“Anisan’ireo klioba ma­tanjaka eto Madaga­sikara ny Elgeco Plus. Manana vina ny hiditra amin’ny sehetry ny matihanina tanteraka izy ireo”, hoy i Bandy Akama, mpitantana ny serasera eo anivon’ity ekipa ity, omaly. Araka ny fanazavany, mety handray karama hivelona amin’ny baolina kitra ny mpilalao ao, ary ny eo amin’ny serasera, hametraka fanamby ny hanana ekipa hampita televizionina. Tanjona amin’izany, ny hahafahana mandrakotra ireo lalaon’ny Elgeco Plus, izay tontosaina eto an-toerana sy any ivelany. « Efa fanaon’ny klioba any ivelany izany, ary tena mahomby ny asan’izy ireo», hoy ity tomponandraikitra ity.
Ankoatra izay, manana ny sokajy rehetra ny klioba, anisan’izany ny sokajy U13, U15, U17 ary efa eo an-dalam-pananganana ny ekipa vehivavy.
Eo amin’ny fampiakanjoana, manana eritreritra ny hiara-hiasa amin’ireo marika manana ny lazany eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena, toy ny Macron, Adidas, Puma, Umbro, ny klioba.
Nampahatsiahivin’i Bandy Akama, fa klioba iray niainga tany Manakara ny Elgeco Plus, ary Real de Manakara no anarany tamin’izany. Taorian’io, niakatra teto Antananarivo ry zareo, dia niforona ny hoe Elgeco Plus FC. Nisy ny fiombonana na ny “fusion” tamin’ny AS St Michel, ka lasa ASSM Elgeco Plus ny anarany tamin’izany. Nan­drom­baka ny amboaran’i Madagasikara ry zareo ny taona 2013.
Rehefa vita izany, nahaleo tena tanteraka ny Elgeco Plus. Ampahafantarina ihany fa efa nandrombaka amboara maro, toy ny “Telma Coupe” 2013, 2015, 2017, 2022, 2023, 2024 ity ekipa iray ity ary efa inenina niatrika ny fifaninanana afrikanina, “Coupe de La Caf”.

Tsy mbola tompondakan’i Madagasikara

«  Tanjona iray ho anay ny ho lasa tompondakan’i Madagasikara, satria tsy mbola nahazo izany mihitsy ny Elgeco», hoy hatrany i Miantso Fenosoa. Nambarany fa ny hiakatra amin’ny dingana avo eo amin’ny sehatra afrikanina mihitsy no tanjona apetrak’izy ireo.
Tsara ny mampahatsiahy fa ny taona 2024 lasa teo ry zareo, resin’ny Disciples FC Vakinankaratra, tamin’ny isa 1 no ho 0, teo amin’ny lalao famaranan’ny fifaninanana nasionaly “Pureplay Football League (PFL)”. Ary nahintsan’ny Club Deportivo Da Lunda Sul avy atsy Angola, teo amin’ny dingana voalohan’ny amboaran’ny Kaonfederasiona afrikanina (CCaf).
Mbola mifanintsana amin’ny fifaninanam-pirenena ny Elgeco Plus ankehitriny, ary mitana ny laharana faharoa.

Ny baolina kitra ankehitriny

Maro ny lesoka hitan’ity tomponandraikitra ity amin’ny baolina kitra amin’izao fotoana izao, saingy efa miezaka hatrany ny Federasiona malagasin’ny baolina kitra manarina izany, araka ny filazany. Voalohany, tena mbola mila ezaka goavana ny resaka fifaninanana eto an-toerana. Eto Madagasikara, zara raha mahita dimy volana ny fifanintsanana. Ry zareo any ivelany nefa, mahavita milalao mandritra ny folo volana. Araka izany, mila manova ny rafitry ny fifanintsanana ny Malagasy, toy ny fisian’ny lalao mandroso sy miverina, ary izay be isa ihany no tompondaka. Eo ihany koa ny fitadiavana mpanohana ara-bola, hiatrehana ny fifaninanana, mba hampazoto ireo filohan’ny klioba.

Fitia R.

Randrianabo Miantso Fenosoa, na i Bandy Akama, mpanao gazety mpamakafaka baolina kitra. Zavatra tena tiany, ny filalaovana sy ny fijerena baolina kitra ary fialamboly tena tiany, ny mitsangantsangana miaraka amin’ny vady aman-janany. Ny tena faniriany, ny hitondra avo ny baolina kitra malagasy.

