Natao nandritra ny roa andro, ny 9 sy 10 desambra teo, teto Antananarivo, ny fikaonandoha mifantoka amin’ny hisian’ny fampandrosoana maitso eto Madagasikara. Nandray anjara tao ny ankamaroan’ny mpisehatra avy amin’ny fanjakana, ny tsy miankina, ny manampahaizana ara-toekarena sy ny ara-tontolo iainana eto an-toerana sy avy any ivelany. Nohazavain’ny filohan’ny Filankevi-pitantanana ao amin’ny Indri, Ramaholimiaso Barijaona, fa anisan’ny mpikarakara ny fifanekena natao, hanolo-tena hiara-kiasa, hikendry ny hampandrosoana an’i Madagasikara. Tanjona ny hisian’ny fampandrosoana mampiaty, zarain’ny rehetra, hisian’ny fampandrosoana maitso. Satria maro ny seha-pihariana miankina amin’ny zavaboahary eto amintsika. Anisan’ny niarahana namolavola ny sehatry ny fambolena, ny angovo, ny fizahantany, sns.
Hojerena ny laharam-pahamehana
Nomarihin’ny PCA Ramaholimiaso Barijaona, fa mampiavaka ity fifanarahana fanoloran-tena ity ny hijerena ny laharam-pahamehana hotanterahina maika. Misy ny rafitra fanaraha-maso sady manetsiketsika ny fanatanterahana azy. «Isika malagasy no nanana finiavana nanao azy, ary inoako fa manaraka ho azy ny mpiara-miombon’antoka sy ny mpamatsy vola, izay tsy nataon’ny mpitondra teo aloha», hoy ihany izy.
Niaraka nikarakara ny hetsika ny Indri, ny Miarakap, ny Economic Policy Network ary ny Kinome.
Njaka A.
Mikarakara fifaninanana ho an’ny mpanao gazety ny Tahirim-bola ho an’ny faritra arovana eto Madagasikara (FAPBM). Miompana amin’ny fanadihadiana atao eny anivon’ireo faritra arovana miisa 75 tohanan’ny FAPBM, amin’ny 125 misy eto Madagasikara, ny fanadihadiana. Mizara efatra ny karazana sehatra fanaovan-gazety afaka mandray anjara. Ny gazety an-tsoratra, ny televiziona, ny radio ary ny «on line» mivoaka amin’ny internet. Loka efatra no ho zaraina, mahazo vatsim-panadihadiana mitentina 4 tapitrisa Ariary. Andiany fahatelo ity fifaninanana karakarain’ny FAPBM ity, ka miisa 12 ireo mpanao gazety efa nahazo loka, nandritra ny andiany roa voalohany. Nisokatra ny 10 desambra teo ny firotsahana hifaninana, ary hifarana amin’ny 5 febroary 2026. Hampiavaka an’ity andiany fahatelo ity ny fisian’ny mpanolotsaina mpanohana ireo mahazo ny loka handeha hanatanteraka ny fanadihadiana ifotony.
Njaka A.
Le Stade Makis d’Andohatapenaka s’apprête à accueillir, ce dimanche une journée cruciale du championnat de Madagascar Elite 1 ouXXL Energy TOP 12. Et s’il y a bien une affiche qui retient tous les regards, c’est celle de Tanora Anosibe Milalao (TAM)contre TFMA Ankasina, un duel chargé d’un parfum de revanche à 15h00.
Les joueurs des XV Flèches d’Ankasina n’ont pas oublié la défaite douloureuse concédée l’an dernier face au TAM (19–24) lors de la 10ᵉ journée du même championnat. Une rencontre où Ankasina avait dominé de longues phases de jeu avant de s’écrouler en fin de match. Depuis, cette défaite reste en travers de la gorge et nourrit une motivation supplémentaire pour renverser la tendance.
Cette fois encore, le duel s’annonce serré. Le TAM, solide et discipliné, voudra confirmer son ascendant psychologique, tandis que le TFMA arrive vexé, déterminé et bien décidé à effacer une frustration vieille d’un an et ravivée par son récent revers face au CEA. Ce match promet intensité, engagement et une lutte tactique de chaque seconde.Le rendez-vous de 15h00 pourrait bien être l’un des tournants de ce début de saison.
Une quatrième victoire consécutive en ligne de mire
Juste avant ce choc, l’une des équipes les plus en forme du championnat, le Club Elite d’Andranomanalina (CEA) entrera en scène face à l’USCAR. Le promu, impressionnant depuis l’ouverture de la saison, ne vise rien de moins qu’une quatrième victoire consécutive.
