaka indrindra tamin’izany, i Kylian Mbappé, frantsay lohalaharan’ny Real Madrid.

Raha ny vaovao niely tao anaty tambajotran-tserasera, omaly, maratra mafy eo amin’ny lohaliny i Gavi, espaniola milalao ao amin’ny klioban’ny FC Barcelone. Nilaza ny dokotera nitsabo azy fa tena potika tanteraka ny lohalin’ity mpilalao ity, ary ahiana ho volana maro izy no tsy afaka hilalao sy hiakatra an-kianja.