“Raha tsy ny olom-pirenena ifotony no mandray anjara sy andraikitra amin’ny ady amin’ny tsy fandriampahalemana amin’ny maha tompon-draharaha azy, nofinofy ihany izay tena hisiana fandriampahalemana maharitra eto amin’ ny firenena.” Io ny fanehoan-kevitry ny filohan’ny fikambanana Fiaraha-mientan’ny vondron’olona afaka tomponandraikitra (Fivato), Radimbiel­son William, ny faran’ny herinandro teo, manoloana ny tsy fandriampahalemana miseholany tato ho ato. Efa ela ny Fivato no nanana volavolan-dalàna ny amin’izany, hahazoana mametraka rafitra ma­tanjaka eny ifotony. Haha­zoan’ny olom-pirenena mandray anjara feno eo amin’ny ady amin’ny tsy fandriampahalemana, ady amin’ny fampahantrana, sns. Ny tsy rariny amin’ny endriny rehetra.
Tsapa tato ho ato fa tena efa tsy vitan’ny mpitandro filaminana irery intsony ny mampandry ny tany. Tsy hoe avy any ivelany manafika ny olon-dratsy ka mpitandro filaminana no miatrika azy. Avy ao anaty fiarahamonina ihany ny olon-dratsy. Izay no mahasarotra azy. Mazana aza ny olon-dratsy indray no lasa olona tsara: mamorona fitoriana ny olona tsara izay alefa any amin’ny mpitandro filaminana. Voafitaka ireo mpitandro filaminana, misambotra ary miafara amin’ny fitifirana aza. Toy izay mitranga any amin’ny Faritra Bongolava: misy ny voaendrikendrika hoe dahalo. Nefa mifanohitra amin’izay, ilay mpanendrikendrika no tena tambajotran’ny asan-dahalo any. “Raha tsy misy ny rafitra tena mijery ifotony manao ny fanaraha-maso ary misy lalàna tena manome fahefana an’ireo olona any ifotony, tsy ho hita izany filaminana izany”, hoy izy. Tokony homena andraikitra ny rafitra fokonolona.

R. Nd.

Dahalo roa lahy, nandray anjara tamin’ny famonoana nahafaty ny ben’ny Tanàna Mangatamboahangy, distrikan’Ambatofi­nan­dra­hana, no lavon’ny balan’ny mpitandro filaminana ny faran’ny herinandro teo. Tratra nandritra ny hetsika fampandriana fahalemana niarahan’ny miaramila teo anivon’ny fari-piarovana Tsiafajavona sy ny zandarimaria ary ny polisim-pirenena tany an-toerana izy ireo. Hitan’ny mpitandro filaminana tao amin’ny kaominina ambanivohitra Itremo, distrikan’Ambatofinandrahana izy ireo. Nanohitra sy nandositra ary namaly tifitra an’ireo mpitandro filaminana ka niteraka ny fifandonana tamin’ny roa tonta. Raikitra ny fifanjevoana, ka maty voatifitra izy roa lahy ireto. Tratra teny aminy moa ny fitaovam-piadiana mahery vaika: “Fusil d’Assaut” iray sy basim-borona iray ary « boîte chargeur” iray miaraka amin’ny bala miisa telo (03) izay nampiasain’izy ireo. Mitohy hatrany ny hetsika fampandriana fahalemana ao anatin’ny distrikan’Ambatofinandrahana, iarahan’ireo mpitandro filaminana manao. Toy izay koa ny fitadiavana ireo olon-dratsy nahavanon-doza ka namono nahafaty ny ben’ny Tanàna voafidy tany Mangatamboahangy. Manentana ireo tsara sitrapo hatrany ny mpitandro filaminana mba hanome loharanom-baovao marina hoentina manafoana ny asa ratsy.

Mino

Nohitsin’ny minisitry ny Serasera sy ny kolontsaina (MSK), i Volamiranty Donna, ny eo anivon’ny fanoherana, ny faran’ny herinandro teo. Nametra-panontaniana mihitsy aza ny tenany. “Inona ireo fampandrosoana mba nentin’ny mpanohitra?”, hoy izy. Nomeny lesona sy fampahatsiahivana ny eo anivon’ny fanoherana. Fampandrosoana no tokony himasoan’ireo antoko mpanohitra fa tsy fanakorontanana lava izao, araka ny nambarany. “Efa tsy voasarika amin’izany intsony ihany koa ny vahoaka”, hoy ihany ity mpitondra tenin’ny governemanta sady minisitry ny Serasera sy ny kolontsaina ity.
Notsiahiviny tamin’izany fa miray feo amin’ny fanohanana ny filoham-pirenena, Rajoelina Andry, avokoa ny mpikambana eo anivon’ny governemanta tamin’ny fankasitrahana azony, amin’ny maha mpitarika politika mendrika azy aty amin’ny kaontinantaben’i Afrika. Noarahabaina ny filohan’ny Repoblika tamin’izany noho ny fahaizany nitarika ary nitondra vinanasa ho an’ny vahoaka, araka ny nambarany hatrany. “Nahazoany amboara sy fankasitrahana izany. Tsikera mitondra fampandrosoana, araka izany, no andrasana amin’ny mpanohitra”, hoy izy.
Tsiahivina fa anisan’ny teny famerimberin’ny mpitondra tenin’ny governemanta ny tsy fanekena velively ny fivoizana fanakorontanana na manao fihantsiana mihitsy. “Tsy kolon­tsaina malagasy izany”, hoy izy.