Portés par leur trio offensif Michael – Jean-Yves – Laou, irrésistible lors des trois premières journées, les joueurs de Gilbert Raharinala enchaînent les performances solides. Leur large victoire contre le TFMA (32–8) a confirmé leur dynamisme, leur vitesse dans les transitions et leur capacité à imposer leur rythme.
Face à eux, l’USCAR cherchera à perturber la machine bien huilée du CEA, mais la tâche s’annonce ardue tant les Andranomanalina semblent en confiance, ambitieux et désormais considérés comme de véritables prétendants au titre.
Le duel entre la Savonnerie Tropicale Milalao et Mang’Art ouvrira les hostilités à 11 heures.
Soafara Pharlin
Le vaste chantier de renouvellement, initié par la Fédération sport boules malagasy (FSBM), entre dans sa dernière ligne droite. Hier, les deux ligues les plus sensibles du pays, Matsiatra Ambony et Analamanga, ont réussi à élire leur président à l’issue des scrutins totalement refaits de A à Z.
A Fianarantsoa, Randrianarivahiny Dina Herimalala a finalement été élu président de la Ligue de Matsiatra Ambony. Il a recueilli 5 voix sur les 10 grands électeurs présents, contre 3 voix pour Rajaona Kaleba et 2 bulletins nuls.
Ce résultat met un terme au feuilleton de blocage qui a marqué l’assemblée générale élective avortée d’août. A l’époque, l’élection a été annulée après 17 tours successifs à l’issue desquels les deux candidats en lice arrivaient toujours à égalité en obtenant les mêmes nombres de voix.
Mais hier, deux nouveaux tours sans majorité claire ont précédé plusieurs heures de discussions informelles entre représentants de clubs. C’est finalement un compromis accepté par l’ensemble des parties qui a permis de valider l’élection de Dina Herimalala et d’éviter une nouvelle crise.
Dans la capitale, le climat était moins électrique. A la salle ANS d’Ampefiloha, Andriantsiferana Ravaka Rakotovohitra a été élu président de la Ligue d’Analamanga avec une majorité confortable : 16 voix sur 24 clubs votants, contre 7 pour Ramananjatovo Heritiana Patrick et 1 bulletin nul. Seuls 24 sur près de 40 clubs affiliés ont pu participer au vote, les autres étant toujours en attente de renouvellement de leur certificat de conformité.
Dès l’annonce des résultats, le nouveau président d’Analamanga a pris la parole devant les délégués, «D’ici la fin de l’année, je rendrais visite à chaque club, même ceux qui n’ont pas pu voter aujourd’hui, pour qu’on discute ensemble des vrais problèmes et des solutions concrètes. Je ne suis pas là pour faire de longs discours ou vendre des rêves impossibles. La pétanque a déjà un bon élan à Analamanga, il faut simplement continuer à travailler, ensemble, sans exclusion. Toutes les portes restent ouvertes, y compris à ceux qui ont soutenu mon adversaire. »
Le processus électoral se poursuit ce samedi 13 avec l’élection des tout premiers présidents des cinq ligues nouvellement créées (Bongolava, Amoron’i Mania, Boeny, Ihorombe et Atsimo-Andrefana). Ces nouvelles ligues par contre ne pourront pas voter lors de la prochaine assemblée générale élective de la FSBM. A ce sujet, l’actuel président par intérim, Julio Edouard, est le seul candidat.
Naisa
Depuis près d’un demi-siècle, l’usine Malto, filiale de Star et unique malterie de Madagascar, s’appuie sur un vaste réseau d’agriculteurs, pour produire un malt 100 % malgache, le principal ingrédient qui entre dans la fabrication de bières emblématiques du pays. Chaque année, des dizaines de milliers d’exploitants agricoles participent à cette chaîne de valeur devenue stratégique pour l’économie nationale.
Selon la Star, « en 2024-2025, plus de 20.000 agriculteurs ont encore bénéficié de ce partenariat qui fait de l’orge une culture alternative porteuse ».
Et l’année 2025 a été exceptionnelle. « Dans les régions de Vakinankaratra, Amoron’i Mania et Matsiatra Ambony, la collecte a atteint plus de 11.300 tonnes, un niveau record pour Malto ». Cette performance confirme le potentiel de l’orge de contre-saison, une plante à cycle court qui s’intègre facilement dans les pratiques agricoles locales.
La filière séduit les producteurs grâce à divers avantages : prix d’achat stable, préfinancement des intrants, encadrement technique continu, formations régulières et même une assurance contre les pertes de récolte. À cela s’ajoutent les actions sociales menées chaque année dans les zones d’intervention.
Une filière menacée par la surtaxation
Razanamparany, agriculteur d’Ambatofinandrahana et partenaire de Malto depuis trois décennies, souligne que « Ce partenariat nous aide énormément, surtout pendant les périodes agricoles difficiles. Il nous a aussi permis de construire une maison et d’acheter des zébus ».