Synèse R.

Miady amin’ny fiovaovan’ny toetr’andro ny oniversite. Miara-miatrika aminy amin’izany ny minisiteran’ny Fitsinjaram-pahefana sy ny fanajariana ny tany.

Samy nitondra ny traikefany sy nifampizara momba ny fiatrehana ny fiovaovan’ny toetr’andro ireo mpampianatra mpikaroka, mpianatra, foibe fikarohana ary ny mpiara-miombona anto­ka. Fa teo koa sady niahy izany ny eo anivon’ny minisiteran’ny Fitsinjaram-pahefana sy ny fanajariana ny tany (MFFT). Nambaran’ny ao amin’ny fiadidiana ny oniversite, ny Pr Ravaomanarivo Lalaha­rivao, fa anisan’ny misehatra amin’ny fikarohana tokony hatao hiatrehana izany fiovaovan’ny toetr’andro izany ny anjerimanontolo. “Ankasitra­ha­na ny MFFT fa tena anatin’ny fikarohana ataonay izany satria samy manana andraikitra avokoa ny rehetra hiatrehana ny fiovan’ny toetr’andro”, hoy izy, teny Ankatso, ny herinandro teo. Natsidiny fa hampita ny traikefa sy ny fahaiza-manao amin’ireo mpianatra ary hanentana izy ireo aorian’izao fifampizarana sy ny adihevitra izao.
Nambaran’ny lehiben’ny sampandraharaha ho an’ny fampiroboroboana ny tanàn-dehibe eo anivon’ny MFFT, Rahanitrarivony Sitraka, fa na­hafahana nanaparitaka ny to­rolalana ny fifanakalozana ta­haka izao. “Anisan’izany ny momba ny fanorenanana fotodrafitrasa hiatrehina ny fiovan’ny toetr’andro amin’ny alalan’ny drafitra an-tanàn-dehibe. Tafiditra ao anatin’izany ny Oniversite amin’ny fikarohana sy ny famolavolana ireo tanora hiantsehatra any aoriana”, hoy izy. Nanteriny fa zava-dehibe ny fifampizarana ahafahana miatrika mialoha izany fiovaovan’ny toetr’andro izany.

Synèse R.

Miara-miombon’antoka ny fanjakana malagasy sy ny orinasa sinoa, Sinomach, miaraka amin’ny teknisianin’ny Akademia sinoa misahana ny siansa ny fambolena any Hai­nan. Mifantoka amin’ny fananganan’ny Sinomach tohodrano lehibe hanondraka tany
1 000 ha any amin’ny kaominina Ambohibary, distrika Mo­ramanga, ny tetikasa. Tanjona ny hahafahana mifehy ny ra­no, ka hitombo avo roa hatramin’ny telo heny ny voka-bary. Hampiakatra ny fidiram-bolan’ny tantsaha izany, ary hihena ny fahantrana.
Nidina tany an-toerana, ny 27 febroary teo, ny Seke­reteram-panjakana miadidy ny fahaleovantena ara-tsakafo, Razanamahefa Tahian’Ny Avo, nijery ny fizotry ny tetikasa sy ny filan’ny mponina. Notsipihiny fa tsy maintsy hafainganina ny fanodinana ara-pambolena sy ny fanohanana ny mpamokatra ao an-toerana. Homena fiofanana ara-teknika ny tantsaha sy toromarika ara-pambolena manara-penitra. Hofanina ny tantsaha amin’ny fampiasana masomboly nohatsaraina sy ny teknikam-pambolena ma­nara-penitra.
Hisy tetibola hatokana hanatsarana ny lalana ao Ambohibary mivoaka any amin’ny lalam-pirenena faha-44, izay vao vita farany teo, hanamora ny famoaham-bokatra. Hatsangana koa ny ozinina hanodinana ny vary sy ahafahan’ny tantsaha mahita lalam-barotra. Hiteraka asa ho an’ny mponina any an-toerana iza­ny, hampihenana ny fahantrana. Nilaza ny depioten’i Mora­manga, Rajaobelina Lova, fa feno ny fepetra hampiroboroboana ny fambolena sy hanatsarana ny andavanandron’ny tantsaha malagasy.

Njaka A.