Ce tableau positif cache toutefois une inquiétude grandissante. La hausse progressive des droits d’accise sur la bière, plus de 293 % en cinq ans, commence à ébranler l’ensemble de la chaîne. Cette fiscalité alourdie renchérit le prix final des bières, un produit déjà sensible pour des consommateurs au pouvoir d’achat limité.
Pour les exploitants agricoles comme pour les milliers d’emplois directs et indirects du secteur brassicole, la situation devient préoccupante. Une baisse durable de la consommation se traduirait par une réduction des volumes d’orge collectés, fragilisant une filière qui, jusqu’ici, contribuait efficacement aux revenus ruraux et au développement régional.
Arh.
Madagascar se mobilise pour enrayer la contamination des cultures par les aflatoxines, ces toxines naturelles qui menacent la santé publique et fragilisent les filières agricoles. Hier, un atelier national consacré à ce sujet s’est tenu à l’hôtel Ibis Ivandry, réunissant les ministères concernés, des chercheurs, des acteurs privés ainsi que des représentants des filières maïs et arachide.
Selon Nomenjanahary Saholy Ramiliarijaona, directrice de la Protection des végétaux (DPV) au ministère de l’Agriculture et de l’Élevage (Minae), des prélèvements ont été effectués dans les principales zones de production, notamment les Hautes Terres, le Boeny et le Sud. Les premiers résultats confirment des niveaux préoccupants de contamination dans l’arachide, une situation déjà responsable du refoulement de cargaisons malgaches sur les marchés européens et indonésiens.
Pour y remédier, les chercheurs malgaches s’apprêtent à développer une solution de biocontrôle adaptée au contexte local. L’Institut international d’agriculture tropicale (IITA), en partenariat avec le Minae et le centre de recherche Fofifa, prépare la mise au point d’un produit
de type « Aflasafe », déjà éprouvé ailleurs en Afrique. « L’objectif est de disposer d’un biopesticide spécifique à nos conditions agroécologiques », explique Santatra Herilalaina Ravelomanantsoa, chef du département de Recherches agronomiques du Fofifa.
Bonnes pratiques
Pour Madagascar, la maîtrise des aflatoxines consiste à : protéger les consommateurs, sécuriser la compétitivité des filières agricoles et limiter les pertes économiques. L’atelier d’hier visait à partager les dernières connaissances scientifiques sur les aflatoxines et à présenter les données nationales collectées sur les cultures vivrières.
Les participants ont également discuté du déploiement futur d’Aflasafe, des bonnes pratiques avant et après récolte, ainsi que des mécanismes de coordination nécessaires à une gestion durable du risque.
La journée a alterné exposés techniques, sessions interactives et table ronde sur les perspectives de collaboration. Les échanges ont permis de formuler plusieurs recommandations, notamment la poursuite des essais locaux et le renforcement de l’accompagnement des producteurs.
Arh.
Le chômage technique guette désormais 4.500 milliers d’employés suite au gel des comptes bancaires du Groupe Sodiat. Ils ont descendu dans la rue hier à Mandrosoa Ivato, pour interpeller l’Etat de revenir sur sa décision qui met en danger la vie sociale de nombreuses familles.
Un communiqué sans équivoque du Groupe Sodiat. « Chers partenaires, nous tenons à vous informer qu’un certain nombre d’entreprises du Groupe Sodiat font actuellement face une situation administrative délicate, liée au gel temporaire de certains comptes bancaires. Cette situation indépendante de notre volonté entraine, dans l’immédiat sur notre capacité à honorer certains paiements dans les délais habituels », autrement dit les salaires dès ce mois de décembre.
Dans la tourmente surtout à l’approche des fêtes de fin d’année, des milliers d’employés du Groupe Sodiat, qui craignent pour leur avenir, ont manifesté dans la rue, pour réclamer la levée du gel des comptes des entreprises concernées, à savoir Alliance Export, SMC Presse, Sodiat Export, MMP BTP, Bricom Madagascar, Pradon, Polyclinique d’Ilfay, Sodiat Aviation, Auto Diffusion, Cap Mada Voyages, ainsi qu’une vingtaine d’autres sociétés. Ils n’ont qu’un seul souhait, c’est de pouvoir continuer à travailler, pour subvenir aux besoins de leurs familles.
Sans ressources, ces entreprises se trouvent contraintes de mettre en chômage technique des milliers employés qui auraient des conséquences financières et familiales considérables
Les employés ont tenu à souligner qu’ils n’ont pas l’intention de chercher des noises à l’Etat, mais cherchent plutôt un terrain d’entente avec les dirigeants afin qu’ils puissent avoir la chance de continuer à travailler.