Raikitra ny fiadiana ny amboaran’ny klioba tompondaka eto amin’ny faritra faha-7, taranja volley, hatao any Maorisy. Fifaninanana izay tokony hanomboka anio saingy nasiana fihemorana iray andro noho ny toetr’andro any an-toerana. Ho an’i Madagasikara, omaly tamin’ny 5 ora hariva no nanainga hihazo an’i Maorisy ny delegasiona hiatrika ity fifaninanana ity. Ny ekipan’ny GNVB no nahazoana vaovao ka 30 no handrafitra ny delegasiona, ahitana mpilalao 12, lehilahy sy 12, vehivavy, miampy ny mpanazatra sy Staff teknika. Araka ny fandaharam-potoana, omaly no nanaovana ny fivoriana ara-teknika voalohany nataon’ireo komity mpikarakara. Nanomboka tonga tsikelikely omaly ihany koa ny delegasiona hafa ary vinavinaina hatao anio ny antsapaka sy fizaram-bondrona. Hanomboka rahampitso alahady kosa ny fifanintsanana. Hatramin’ny 6 marsa no hanaovana ny lalao fifanintsanana. Ny 7 sy 8 marsa no hanatanterahina ny dingana farany amin’ity andiany faha-29 amin’ny fiadiana ny amboaran’ny klioba tompondaka eto amin’ny faritra faha-7, hatao any Maorisy ity.

Mi.Raz

Mitohy ny ady amin’ny fangalarana tany ao Mantasoa. Naiditra vonjimaika am-ponja, omaly, ny olona telo, mpitarika ireo mafia mpampihorohoro ny tantsaha.

Mampikaikaika ny mponina ao Mantasoa ny fangalarana tany. Ny fanadihadiana no nahafantarana fa vehivavy no lehiben’ireo tambajotra any an-toerana. Nan­dritra ny taona maro no nanaovan’izy ireo izany, raha ny fanazavan’ilay vehivavy tompon’antoka tao anatin’ny famotorana azy. Niaiky rahateo izy fa misy olona maniraka.
Niroso tamin’ny fanohizana ny fanadihadiana ny mpanao famotorana, tratra ihany koa ny mpiray tsikombakomba taminy. Maty paika tanteraka ny fomba fanaon’ireo olon-dratsy rehefa hanao ny asa. Manararaotra ny olana eo amin’ny lafiny lalàna mianjady amin’ny olona tompon-tany ilay vehivavy lehiben’ny tambajotra mba hangalarany tany.
Toy ny ara-dalàna, araka izany, ny zavatra ataony ka sarotra ho an’ireo olona niharan’ny halatra ny hanohitra azy.
Anaran’ny mpiasany
Mody ataony amin’ny anaran’ny mpiasany vavy ny taratasy. Ilay mpiasany indray no manome fahefana amina lehilahy iray manao ny dingana re­hetra momba ny fikarakarana. Nisy zavatra tsy mifanaraka araka ny tokony ho izy nataon’ity lehilahy ka antony nahatrarana azy. Tratra ihany koa ilay mpiasa vavy. Ny fanadihadiana ity farany no nahavaky bantsilana ny raharaha. Tra-tehaka ha­tramin’ny atidoha. Anisan’ireo voasaringotra ho mpiray tsikombakomba amin’ity raharaha ity ny vadin’ilay vehivavy le­hiben’ny tambajotrana halatra tany. Efa nisara-bady ara-panjakana anefa izy mivady ireo saingy mbola miara-mipetraka ihany. Ny fanadihadiana hatrany no nahafantarana fa efa ni­sazy tany am-ponja momba ny fangalarana tany koa ilay rangahy. Andrasana, araka izany, ny tohin’ny fanadihadiana lalina amin’ity raharaha ity.

J.C

Anisan’ny firenena manana « zavatra » tranainy na taloha, maro i Madagasikara. Iray amin’ireny ny hira. Feo aloaky ny vava, zavamaneno, gadona, dihy miaraka aminy raha ilaina, sns. Samy tranainy avokoa. Mila havaozina? Tsy vitsy amin’ny mpihira na tarika mpihira amin’izao fotoana izao no mamerina na mamelona na manavao indray azy ireny. Ireo rehetra maha hira ny hira (tonony, feo, zavamaneno…) no voakitika avokoa. Tsy tokony hiova na hovaina, anefa, ny fototra. Tononkira, feonkira (feon-javamaneno), fomba na­no­nonana ny tononkira, firindran’ny feo, sns, mazava tsara. Na tsy ho tafaverina tanteraka sy iray manontolo aza. Tsy tokony hokitihina ny fototra.
… Ankehitriny, na mazava tsara izao aza fa : «… tiako loatra ianao » ny voalazan’ny tononkira, ny nanononan’ilay tompony azy hatrany am-boalohany. Nanjary « … fa tiako loatsa ianao ». « … Ny zava-drehetra… », nanjary « ny zava-jehetsa… ». Antony lehibe mahatonga ny tranga tahaka ireny ny fanomezan-kasina fatratra ny teny vahiny sy ny fomba fanononana azy ireny. Ny mpihira (na mpanakanto) tanora no tena havanana amin’ny fanovana ny fototra tahaka io. Te haneho ny mpihira tanora, ankehitriny, fa mahay milalao feo maro… Saingy, na ny filatsaky ny faran-teny na ny feo natokana ho an’ny karazan-kira samy hafa, sns. Samy tsy voahaja avokoa.

HaRy Razafindrakoto

« Feo roa, sehatra iray ». Rahampitso alahady, manomboka amin’ny 3 ora, eny amin’ny CCIvato ilay fiarahana an-tsehatr’i Denise sy i D-Lain. Hafa noho ny mahazatra, satria hatao amin’ny rindra miavaka daholo ireo hira nosafidian’izy ireo hampiaraham-peo. Efa ela ny famerenana, ka na ireo mpankafy aza efa dodona ny hahita ny vokatra ihany koa.
Anio ny ivon’ny “Festival Amoron’i Mani’Art” andiany faharoa, any Ambositra. Aorian’ny “carnaval”, hifandimby ny fifaninanana amin’ny karazan-kanto isan-karazany: slam, hip-hop, dancehall, sns. Manaraka izany ny “defile de mode”, anatin’ny lohahevitra ny kolontsaina an-tanàn-dehibe hatrany. Hifarana rahampitso kosa ny hetsika, ka amin’izay ihany koa no ho fantatra ireo mpandresy.
Mila haverina amin’ny tena anarany ny “mpanakanto”? Tsy ilay anarana voalaza ao anaty kara-panondrom-pirenena akory fa ilay anarana nalaina tamin’ny kanto ataony. Ny mihira, mpihira. Ny mpitendry zavamaneno, mpitendry zavamaneno. Ireo mpilalao tantara, antsoina hoe “mpilalao tantara”, sns. Mafonja kokoa ny fahombiazana na ny tsy fahombiazana raha tafapetraka tsara io. Tsy ho voahoso-potaka miaraka ny “mpanakanto”!
Efa mivoaka tsikelikely ny anaran’ireo tarika handray anjara amin’ny “Festival Antsika Jiaby” andiany faharoa. Hotontosaina ny 6 hatramin’ny 9 jona izy ity, any Paris, France. Efa fantatra fa ho avy any ry Wawa, Mily Clément, Tarika Rebika, Poopy, Bodo, TGC, Mashmanjaka, Da Hopp, Oladad, Lôla, sns. Mbola hiampy izany, ary handrasana fatratra ihany koa ny daty sy ny mpandray anjara amin’ny andiany voalohany aty Madagasikara.

Omaly, tao amin’ny Tranombokim-pirenena Anosy, no namoahana ilay boky « Handroso i Madagasikara » fa amin’ny fomba ahoana? nosoratan-dRakotomahenina Nary Todison. Amin’ny ankapobeny, mirakitra ny tetikasa ho fampandrosoana an’i Madagasikara amin’ny lafiny maro ity boky vaovao ity.
Ny Malagasy ihany no afaka hampandroso an’i Madagasikara… », hoy ny mpanoratra. Zavatra mora tanterahina izany. Tsy mitaky fitaovana lehibe sy lafo vidy. Tsy mitaky volabe ny fanatanterahina azy. Kanefa ahazoana fahombiazana goavana. Mifototra amin’ireo ny tolo-kevitra rehetra omen’ny mpanoratra ao anatin’ity boky manana pejy 53 ity.
… Rehefa betsaka ny vokatra. Hihena ny vidiny. Omena ny tanora manam-pahaizana ny famokarana ny vary. Omena fitaovana maoderina izy ireo. Atao raharaham-panjakana ny vary… Azo tanterahina tsara izany, raha ny fanazavan’ny mpanoratra. Nanterina hatrany fa « soratana ny tolo-kevitra mba ho an’ny taranaka ».