« Nous sommes désormais à terre et sollicitons la bienveillance des dirigeants de bien vouloir débloquer nos salaires », ont-ils imploré. « Les employés sont les dommages collatéraux politiques et c’est injuste », ont-ils ajouté. Par ailleurs, bon nombre d’entre eux ont affirmé ne plus avoir les moyens de payer leurs loyers et qu’ils ne savent plus à quel saint se vouer, ce qui les ont poussés à manifester dans l’espoir d’être écoutés par les dirigeants.
A noter qu’au cours de cette semaine, l’Agence de recouvrement des avoirs illicites (ARAI) a annoncé avoir gelé 99 comptes bancaires dans le cadre de l’affaire Mamy Ravatomanga. Au total, 88 milliards d’ariary sont gelés, dont une partie a déjà été transférée sur le compte de consignation de cette agence.
De son côté, le Groupe Sodiat a rassuré que « toutes nos équipes sont mobilisés afin de rétablir la situation dans les meilleurs délais. Nous mettons tout en œuvre pour normaliser nos opérations financières et reprendre le règlement de l’ensemble de nos engagements dans les plus brefs délais ».
Jean Riana
Nanomboka omaly, teny amin’ny Kianja Ambohidratrimo, ny andro voalohany amin’ny “Poule des As”, fifanintsanana hiadiana ny ho tompondakan’i Madagasikara, taranja baolina kitra, sokajy D2. Fifaninanana hiadian’ireo ekipa efatra tafavoaka tamin’ ny fifanintsanana isam-bondrona. Tsara fanombohana ny ekipan’ny Clinique Zanatany avy any Sofia. Resiny, tamin’ny isa mazava 5 no ho 2, ny ekipan’ny CosPN Analamanga. Mitarika vonjimaika, araka izany, izy ireo satria nisaraka ady sahala samy tsy nisy nitoko ny fihaonana teo amin’ny Antimo Record Atsimo Andrefana sy ny TGBC Academy Atsinanana.
Hitohy amin’ny zoma ho avy izao ny andro faharoa ka hifanandrina, amin’ny 10 ora maraina, ny Clinique Zanatany Sofia sy ny TGBC Academy. Ny ekipan’ny polisim-pirenena kosa hifandona amin’ ny Antimo Record Atsimo Andrefana. Hanana ny lanjany goavana ity andro faharoa ity satria mety efa hamaritra izay ho tompondaka mialoha ny fotoana. Tsiahivina fa ny alahady ho avy izao no andro farany, ka hidona ny CosPN sy ny TGBC Academy ary ny Antimo Record sy ny Clinique Zanatany. Marihina fa efa samy tafita any amin’ny “Pureplay Football (PFL)”, avokoa ireto ekipa efatra ireto amin’ity taom-pilalaovana 2025 – 2026 ity. Ny PFL izay hanomboka amin’ny alahady 21 desambra ho avy izao, raha tsy misy indray ny fiovana.
Tompondaka
Hotanterahina anio sy rahampitso, eny amin’ny Kianja basikety Ankatso, ny fifaninanana basikety 3×3 “Inter-mention”. Lalao hifaninanan’ ireo sampam-pampianarana misy eny amin’ny “Facultés des Sciences” eny amin’ny Oniversite an’Antananarivo, izay hiarahan’izy ireo misalahy amin’ny Federasionina malagasin’ny basikety.
Hotanterahina manomboka ny 15 desambra izao, ny Herinanandron’ny Karate-do malagasy, izay hatao eny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina. Ny Gashuku nasionaly no hanombohana izany, izay hatao ny 15, 16 ary 17 desambra izao. Hisy ny fiofanana natokana ho an’ny mpanazatra sy ny mpitsara. Hitohy amin’ny fiadiana ny tompondakan’i Madagasikara, isan-tarika, izany, ny 19 hatramin’ny 21 desambra izao, izay misokatra ho an’ny klioba, seksionina ary ligy.
Any Manjakandriana indray no hanatanterahana ny Lalao Fihezama (Fitaizana herin’ny zatovo malagasy), ny 20 sy 21 desambra izao. Fotoana hanehoana firahalahiana, fifankatiavana, fihavanana ary firaisankina ity fifaninanana ity, raha ny nambaran’ny filohan’ny Fihezama, Rakotovao Jacky Raymond. Manentana ireo mpikatroka mivondrona eo anivon’ny Fihezama ity filoha ity handray anjara ary hanatona ny Foiben’ny Fihezama. Miantso ihany koa izy ho an’izay malala-tanana hanohana ity hetsika goavana hahafahana mampivondrona ny tanora mpanao fanatanjahantena eo anivon’ny Fihezama ity. Tsiahivina, fikambanana iray mitaiza tanora amin’ny alalan’ny fanatanjahantena sy kolontsaina ny Fihezama. Tanjony ny hitarika ny tanora amin’ny lalana tokony halehany fa tsy hirona amin’ny zava-mahadomelina. Taranja maro no hifaninana amin’ity Lalao Fihezama 2025 ity, ka hahitana ny taranja haiady isan-karazany sy ny taranja iraisana, toy ny baolina kitra sy basikety. Hisy ihany koa ny dihy sy hiragasy, mandritra izany.
Mi.Raz
Tapaka, omaly, fa hatao manomboka ny 20 desambra ho avy izao, etsy amin’ny Kianja Makis Andohatapenaka, ny fankalazana ny faha-125 taonan’ny Rugby malagasy. Hisy ny hetsika maro hatao amin’io, anisany ny “Super Coupe”
Hankalazaina manomboka ny 20 desambra ho avy izao, etsy amin’ny Kianja Makis Andohatapenaka, ny faha-125 taonan’ny Rugby malagasy. Nambaran-dRakotomalala Marcel, filohan’ ny Malagasy Rugby, omaly, fa ny 21 desambra ho avy izao no hisy ny lalao hiadiana ny amboara lehibe “Super Coupe” eny an-toerana. Ny ekipan’ny FTM Manjakaray, tompondakan’i Madagasikara sy ny Cosfa miaramila, tompon’ny amboara nasionaly, no hifandona amin’izany.
Fotoana iray ahafahan’ny mpilalaon’ny Manjakaray manala vela amin’ny miaramila izany io fotoana io. Ampahatsiahivina fa lavon’ny Cosfa tamin’ny 40 no ho 39 ny FTM nandritra ny lalao famaranan’ ny amboaran’i Madagasikara, ny volana septambra teo.
Ankoatra izay, nanazava ny lehiben’ny Federasionina, omaly, fa manomboka amin’io andron’ny faha-20 desambra io no hisy ny karazana fety hatao eny an-toerana, miampy ny fanokanana an’ireo zavatra efa vita tao an-kianja ary ny fampirantiana ny tranoheva, izay ahitana ny tantaran’ny Rugby malagasy. Notsiahivin’ ny Coach Bertin Zoto, fa tany amin’ny taona 1900 tany no niditra teto Madagasikara ny taranja Rugby.
Manao antso avo!
Na eo aza ny fankalazana, manao antso avo amin’ny fitondram-panjakana sy ny minisitera mpiahy ihany koa ny federasionina ny mba hijerena akaiky ny ekipam-pirenena malagasy Makis. Tsy mbola voarain’izy ireo ny fanampiana avy amin’ny fanjakana mahakasika ireny fifaninanana maro samihafa nataon’izy ireo tany ivelany ireny. “Efa nisy ihany ny taratasy fampahatsiahivana nataonay teny anivon’ny minisitera sy ny andrimpanjakana amin’ izao fotoana izao. Mbola mamerina manao antso avo amin’ izy ireo izahay mahakasika io fanampiana io”, hoy Rakotomalala Marcel, Filohan’ny Malagasy Rugby.
F.R
Notanan’ny zandarimariam-pirenena natao fanadihadiana ireo efa-dahy ahina ho tompon’antoka tamin’ny vonoan’olona niharo fandrobana tao Ambalafarihy, Sonierana, kaominina Ambohimanga Atsimo, distrikan’Ifanadiana, omaly. Raim-pianakaviana iray mpividy volamena hita faty rakotra tsatoka antsy tao amin’io kaominina io, afakomaly. Nivoaka ny trano fonenany io lehilahy io ary nitondra vola 3 000 000 Ar. Nentiny nanaraka azy koa ny mizàna fandanjana volamena, araka ny fanazavan’ny vadiny izay efa niterahany iray. Tsy naharenesam-baovao intsony anefa rangahy taorian’io. Nikaroka azy ny fianakaviany, kinanjo vatana mangatsiaka no hitan’ izy ireo. Novonoina tamin’ny fomba miharo habibiana io lehilahy io. Tsatoka antsy miisa dimy hitan’ny mpitsabo nisahana ny fizahana tamin’ny vatan’ilay namoy ny ainy. Lasan’ireo tsy mataho-tody avokoa ny vola sy ny fitaovam-piasana teny aminy. Nametraka fitoriana ny fianakavian’ity farany. Niroso tamin’ny fanadihadiana ny zandarimaria miasa ao amin’ ny distrikan’Ifanadiana. Nahitam-bokany izany satria voasambotra ireo olona miisa efatra izay ahina ho tompon’antoka tamin’io vono olona io. Miroso amin’ny fanadihadiana lalina ny mpitandro filaminana ary atolotra ny fampanoavana izy efatra mirahalahy ireo.