Nanangona : HaRy Razafindrakoto

Manan-danja eo amin’ny sehatry ny toekarena sy ny fampandrosoana ny vokatra andrasana amin’ny fanadihadiana maharitra eny anivon’ny tokantrano (EPM) hatao. Aha­fahana mamaritra ireo politikam-panjakana sy ireo fotodrafitrasa hatsangana enti-mamaly ny filan’ny mponina ireo antotanisa hangonina. Niainga tamina kajy statistika ny nahazoana ireo tokantrano 17 000 manerana ny Nosy hanaovana ny fanadihadiana. Nisy ihany koa ny sivana efatra napetraka enti-manatanteraka ny tetikasa. « Mison­ga­dina manokana ny eto An­tananarivo. Hiavaka ny vokatra ho azo raha oharina ny amin’ireo any amin’ny tontolo ambanivohitra sy any amin’ireo renivohi-paritra hafa noho izy manana tanjaka ara-toekarena », hoy ny tale misahana ny statistika momba ny tokantrano eo anivon’ny ivontoeram-pirenena momba ny antotanisa (Instat), Rakotondra­dany Iary Michael.
Miisa 250 ireo mpanao fanadihadiana hisandrahaka manerana ny Nosy, misy olona efatra ihany koa ny handrafitra ny ekipa iray. Marihina fa hanomboka ny volana marsa ka haharitra telo volana ny tapany voalohan’ny EPM, atao amin’ny tapan-taona manaraka ihany koa ny dingana faharoa. Miara-miombon’antoka amin’ny fanatanterahana ny hetsika ny minisiteran’ny Toekarena sy fitantanam-bola izay tohanan’ny Banky iraisam-pirenena. Hatrany amin’ny 1,5 tapitrisa dolara ny tetibola hanatanterahina ny EPM 2025.

Henintsoa Hani

Mitotongana, lasa 4 920,55 Ar ny euro iray, omaly. Tsy mitsaha-miakatra izany tao anatin’ny tapa-bolana. Marin-toerana kosa ny dolara izay nisanda 4 701,80 Ar. Tsy mifandanja ny fanondranana sy ny fanafarana entana ataon’i Madagasikara. Betsaka ny entana fototra hafarantsika sy ny solika izay hamoahana vola vahiny.
Mamolavola ireo paikady hamerenana ny famokarana sy hampivoarana ny rojom-pihariana kafe ny fitondram-panjakana. Nivoitra nandritra ny fihaonana an-tampony fahatelo momba ny kafe afrikanina tao Dar Es Salaam ny fanjifana ny vokatra anatiny sy ny fanodinana miteraka tataom-bidy ho an’ireo firenena mpamokatra kafe.
54,9% ny Malagasy feno taona misitraka asa ka misehatra eo amin’ny fambolena ny 60,7%. Ambany io taha io raha oharina amin’ny sehatra hafa mampidi-bola. Marefo ihany koa ny toekarem-pirenena manoloana ireo loza voajanahary ka mahatonga ny tokantrano malagasy miaina anaty fahantrana lalina.
Hatao ny 20 marsa 2025 ho avy izao, ny fiaraha-midinika eo amin’i Madagasikara sy ny UE (Vondrona eoropeanina), araka ny Fifanarahana Samoa, andiany voalohany. Toy ny tamin’ny taona 2024, handray anjara amin’ny fivoriana daholo ny minisitra ao anatin’ny governemanta, tarihin’ny praiminisitra, Ntsay Christian.

Miara-miombon’antoka ny Sipem Banque sy ny orinasa Pharmadiff Solair. Azo atao ny mandoa tsikelikely ny entana ao amin’ny Pharmadiff Solair amin’ny alalan’ny findramam-bola ao amin’ny Sipem Banque. Voakasik’izany ny fitaovam-pitsaboana samihafa amidin’ny Pharmadiff, miainga any amin’ny madinika indrindra hatramin’ny vaventy (« concentrateur d’oxygène, tensiomètre, réspirateur, … »). Toraka izany koa ny karazana fitaovana sy kojakoja angovo mandeha amin’ny herin’ny masoandro (jiro, stabilisateur kits solaires, …). Nilaza ny tale jeneraly lefitra (DGA) ny Sipem Banque, Randria­tsimialona Lanja, fa zava-baovao ity fiaraha-miasa ity, satria fampiroboroboana ny tolotra ara-bola vaovao sy maitso. Laharaham-pahamehana ny fanohanana ny orinasa sy mpandraharaha madinika sy salantsalany (TPE-PME-PMI). Haingana sy nohamoraina ny fikarakarana ny antontan-taratasy. Nambaran’ny mpitantana ny Pharmadiff, Rakotoarisoa Rosa, fa misy ny antoka, 6 volana hatramin’ny 25 taona ny entana rehetra.
Azo atao ny manatona ireo masoivohon’ny banky miisa 29 manerana ny Nosy, sy ny tranombarotra misy ny Pharmadiff Solair.

Njaka A.

Arovana amin’ny tondradrano sady hatsaraina ny fari-piainan’ny mponina eny amin’ny faritra iva. Diovina sy hamafisina ny lakandrano, haorina ny trano fonenana sy fotodrafitrasa maro.