Tsiferana R.
Nanomboka omaly, tetsy Ambodivona, ny fakan-kevitra nasionaly tanterahin’ny fikambanana SOS Villages d’enfants. Hiitatra manerana ny Nosy, araka ny fanazavana nentin’ny filohan’ny filankevi-pitantanana, Raharinarivonirina Maria, ny hetsika.
Hisongadina ao anatin’ny fakan-kevitra ataon’ny SOS Villages d’enfants ny fanomezana sehatra ny ankizy haneho hevitra. Hitondra ny hetahetany sy handrafitra ny hoaviny amin’ ny paikady nasionaly ihany koa momba ny fiahiana azy ireo, mandritra ny 5 taona (2026-2030).
Asaina mamoaka hevitra momba ny tombana sy fanarenana ny lesoka ireo ankizy. Hivoaka, amin’izany, ny tena faniriany, hahafahana manatsara ny fiahiana azy ireo. Mpandray anjara feno amin’ny fitondrana fanovana izay imasoana amin’izao fotoana ny ankizy sy ny tanora, raha ny fanazavana.
Tao anatin’ny 36 taona nisian’ny SOS Villages d’enfants, nisongadina ny zava-bita. Nivelatra ny sehatra fiahiana ireo ankizy izay efa atao manerana an’i Madagasikara.
Manodidina ny 5 alina isan-taona ny ankizy raisin’ny fikambanana an-tanana, manerana ny faritra 7 hiasana. Anatin’izany Analamanga, Vakinankaratra, Boeny, Atsinanana, Anosy, Atsimo Andrefana ary Androy. Efa manana Villages efatra ny fikambanana ankehitriny, toy ny any Anôsy, Vakinankaratra, Atsinanana ary ny eny Vontovorona.
Miahy ny ankizy kamboty ary mamolavola azy ho tonga olom-banona ny akany, raha ny fanazavana nomen’ny tale nasionaly, Ratsimisetra Felamboahangy. Mikarakara ny fahasalamana sy ny fanabeazana ny ankizy ary mamoaka azy hanana fahaleovantena ara-pivelomana mihitsy izy ireo.
Ankoatra ny fiahiana ny ankizy any amin’ny Village anefa dia miahy ireo ankohonana marefo mba tsy hisian’ ny herisetra amin’ny zaza ao an-tokantrano ihany koa ny fikambanana. Manohana ilay fianakaviana mihitsy mba hahaleo tena ara-pivelomana, hahafahany mikarakara tsara ny zanany.
Raisina an-tanana ny fanohanana ireo ankizy tandindomin-doza eny amin’ny fiarahamonina mba tsy hivarina amin’ny fahalavoana, hitombo sy hivelatra ary ho tonga olom-banona.
Tatiana A
Nanao fanambarana miaraka ireo filoham-piangonana efatra eo anivon’ny FFKM noho ny fiparitahan’ny vaovao tsy marina sy tsy marim-pototra momba ny fanasana ny filoha teo aloha, Rajoelina Andry, hiatrika ny fikaonandoha. « Tsy mahalala ary tsy nanasa sy tsy ambadiky ny fanaparitahana izany fanasana izany izahay », hoy izy ireo, afakomaly.
Hentitra ny Komity mpandrindra ny tolona (KMT), amin’ny alalan-dRakotomavo Lanto, fa tsy fanavaozana no hatao eto. « Tsy misy resaka fampihavanana izany amin’ny fitondrana ny dinika tarihin’ny FFKM. Tsy azo atao tsinontsinona ny tolona ka lavinay ny fampihavanana olona na vondron’olona », hoy izy.
Mitaky ny hamolavolana ny sata mifehy ny Tetezamita sy ny tondrozotra mifandraika amin’izany ny fiarahamonim-pirenena sy ny GenZ. Nilanja sorabaventy teny amin’ny CCI Ivato izy ireo naneho izany ka nitakina ny antony sy ny tanjon’ny Tetezamita. Ny faharetan’izany sy ny fomba fiasa. Eo koa ireo arofanina sy antoka demokratika.
Hentitra ny minisitra Gascar Fenosoa. Nambarany fa fikaonandoham-pirenena ity fa tsy iraisam-pirenena. « Raharahan’ny samy Malagasy ka tsy misy idiran’ny vahiny na vazaha velively », hoy izy. Nohitsiny fa tsy nanasa ny filoha teo aloha, Rajoelina, ny fitondrana. Efa naloan’ny vahoaka niaraka amin’ny forongony ireny ary nisy tolom-bahoaka teto.