Mitohy ny fanatanterahana ny Tetikasa fampiroboroboana ny ta­nàn-dehibe sy ny fiatrehana ny fiovan’ny toetr’andro eto Antananarivo (Produir). Ma­matsy vola azy ny Banky iraisam-pirenena, tanterahin’ny minisiteran’ny Fitsinjaram-pahefana sy ny fanajariana ny tany (MDAT). Nijery ifotony ny fivoaran’ny asa, omaly, ny filoha Rajoelina Andry. Nitondra ny fanazavana ny tetikasa ny minisitra MDAT, Andriantsito­haina Naina. Misy ny fanorenana trano vaovao eny Andavamamba sy ny fitantanana ny fotaka eny Na­mo­n­tana. Miisa 29 ny trano lehibe, ahitana rihana iray, afaka mandray tokantrano 84. Eo koa ny trano mitokana miisa 87, izany hoe, mitotaly 171. Ankoatra ny trano fonenana, misy fotodrafitrasa goavana koa eny Namontana, toerana fikirakirana sy fitantanana ny fotaka alaina avy ao anaty lakandrano. Hoesorina ny tsikafona, ka hatao farihy manana velarany 7 000 m2 ary 1,5 metatra ny halaliny. Misy ny fitaovana avo lenta hanivanana ny fotaka mialoha ny hitaterana azy any amin’ny toerana manokana eny Iarinarivo.

« Arahiko maso akaiky »

Nilaza ny filoha Rajoelina Andry, fa « zava-dehibe ny fitsidihana natao androany, entina hanatsarana ny fari-piainan’ny mponina. Arahiko maso akaiky ity tetikasa ity. Tanjona mba hisosa tsara ny rano, ka tsy ho dibo-drano, ho tratry ny tondradrano intsony. Hita amin’izao fa azo atao tsara ny manatsara ny trano fonenan’ ny mponina ety amin’ny faritra iva ».
Tsiahivina fa efa vita ny fanamafisana sy fanadiovana ny reniranon’Ikopa sy Sisao­ny. Miditra amin’ny fanamafisana sy fanadiovana ny lakandrano C3 indray ny tetikasa Produir, mirefy 12 km, miainga any Anosibe, mandalo Anda­va­mamba, 67 ha, Antohoma­dinika, miafara eny Ambo­di­mita.

Njaka Andriantefiarinesy

Notontosaina, omaly, teny amin’ny Espace Rose By-pass, ny famoahana ny andiany “Masova”, ho an’ny lalam-piofanana Transit-Douanes, eo anivon’ny INSPNMad.

Mpianatra 94 miana­dahy no navoaka nandritra izany, nahazo ny mari-pahaizana DTS sy Licence. 56 amin’izy ireo na­havita ny fianarana mahakasika ny Transit ary ny 38 kosa nanaraka ny fiofanana Com­merce international. Nam­­baran’ny talen’ny fampiana­rana, Randrianasolo Jean De Dieu fa hiadivan’ny orinasa ny mpianatra mivoaka avy eo anivon’ny INSPNMad, rehefa any amin’ny sehatry ny asa noho izy ireo manana ny maha izy azy. Azo antoka, araka izany, ny hoavin’ireo tanora maha­vita fianarana amin’ity lalam-piofanana Transit-Douanes ity ary misy mihitsy no manangana orinasa ho azy manokana. Tsiahivina fa efa nanomboka ny taona 2000 no nisy ity lalam-piofanana ity teo anivon’ ny INSPNMad ary mpianatra maro no efa navoakany. Efa miitatra manerana ny Nosy ihany izany lalam-piofanana izany izay efa misy any Toa­masina, Fianarantsoa ary Antsirabe.
Aorian’izao fahavitan’ny fianarana izao, hizara roa ireo mpianatra, ka misy ny tonga dia hiasa avy hatrany ary misy kosa ireo izay mbola hanohy fianarana Master 1, Master 2, araka ny fanazavana hatrany. Nanamafy ny filoha Tale jeneralin’ny sekoly, fa mbola mala­laka ny asa ho an’ity lalam-pio­fanana ity eto Mada­gasi­kara ary anisan’ny sekoly ma­tihanina ny INSPNMad amin’ ny fampitàna fahalalana ho an’ny mpianatra ary manana mpampianatra manana trai­kefa ihany koa.