“Voailika ho azy, avy hatrany, ao anatin’ny lisitry ny mpifidy ary tsy manan-jo hirotsa-kofidina na hifidy intsony izay very zom-pirenena malagasy. Tsy mahazo manao hetsika ara-politika, na mivantana na ankolaka, amin’ny raharaha ara-politika eto amin’ ny tanin’ny Repoblikan’i Madagasikara koa”. Io ny fanambaran’ny fitaleavan’ny Serasera eo anivon’ny minisiteran’ny Fitsarana, voaray omaly. Voarara ny fidirana an-tsehatra sy fitsabahana amin’ny raharaham-pirenena ataon’ izay tsy misitraka intsony izany zom-pirenena izany. Fehezin’ ny lalàna ny fidirana sy ny fipetrahana na fandalovana eto Madagasikara. Tsy maintsy hajaina sy arahin’ny olon-drehetra izany, na inona satany na toerany. Tsy manan-kery intsony ny pasipaoro rehetra efa navoaka amin’ny fahavarezan’ny zom-pirenena. Hevrina ho heloka bevava ny fampiasana taratasy fivezivezena tsy manan-kery intsony. Mitovy amin’ny hosoka anaty antontan-taratsy sy fisandohana anarana izany, mety hiteraka sazy ara-pitsarana: onitra sy famonjana ary fandrarana ny fidirana na fipetrahana eto Madagasikara.
Noho izany, eo ambany fahefana sy andraikitra napetraky ny sata repoblikanina, hamafisiny fa izay rehetra manana fikasana hiditra na hanatona na hanandrana hipetraka eto Madagasikara amin’ny alalan’ny taratasy tsy manan-kery na amin’ny fomba mifanohitra amin’ny lalàna mifehy ny zom-pirenena: hisy ny fepetra ara-pitantanana sy ara-pitsarana mifanaraka amin’ izany.
R. Nd.
Nisokatra amin’ny fomba ofisialy omaly, teny Ivato, ny fikaonandoham-pirenena. Nitarika izany ny eo anivon’ny FFKM. Nisy sy hafatra sy fanentanana nataon’izy ireo tamin’izany.
“Andao àry samy hitondra ny anjara biriky isika, hoporofoina fa afa-mifampiresaka sy mifandresy lahatra ary mifampihaino am-pitoniana sy am-panajana isika mba ho hita taratra sahady ny fanovana ara-toe-tsaina”. Io ny nambaran’ny filohan’ny FFKM, ny Mgr Jean De Dieu Raoelison, taorian’ny fanompoam-pivavahana fanokafana ny dinika fanavaozana an’i Madagasikara, teny amin’ ny CCI, Ivato, omaly. Tanjona iombonana ny fampivondronana ny Malagasy, ny fanomezan-danja sy hasina ny teny aman-kolontsaina malagasy. Eo ny fandrindrana ny fanavaozana ireo rafi-panjakana misy ary ny famaritana ny fifamatoran’ny mpitondra sy ny vahoaka. Anisan’izany ny fitovian’ny rehetra eo anatrehan’ny lalàna hiadiana amin’ ny tsimatimanota. Farany, ny fitadiavana maodely ara-toekarena sy sosialy mahomby sy mety ho an’i Madagasikara. Raha tiana ny hanatratra an’ ireo, ilaina ny maneho firaisam-po sy saina mandritra ireo atrikasa marolafy.
“Andao isika hanangana firenena vanona, mandroso sy tsara tantana ary mendrika ny vahoaka malagasy”, hoy ny mpanolotsaina avon’ny Fiadidiana ny Fanavaozana, ny kolonely Andriamiarisoa Gervais.
Misy miasa ho amin’ny fanakorontanana
Raha tena hanova ny firenena, mila miainga amin’ny fanovana toe-tsaina. Marina fa niainga tamin’ny ady sarotra sy ny fahantrana an-taona maro. Nefa mandeha ambaratonga ny fanovana, ary mitaky faharetana sy fikelezana aina ary fandavan-tena ny fahombiazana rehetra.
“Misy ny be kajikajy, misy ny miasa mafy manakorontana amin’ny endrika maro samihafa. Nefa tsy hahomby izany, rehefa isika rehetra no miara-mientana sy miray hina”, hoy ny minisi-panjakana misahana ny Fanavaozana, Razafimanantsoa Hanitra. Misy ny manohitra ny fanavaozana. Ekena ny fanehoan-kevitra. Nefa aza manimba fananana iombonana sy ny soatoavina malagasy.
R. Nd.
Mitobaka manerana ny tsena ny karazam-bokatry ny tany sy ny rano. Tena varo-boba manerana ny tsena izany legioma sy voankazo izany. Dakan’ny “alika”, araka ilay fiteny hafahafa mahazatra an-dRamalagasy ny mahakasika azy ireny. Misy higalabonana tokoa, indrindra ho an’ny tsy tia hena. Ny hazandrano izany dia tena maro isafidianana na ny an-dranomamy na ny an-dranomasina.
Inona no ilazana izany? Mahavariana sy mahalasa saina ny mahita ny Malagasy sasany mbola milaza fa maty noana. Misy ireo milaza fa tsy manan-kohanina, ka mirona any amin’ny fanaovan-dratsy. 200 Ar amin’izao dia efa mahazo karoty, 500 Ar efa mahazo legioma hafa azo hohanina. 1000 Ar dia efa mahazo katsaka iray kapoaka izay mahavoky olona telo aman’efatra.
Ny tolotra ho an’ny mpanjifa dia misy sy azon’ny besinimaro vidiana tsara. Ny manahirana fotsiny dia ilay fomba amam-panaon’ny Malagasy: “sarotra ny miala amin’ny mahazatra ity”. Tahaka ny efa tsy misakafo na fara hidiny izany rehefa tsy mihinam-bary. Ity farany anefa izay sady kely no miaka-bidy andro aman’alina. Raha vao tsy hita kely dia mampanaotao foana.
Mitaky fanovana fomba fisaina sy fomba fiaina, ary fahazarana ara-tsakafo izany. Tsy vitan’ny olom-pirenena tsotra izany. Tokony mba hisy angamba ny politikam-pirenena misahana ny sakafo. Efa manana ny Ofisim-pirenena momba ny sakafo isika. Tsy hita mivaingana anefa ny tena tetikasa na asa vitany. Zary fandaharanasa fakana famatsiam-bola sy fandaniam-bola no misy.
Raha ny zava-misy eto Madagasikara anefa, tsy tokony ho olana mihitsy ny resa-kanina sy ny fihinanan-kanina. Maro sady azo isafidianana izay tiana ny vokatra. Zakan’ ny fahefa-mividin’ny isan-tokantrano rahateo!
r.r
Noraisin’ny Yas Madagasikara, teny Andraharo, omaly, ny mpilalaon’ny Ankoay sy ireo Staff teknika ary ny mpanazatra, taorian’ny nandrombahan’i Madagasikara ny tompondakan’i Afrika basikety 3×3, sokajy lehilahy sy vehivavy. Fifaninanana notontosaina ny faran’ny herinandro teo, teny amin’ny Lapan’ny fanatanjahantena Mahamasina. “Chèque cadeau” 5 200 000 Ariary no natolotry ny Yas ho an’ny mpilalaon’ny Ankoay, ny mpanazatra ary ny Staff teknika ho fankasitrahana ny ezaka vitan’izy ireo. Nisy ihany koa ny fanomezana hafa. 15 taona izay no niara-dalana ny Yas sy ny Federasionina malagasin’ny basikety, raha ny notsiahivin’ny filohan’ny Federasionina, Ramaroson Jean Michel. Nisaotra manokana ny Yas ny tenany tamin’ny fanohanana tsy nisy fepetra ary mbola manantena ny hitohizan’izany fiaraha-miasa izany. Teo foana nanohana ary mbola hanohana, ho an’ny basikety malagasy, ny Yas, araka ny nambaran’ny filohan’ny Tale jeneraliny, i Benoit Janin, izay nanolotra fisaorana ho an’ny mpilalao nitondra avo ny voninahitr’i Madagasikara sy ny Yas tamin’iny fiadiana ny amboaran’i Afrika, taranja basikety 3×3, natao teto Madagasikara, iny. Fanirian’ny Yas ny handraisan’i Madagasikara anjara amin’ny lalao Olympika ary vonona hatrany izy ireo hanohana hahatongavana amin’izany.
Mi.Raz
Ny ekipan’ny AS Valahara Vakinankaratra no nanolo ny toeran’ny CFFA Andoharanofotsy amin’ny fifanintsanana « Tournoi des grands élites », any Antsirabe. Efa nanomboka omaly ny fifaninanana. Tsiahivina fa nataon’ny mpikarakara hanomanana ny fifaninanam-pirenena “Pureplay Football League (PFL) », ity fifanintsanana ity. Ankoatra ny AS Valahara, ny Disciples FC sy ny Fosa Juniors ary ny Cosfa no mifanintsana amin’ity lalao ity.
Noraisin’ny minisitry ny Tanora sy ny fanatanjahantena (MJS), Rasambany Alain Désiré, tao amin’ny biraony, tetsy Ambohijatovo, omaly, Razanakoto Iaro, mpanamory fiarakodia amin’ny fifaninanana iraisam-pirenena « Grand turismo ». Mbola ho avy moa ny fotoana handraisan’ny filohan’ny Fanavaozana ny Repoblika an’ity kintan’ny fiarakodia ity.