Mi.Raz

Nitohy omaly, tany Nairobi Kenya, ny fiadiana ny ho tompondakan’i Afrika, ho an’ny taranja tenisy, sokajy U14, lahy sy vavy. Nifarana teo amin’ny dingana ampahavalon-dalana ny lalan-dRazafin­dra­zaka Ny Avo, ho an’ny lalao an’olon-tokana, lehilahy. Re­sin’­ilay marao­kanina, i Youssef Hakmi, tamin’ny seta 2 no ho 0 (6/1; 6/0), ny tovolahy. Tsy nifandanja ny fihaonana fa manatombo be amin’ny traikefa sy ny teknika nentina teny ambony kianja i Hakmi. Porofon’izany, tsy nahazo afa-tsy lalao iray monja i Ny Avo tao anatin’ny seta 2 nilalaovana.
Raha hiverenana kosa ireo voka-dalao hafa, tapitra teo amin’ny dingana ampahefa-dalana ihany koa ny dian’i Ny Avo sy ilay namibianina, i Johan Theron, ho an’ny fihaonan’olon-droa. Resin’ireo ma­ra­o­kanina, Ali Ben Mahmoud sy i Youssef Lahmar, tamin’ny seta 2 no ho 0 (6/4 ; 6/4), izy mirahalahy. Teo amin’ny olon-tokana vehivavy, niondrika teo anatrehan’ilay maraokanina, i Mathlouthi, i Matei Eliana Randrianasolo. Seta 2 no ho 0 no nandavoany azy.
Nitohy tamin’ny fiadiana ny laharana faha-17 amin’ny 24 ny lalao omaly ka resin’i Matei, tamin’ny seta 2 no ho 0 (6/2 ; 6/1), ilay tonizianina, i Hadija Msangi. Niondrika teo anatrehan’ilay maraokanina, i Alia Alami, kosa i Onintsoa. Hiady ny toerana faha-9 amin’ny 16 kosa Ny Avo amin’ity anio ity.

Tompondaka

Voahosotra ho tompondakan’ny Tama Beach, taranja volley, andiany faha-8, tany Toamasina, ny faran’ny herinandro teo, i Juliette sy i Miangola, ho an’ny sokajy U21, vehivavy. I Brad sy i Allan kosa teo amin’ny U21, lehilahy. Ho an’ny sokajy Seniors, nahazo fandresena i Marina sy i Julienne teo amin’ny vehivavy, ary i Marinot sy i Kevin kosa no nandresy teo amin’ny  lehilahy.
Miditra amin’ny andro fahefatra, anio, ny fiofanana hahazoana ny mari-pahaizana “Diplôme d’animateur fédéral”, taranja Karate, izay hatao eny amin’ny ANS Ampefiloha. Mpiofana 15 izy ireo no manaraka izany hatramin’ny sabotsy izao ary hanatanteraka fanadinana ny alahady 2 marsa mialoha ny hahazoana ny diplaoma.
Hotanterahina ny faran’ny herinandro izao ny hetsika “Fitsangantsanganana milalao” , hatao eny amin’ny Espace A Miel Ambatolampy. Lalao basikety sy fifaninanana lomano no hotontosaina mandritra izany ary ho feno tanteraka ny fandaharam-potoana. Hisy ny loka goavana ho an’ny mpandresy.
Hivoaka amin’ity herinandro ity ny taratasy fahazoan-dalana ho an’ny Federasiona malagasin’ny kung fu wushu, taorian’ny nahavitan’izy ireo ny fifidianana, ny faran’ny herinandro teo. Hiditra avy hatrany amin’ny fanatanterahana ny fandaharanasa ny federasiona tarihin’ny Maître Gao, vantany vao azony izany taratasy fahazahoan-dalana avy amin’ny MJS izany.

Nomontsanin’ilay teratany ogandey, i Jacob Kiplimo, ny zava-bita tsara indrindra maneran-tany eo amin’ny hazakazaka semi-marathon. Nandritra ny fifaninanana natao tao Barcelone Espagne, ny alahady 16 febroary lasa teo. Tontosany tao anatin’ny 56 mn 42 s izany. Natsarain’ity atleta, 24 taona, ity 48 s ny fe-potoan’ilay etiopianina, i Yomif Kejelcha, izay vitany tany Valence, ny volana oktobra 2024. 57 mn 30 s ny nanaovany io halaviran-dalana io. I Kiplimo izany no atleta voalohany nahavita nihazakazaka ny semi-marathon, latsaky ny 57 mn. Tonga faharoa, taoriany nandritra ity fifaninanana tany Barcelone ity, i Geoffrey Kipsang, izay tara 2 mn taoriany. 58 mn 44 s ny nahavitany io halaviran-dalana io.
Tsy voalohany no nanamontsanany ny zava-bita toa izao fa tsaroan’ny rehetra ihany koa ny nandravany ny fe-potoana ny taona 2021 tany Lisbonne. Ankoatra izay, tompondaka maneran-tany indroa nisesy teo amin’ny “cross” ary nandrombaka ny medaly alimo teo amin’ny halavirana 10 000 m, nandritra ny lalao Olympika natao tany Tokyo, ny taona 2021, izy.

Tompondaka